رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی:
خلق عظیم و دلسوزی، مهمترین رمز موفقیت پیامبر(ص) در ایجاد وحدت بود
گروه حوزه‌های علمیه: رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی گفت: خلق عظیم و دلسوزی، مهمترین رمز موفقیت پیامبر(ص) در ایجاد وحدت در میان مردمی بود که از کمترین سطح فرهنگ و علم و اخلاق بهره‌مند بودند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) حجت‌الاسلام و المسلمین محمدحسین مختاری، رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی امروز ۱۳ آذرماه در همایش علمی «وحدت در سیره و کلام حضرت محمد (ص)» در دانشگاه مجازی المصطفی (ص) گفت: گاهی سخن از وحدت میان ادیان است که پیامبر (ص) نیز بر آن ملتزم بود و گاهی بحث وحدت میان مسلمین است که ماموریت دیگری است.
وی افزود: در بعد نظری، وجود وحدت و یکپارچگی و همدلی میان پیروان مذاهب و ادیان یک ضرورت است و پیامبر به آن پایبند بود اگرچه باید در مورد روش‌های ایجاد وحدت و انسجام میان همه موحدان و پیروان مذاهب بیشتر بحث شود.
مختاری بیان کرد: یکی از ماموریت‌های محوری که در ترویج دین خدا در وجود پیامبر نقش داشته است بحث وحدت در میان پیروان ادیان است و در آیات قرآن و احادیث و هم در وقایع و رویداد‌هایی که در اسلام رخ داده است این مسئله وجود دارد؛ پیامبر وقتی وارد مدینه شدند پیمان عمومی با اهل کتاب و یهود منعقد کردند که بندبند این پیمان‌نامه‌ها نشان می‌دهد که پیامبر دغدغه زیادی برای ایجاد وحدت میان پیروان ادیان دارد.
رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی با اشاره به چگونگی وحدت و روش پیامبر (ص) در وحدت بخشی به جامعه‌ای که فاقد هر گونه معلومات و مخالف با هر نوع نواندیشی بود و در سطحی بدوی زندگی می‌کرد تصریح کرد: پیامبر اسلام در امتی موفق به ایجاد وحدت شد که جنگ و خونریزی عنصر محوری زندگی آنان بود.
وی افزود: دو عنصر محوری برای ایجاد وحدت میان امت اسلامی وجود داشت که اولین آن «خلق عظیم» پیامبر بود که با صراحت در قرآن، بیان شده است؛ خلق عظیم، وصف اعطایی از سوی خداوند بود که پیامبر بتواند در انجام ماموریت‌های خود موفق باشد لذا در قرآن تاکید شده است که‌ای پیامبر تو اگر خلق و خوی نرم و مهربانی نداشتی مردم از دور پراکنده می‌شدند.
این استاد و محقق حوزه علمیه با بیان اینکه ایجاد وحدت و رابطه همدلانه میان مسلمین از محوری‌ترین رسالت‌های پیامبر بوده است تصریح کرد: عنصر محوری دیگر که سبب موفقیت پیامبر در ایجاد وحدت شد، دلسوزی، محبت و مهربانی پیامبر نسبت به مردم بود لذا این دو صفت نیز در قرآن به صورت برجسته تاکید شده است.
مختاری با بیان اینکه، قرآن کریم پیامبر را برای ما اسوه حسنه قرار داده است اظهار کرد: رسیدن انسان به کمال، مهمترین هدف خلقت است و در این مسیر نیازمند یک اسوه و الگوست و خداوند، پیامبر را اسوه و نمونه و سرمشق قولی و عملی قرار داده است.
رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی عنوان کرد: مهرورزی پیامبر (ص)، دلسوزی ایشان در تعمیق روابط اجتماعی میان انسان‌ها در دو قلمرو فردی و اجتماعی می‌تواند تاثیرگذار باشد و براساس قرآن کریم، رفتار خشن و درشت خویی می‌تواند عامل تفرقه و تشتت میان مسلمین باشد و آنچه رمز موفقیت و عامل همبستگی و وحدت مسلمین شد؛ نرم‌خویی و دلسوزی است که پیامبر در نهایت و اوج از خودشان به منصه ظهور رساندند.
وی ادامه داد: در مکه جسارت‌های بی سابقه‌ای به پیامبر شد و حتی آشغال بر سر و روی مبارک ایشان می‌ریختند؛ در تاریخ ذکر شده، فردی روزانه بر سر مبارک ایشان آشغال می‌ریخت و وقتی یک روز این مسئله به علت بیماری آن فرد قطع شد، ایشان به عیادت آن فرد رفت؛ این نشان می‌دهد که پیامبر ماموریت دارد و اگر قرار است که اسلام را به عنوان دین جهانی نشان دهد بدون فعل و انفعال صمیمانه و مهربانانه ممکن نیست.
