شرایط اقتصادی کمک‌های مردمی را کاهش نداد/ خادم عتبات هستیم نه مدیر آن
گروه جامعه: رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات معتقد است چون روند جلب کمک‌های مردمی از ابتدا ملایم بوده، شرایط نامساعد اقتصادی، کاهش قابل توجهی در میزان این کمک‌ها به وجود نیاورده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، ستاد بازسازی عتبات عالیات یکی از ستادهای مردمی و پرتلاش است که بدون اخذ حتی یک ریال از بیت‌المال و بودجه عمومی کشور با مجاهدتی بی‌منت به بازسازی و توسعه عتبات عالیات و خدمت رسانی به زائران آن می‌پردازد؛ فعالیتی که آثار سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مثبتی برای وحدت دنیای اسلام هم به دنبال دارد. ایکنا در گفت‌و‌گو با حسن پلارک، رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات کشور آخرین فعالیت‌ها و روند فعلی کمک‌های مردمی به این ستاد را جویا شد.
*ستاد عتبات عالیات در شرایط فعلی چه فعالیت‌هایی را در عراق دنبال می‌کند؟
ما از شش سال پیش در ستاد بحث بازسازی عتبات عالیات را آغاز کردیم و الان نزدیک به چهارسال است که علاوه بر بازسازی عتبات، بحث توسعه را نیز دنبال می‌کنیم، زیرا به این نتیجه رسیدیم که حجم زائران قبور مطهر آنقدر زیاد است که اگر توسعه به سرعت انجام نگیرد، یک نابسامانی بزرگ به وجود می‌آید و آبروریزی برای شیعیان می‌شود، دشمنان می‌گویند این‌ها که دم از اهل بیت(ع) می‌زنند، نمی‌توانند زائران خود را مدیریت کنند. بنابراین، ما به شکل ضربتی کار توسعه را شروع کردیم و برخلاف پروژه‌هایی که در ایران گاه 20 و 30 سال طول می‌کشد، اولین طرح خود را در نجف و حرم امام علی(ع) با هدف توسعه 20 برابری شروع کردیم که این طرح در حال حاضر به مراحل پایانی خود رسیده است.
دومین طرح ما در کربلا بود که با استفاده از اساتید و متخصصان مجرب طراحی برنامه توسعه جامع را انجام دادیم و با همکاری خوب مدیریت حرم، خریداری زمین‌های یک فاز از چهار فاز حرم را آغاز کردیم. برنامه این است که حرم سید‌الشهدا(ع) 10 برابر توسعه پیدا کند، البته مشکلات خاصی آن جا وجود دارد، مثلا در زمین آب وجود دارد و باید با روش خاصی کار انجام شود، تحکیم و کنترل آب، یک سال برای ما زمان برد و الان سه ماه است که کار ساخت و ساز را نیز آغاز کرده‌ایم.
طرح توسعه دیگر ما در کاظمین است، یک خیابان بزرگ عریض از 60 متری حرم را مثل بین‌الحرمین مسقف کردیم، بعد طرح توسعه‌ای جامع را آغاز و دو شبستان جدید احداث کردیم، چرا که زیبنده نبود زائران به علت فقدان فضای کافی در خیابان بنشینند؛ بدین ترتیب سال گذشته و امسال در روز شهادت امام موسی کاظم(ع) یک جمعیت میلیونی را در حرمین کاظمین شاهد بودیم. این نکته را باید عرض کنم که فضای فعلی حرمین کاظمین طی سه چهار سال عملیات کاری به بیش از شش برابر رسید، به علاوه طرح جامع توسعه که خودش 20 برابر خواهد بود.
