خودباوری و اخلاص؛ لوازم ضروری پژوهش/ لزوم گسترش نقد به‌صورت حرفه‌ای در حوزه‌های علمیه

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایكنا) از فارس،‌ آیت‌الله سیدعلی اصغر دستغیب، تولیت آستان مقدس احمدی و محمدی(ع) روز گذشته، 6 دی‌ماه در اختتامیه جشنواره استانی علامه حلی فارس با اشاره به روایتی از امام علی (ع) گفت: امیرالمومنین(ع) اولین قدم و پایه بحث، تحقیق و پژوهش را بازیابی معالم دین عنوان می‌کند.
وی همچنین با اشاره به تأکید معصومین بر نوشتن و نشر علمت بین برادران، به بیان روایتی از مرحوم شیخ صدوق از پیامبر گرامی اسلام(ص) پرداخت و گفت: هر مومنی بمیرد و یک ورق کاغذ از او بماند که دانشی بر آن باشد آن ورقه روز قیامت میان او و دوزخ حائل و مانع شود و خدای تبارک و تعالی به هرحرفی که در آن کاغذ نوشته شهری در بهشت به او دهد که هفت برابر دنیا باشد.
آیت‌الله دستغیب در تشریح یکی از مصادیق صدقه جاریه گفت: صدقه جاریه، باقیات صالحاتی است که از مصادق آن مکتوبی است که بعد از انسان، دیگران از آن استفاده می‌کنند و همچنان ثواب و پاداش آن در نامه اعمالش برای او استفاده می‌شود.
تولیت آستان مقدس احمدی و محمدی(ع) با بیان اینکه وجه اشتراک دماء شهدا و مداد علما این است که هر دو ماندگاری دارند، گفت: برتری مداد علما بر دماء شهدا همان برتری عقل بر احساس و عواطف است. مداد علما یک گنجینه علمی، عقلی و چراغی فرا راه انسان‌ها برای تأمل و تعمق در مسائل معرفتی و مسائل دینی است. البته دماء شهدا اثرش این است که احساسات دیگران را بر می‌انگیزد تا دیگران با تمام وجود به طرف حق حرکت کرده و ایثار و فداکاری نمایند.
وی، بحث خودباوری را از لوازم تحقیق و پژوهش دانست و افزود: البته این بدین معنا نیست که هر کسی که نویسنده شد و قلم به دست گرفت، او را به معنای واقعی محقق، پژوهشگر و قابل تمجید بدانیم. بلکه پیشگیری از خودباختگی و مبارزه از ترس و لرز است که دو عامل عمده برای رکود است.
آیت‌الله دستغیب با تأکید بر پرورش حس خودباوری در محققان، اظهار كرد: اکثر افراد با اینکه هم زمینه خوب و هم استعداد دارند، اما در جا می‌زنند و حرکت برای آن‌ها صورت نمی‌گیرد تا زمانی که حس خودباوری را در آن‌ها پرورش دهیم، همانطور که در زمینه‌های دیگر آموخته‌ایم. در همین مسیر انقلاب اسلامی به برکت بنیانگذار نظام، حضرت امام راحلو در ادامه با رهبری‌های مقام معظم رهبری(مدظله العالی) حقیقتاً توجه داشته باشیم که می‌توانیم به اهداف بلندی نائل شویم.
وی، وجود سختی‌ها و مشکلات را در مسیر حرکت حق الهی امری طبیعی دانست و افزود: عده‌ای می‌گفتند فقط با ظهور ولیعصر(عج) کرد که می‌شود اقامه حق کرد و به خیال باطل خود، قیام‌های دیگر را خط بطلان بکشند. بیان امام صادق(ع) این بود که حضرت موعود اگر از ما کسی قیام کند، دچار بلا و گرفتاری خواهد شد.
نماینده مردم فارس در مجلس خبرگان رهبری با اشاره به فراهم بودن زمینه تحقیق و پژوهش در جهات مختلف، گفت: وقتی مسیر صحیح است، به راهمان حجت، ایمان و باور داشته باشیم و بدانیم که می‌توانیم و مشکلات و سختی‌ها را به جان باید خرید. باور کنیم در فضای آماده، مستعد و مقدس نظام جمهوری اسلامی، بسیار زمینه فراهم است که در جهات مختلف به ویژه در تحقیق و پژوهش یک حرکت همه جانبه و همگانی به سمت اهداف مقدس صورت بگیرد که بحمد الهی این چند ساله ما اهداف و شواهد و نمونه‌ها را مشاهده کرده و به اهداف نزدیک‌تر می‌شویم.
وی با تأکید بر ضرورت اخلاص در نشر علم و پژوهش، گفت: محقق و پژوهشگر باید اخلاص خود را مراقب و متوجه باشد چرا که بحث نشر علم بین دیگران است. طبعاً به اقتضای نفسانیات انسان، از شهرت‌طلبی و تبعاتش که امر منفی، مخرب و مضر برای خود و جامعه است، باید برحذر بود. اما از طرفی هم باید توجه داشت، اگر انسان مراقب باشد، تحقیق و پژوهش مانع اخلاص نیست. در عبادات نیز از یک طرف باید مراقب و احتیاط را رعایت کرد و از طرفی باید توجه داشت که وسواس باعث رکود انسان و محرومیت از موفقیت‌ها می‌شود.
آیت‌الله دستغیب با اشاره به آیاتی از قرآن كریم تأکید کرد: اساساً اگر تحقیق و پژوهش مثل سایر امور به شکل کار گروهی و جمعی انجام شود، به مراتب آثار بهتری خواهد داشت. اینکه انسان فردی کار کند خوب است و اشکال ندارد اما دو یا چند نفر باهم یک تخقیق را ساماندهی کنند، هم از لحاظ کیفیت می‌تواند ارتقا پیدا کند و هم در خیلی از مسائلی که مانع بعضی پژوهش‌ها و تحقیق‌ها است، صرفه‌جویی می‌شود.
وی، خواستار مسئله نقد به‌صورت تخصصی و حرفه‌ای در سطح حوزه‌های علمیه شد و گفت: در جامعه امروز، فرهنگ نوشتاری، مباحث ادبی، شعر و همه جا بحث نقد است. اما باید توجه داشت کسی که نقد می‌کند، نقاد باشد؛ شیوه نقد را بداند؛ فرهنگ نقد را بر اساس مبانی اسلامی گسترش دهد؛ تخصص داشته باشد؛ مسائل اخلاقی را مطرح کند و منظورش از نقد بی اعتبار کردن شخص پژوهشگر و محقق نباشد؛ بخواهد رتبه تحقیق و پژوهش اعتلا بخشد و مرتبه آن برای جامعه محفوظ باشد.
تولیت آستان مقدس احمدی و محمدی(ع) با تأکید بر رعایت چهارچوب در عرصه نقد اظهار كرد: اگر کسی با این عنوان وارد نقد شود و چهارچوب را رعایت کند و نیت اصلاح داشته باشد، جامعه تغییر می‌کند. لذا نباید کسی را که نقد می کند، مغرض و عیب جو دانست.
وی ضمن ابراز خرسندی از پیشرفت کمی و کیفی مطالب مقالات حوزویان، خواستار غنیمت شمردن فرصت‌ها شد و افزود: در رابطه با همین قرآن که معجزه، کلام وحی و اعجاب انگیز است، اگر صحیح تبیین و تفسیر شود به روشی که مفسران بزرگ بیان شود، حتی برای مردمی که دین ندارند یا تابع ادیان دیگرند، حیرت انگیز است.