وی افزود: در جریان احد نیز سربازان جنگی که از دستور پیامبر (ص)، تخلف و پیروزی را به شکست مبدل کردند برخی انتظار داشتند که سربازان متخلف، تنبیه شوند، ولی پیامبر در حق آنان دعا کرد و آنان را بخشید؛ کسی که حمزه سیدالشهدا را کشت باید قصاص می‌شد، اما پیامبر از این قصاص گذشت و یا در فتح مکه، پیامبر با همه مصیبت‌هایی که از دشمنانش دید از آنان گذشت و فرمود: الیوم یوم المرحمة؛ بنابراین پیامبر رحمة للعالمین معرفی شد.
وی افزود: عبدالله بن ابی با همه توطئه‌ها و نقشه‌هایی که برای نابودی اسلام و پیامبر (ص) کشید و اجرا کرد باز مورد عفو پیامبر (ص) قرار گرفت که معلوم می‌شود خلق عظیم پیامبر و دلسوزی ایشان مهمترین عامل در ایجاد اخوت و برادری در میان مسلمین و پیروان ادیان شد و اسلام را جهانگیر کرد.
مختاری تصریح کرد: اسلام با هر گونه رفتار خشن و انعطاف‌ناپذیر در میان مسلمین و پیروان ادیان مخالف است البته این مسئله در برخورد با کسانی که شمشیر به روی مسلمین بکشند متفاوت است.
مختاری تصریح کرد: اگر پیامبر (ص) امروز در میان ما حضور داشتند آیا این همه خشونت و جنگ‌افروزی توسط عده‌ای افراطی را تحمل می‌کردند؟ این سؤالی است که از مسلمین می‌توان پرسید که گر ما پیرو سنت پیامبر و اهل بیت (ع) هستیم و ایشان برای ما اسوه است این جنایات و برادرکشی‌ها، چه نسبتی با سیره و روش آن حضرت دارد؟.
وی تاکید کرد: امروز یک مبلغ دینی از طریق خلق و خوی نیک و دلسوزی می‌تواند در جامعه موثر باشد وگرنه اگر رفتار‌های خشن و انعطاف‌ناپذیر باشد مردم از حول دین پراکنده خواهند شد.
مختاری با اشاره به اختلافات فقهی میان مذاهب بیان کرد: در فقه باید تاریخ صدور فتاوا را مدنظر داشته باشیم؛ برخی از فق‌ها معتقد نیستند که در استنباط ما باید تاریخ و فضای فکری را در روایت ملاحظه کنیم؛ ولی ما نباید نقش تقیه را در تاریخ ائمه کمرنگ ببینیم و باید به زمان و مکان صدور توجه دقیق داشته باشیم یعنی اگر ما در جای زراره بودیم مثلا از فلان حدیث چه می‌فهمیدیم.
وی اظهار کرد: ائمه در شرایط سختی به سر می‌برند لذا در مخالفت با اهل سنت نیز شرایطی ذکر شده، ولی منافی وحدت نبوده است، زیرا وحدت تاکید بر وجوه مشترک است که بیش از ۹۵ درصد است؛ وحدت یعنی اینکه اختلافات برجسته نشود و گرنه مناظره و بررسی نقطه نظرات و دیدگاه‌های هر مذهب، اشکالی نیست که مخل وحدت باشد.
وی افزود: در بعد نظری، وجود وحدت و یکپارچگی و همدلی میان پیروان مذاهب و ادیان یک ضرورت است و پیامبر به آن پایبند بود اگرچه باید در مورد روش‌های ایجاد وحدت و انسجام میان همه موحدان و پیروان مذاهب بیشتر بحث شود.
مختاری بیان کرد: یکی از ماموریت‌های محوری که در ترویج دین خدا در وجود پیامبر نقش داشته است بحث وحدت در میان پیروان ادیان است و در آیات قرآن و احادیث و هم در وقایع و رویداد‌هایی که در اسلام رخ داده است این مسئله وجود دارد؛ پیامبر وقتی وارد مدینه شدند پیمان عمومی با اهل کتاب و یهود منعقد کردند که بندبند این پیمان‌نامه‌ها نشان می‌دهد که پیامبر دغدغه زیادی برای ایجاد وحدت میان پیروان ادیان دارد.
رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی با اشاره به چگونگی وحدت و روش پیامبر (ص) در وحدت بخشی به جامعه‌ای که فاقد هر گونه معلومات و مخالف با هر نوع نواندیشی بود و در سطحی بدوی زندگی می‌کرد تصریح کرد: پیامبر اسلام در امتی موفق به ایجاد وحدت شد که جنگ و خونریزی عنصر محوری زندگی آنان بود.
وی افزود: دو عنصر محوری برای ایجاد وحدت میان امت اسلامی وجود داشت که اولین آن «خلق عظیم» پیامبر بود که با صراحت در قرآن، بیان شده است؛ خلق عظیم، وصف اعطایی از سوی خداوند بود که پیامبر بتواند در انجام ماموریت‌های خود موفق باشد لذا در قرآن تاکید شده است که‌ای پیامبر تو اگر خلق و خوی نرم و مهربانی نداشتی مردم از دور پراکنده می‌شدند.
این استاد و محقق حوزه علمیه با بیان اینکه ایجاد وحدت و رابطه همدلانه میان مسلمین از محوری‌ترین رسالت‌های پیامبر بوده است تصریح کرد: عنصر محوری دیگر که سبب موفقیت پیامبر در ایجاد وحدت شد، دلسوزی، محبت و مهربانی پیامبر نسبت به مردم بود لذا این دو صفت نیز در قرآن به صورت برجسته تاکید شده است.
مختاری با بیان اینکه، قرآن کریم پیامبر را برای ما اسوه حسنه قرار داده است اظهار کرد: رسیدن انسان به کمال، مهمترین هدف خلقت است و در این مسیر نیازمند یک اسوه و الگوست و خداوند، پیامبر را اسوه و نمونه و سرمشق قولی و عملی قرار داده است.
رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی عنوان کرد: مهرورزی پیامبر (ص)، دلسوزی ایشان در تعمیق روابط اجتماعی میان انسان‌ها در دو قلمرو فردی و اجتماعی می‌تواند تاثیرگذار باشد و براساس قرآن کریم، رفتار خشن و درشت خویی می‌تواند عامل تفرقه و تشتت میان مسلمین باشد و آنچه رمز موفقیت و عامل همبستگی و وحدت مسلمین شد؛ نرم‌خویی و دلسوزی است که پیامبر در نهایت و اوج از خودشان به منصه ظهور رساندند.
وی ادامه داد: در مکه جسارت‌های بی سابقه‌ای به پیامبر شد و حتی آشغال بر سر و روی مبارک ایشان می‌ریختند؛ در تاریخ ذکر شده، فردی روزانه بر سر مبارک ایشان آشغال می‌ریخت و وقتی یک روز این مسئله به علت بیماری آن فرد قطع شد، ایشان به عیادت آن فرد رفت؛ این نشان می‌دهد که پیامبر ماموریت دارد و اگر قرار است که اسلام را به عنوان دین جهانی نشان دهد بدون فعل و انفعال صمیمانه و مهربانانه ممکن نیست.
وی افزود: در جریان احد نیز سربازان جنگی که از دستور پیامبر (ص)، تخلف و پیروزی را به شکست مبدل کردند برخی انتظار داشتند که سربازان متخلف، تنبیه شوند، ولی پیامبر در حق آنان دعا کرد و آنان را بخشید؛ کسی که حمزه سیدالشهدا را کشت باید قصاص می‌شد، اما پیامبر از این قصاص گذشت و یا در فتح مکه، پیامبر با همه مصیبت‌هایی که از دشمنانش دید از آنان گذشت و فرمود: الیوم یوم المرحمة؛ بنابراین پیامبر رحمة للعالمین معرفی شد.
وی افزود: عبدالله بن ابی با همه توطئه‌ها و نقشه‌هایی که برای نابودی اسلام و پیامبر (ص) کشید و اجرا کرد باز مورد عفو پیامبر (ص) قرار گرفت که معلوم می‌شود خلق عظیم پیامبر و دلسوزی ایشان مهمترین عامل در ایجاد اخوت و برادری در میان مسلمین و پیروان ادیان شد و اسلام را جهانگیر کرد.
مختاری تصریح کرد: اسلام با هر گونه رفتار خشن و انعطاف‌ناپذیر در میان مسلمین و پیروان ادیان مخالف است البته این مسئله در برخورد با کسانی که شمشیر به روی مسلمین بکشند متفاوت است.
مختاری تصریح کرد: اگر پیامبر (ص) امروز در میان ما حضور داشتند آیا این همه خشونت و جنگ‌افروزی توسط عده‌ای افراطی را تحمل می‌کردند؟ این سؤالی است که از مسلمین می‌توان پرسید که گر ما پیرو سنت پیامبر و اهل بیت (ع) هستیم و ایشان برای ما اسوه است این جنایات و برادرکشی‌ها، چه نسبتی با سیره و روش آن حضرت دارد؟.
وی تاکید کرد: امروز یک مبلغ دینی از طریق خلق و خوی نیک و دلسوزی می‌تواند در جامعه موثر باشد وگرنه اگر رفتار‌های خشن و انعطاف‌ناپذیر باشد مردم از حول دین پراکنده خواهند شد.
مختاری با اشاره به اختلافات فقهی میان مذاهب بیان کرد: در فقه باید تاریخ صدور فتاوا را مدنظر داشته باشیم؛ برخی از فق‌ها معتقد نیستند که در استنباط ما باید تاریخ و فضای فکری را در روایت ملاحظه کنیم؛ ولی ما نباید نقش تقیه را در تاریخ ائمه کمرنگ ببینیم و باید به زمان و مکان صدور توجه دقیق داشته باشیم یعنی اگر ما در جای زراره بودیم مثلا از فلان حدیث چه می‌فهمیدیم.
وی اظهار کرد: ائمه در شرایط سختی به سر می‌برند لذا در مخالفت با اهل سنت نیز شرایطی ذکر شده، ولی منافی وحدت نبوده است، زیرا وحدت تاکید بر وجوه مشترک است که بیش از ۹۵ درصد است؛ وحدت یعنی اینکه اختلافات برجسته نشود و گرنه مناظره و بررسی نقطه نظرات و دیدگاه‌های هر مذهب، اشکالی نیست که مخل وحدت باشد.