طرح توسعه دیگری را نیز در سامرا دنبال می‌کنیم؛ همان طور که می‌دانید این شهر در ایام عاشورای حسینی امسال به طور بی‌سابقه‌ای پذیرای زائران بوده است، ما 80 هزار نفر را به عنوان زائر و در شرایط ناامنی اسکان دادیم که در تاریخ سابقه ندارد، هدف ما این است که بتوانیم شرایط بیتوته و اسکان برای 200 هزار زائر را در سامرا مهیا کنیم. ما الان یک بخش‌هایی ایجاد کرده‌ایم و با حرم مطهر در حال انعقاد قرارداد هستیم و توسعه 20 برابری حرم را مد نظر داریم. شاید بتوان گفت فضای فعلی حرمین سامرا، حداکثر یک هکتار است، ما بعضی خانه‌های اطراف را خریده‌ایم. این افراد، اهل تسننی هستند که به امامین عسکریین(ع) به شدت ارادت دارند، در حدیث شریفی نیز آمده است که قبور امامین عسکریین(ع) از دو جانب، مورد احترام است که به تفسیر علامه طباطبایی یعنی از دو جانب شیعه و سنی مورد تکریم و احترام هستند. واقعا اهل تسنن عاشق و دوستدار اهل بیت(ع) هستند و همکاری آنان کمتر از شیعیان نیست.
ما هم به صحن‌ها و ادارات و تأسیسات مورد نیاز خدمات رفاهی و هم به مراکز اقامتی که بتوانیم شبی 30 هزار زائر را اسکان دهیم، نیازداریم که اجرای کامل این طرح 20 سال زمان می‌برد؛ فاز اول این کار طی پنج سال به بهره‌برداری می‌رسد چون ما در همه طرح‌های جامع یک برنامه فشرده هم داریم.
*در حرم‌های شریف سوریه چه اقداماتی در دست اقدام دارید؟
در مورد سوریه هم باید بگویم نیروها در حرم حضرت زینب(س) مستقر هستند و طرح جامع توسعه‌ای را دنبال می‌کنند، طی این طرح، فضای حرم پنج برابر می‌شود، یک میزان زمین خودشان داشتند و یک مقداری را هم ما خریده‌ایم و مقداری هم در حال تملک هستیم، همچنین قرار است مصلی امام خمینی(ره) دمشق نیز که در اختیار جمهوری اسلامی است با حفظ فضای مصلی به حرم الحاق شود.
برای حرم حضرت رقیه(س) هم در حال مذاکره هستیم، این حرم ثبت جهانی و پیرامون آن هم همه ثبت یونسکو است، چون بافت قدیمی و تاریخی دمشق است، فعلا در حال رایزنی با دولت سوریه هستیم که بخشی از زمین‌های اطراف را برای توسعه خریداری کنیم، زیرا فضای فعلی حرم، بسیار کوچک است و نمی‌تواند پذیرای زائران به طور کافی باشد. بنا داریم در این فضایی که هست روی زیرزمین کار کنیم و صحن موجود را یک طبقه ببریم پایین، چون نگرانی‌هایی که یونسکو دارد برای طبقات بالا است و به زمین کاری ندارند.
*میزان کمک‌های مردم عراق برای بازسازی یا توسعه عتبات به چه نحو است؟
جمعیت شیعیان عراق خوب است و کمک‌های خوبی می‌کنند، اما حقیقت این است که سطح مالی و زندگی عراقی‌ها در سطح ما نیست، به علاوه این که یک انضباط مدیریت شده برای جذب نذورات در این زمینه ندارند. کمک‌های مردم خوب عراق برای هزینه‌های جاری عتبات خرج می‌شود و در همین قدر کفاف می‌دهد، دولت عراق نیز در حال حاضر به دلیل مشکلات اقتصادی مختلف، شرایط خوبی ندارد و نتوانست کمک بزرگی به عتبات بکند. در کل، به نسبت جمعیت 80 میلیونی ایران که روش‌های آسان و منظمی هم برای اخذ کمک‌های مردمی عتبات دارند، کمتر است؛ مردم ما سالانه 120 یا 130 میلیارد به عتبات کمک می‌کنند، همه هزینه‌های ما برای توسعه حرم‌ها از کمک‌های مردمی تأمین می‌شود.
*آیا شیعیان کشورهای دیگر دنیا نیز به ستاد بازسازی عتبات عالیات کمک مالی می‌کنند؟
ما با همه شیعیان سراسر دنیا از حوزه خلیج فارس گرفته تا اروپا مرتبط هستیم و کمک‌هایشان را دریافت می‌کنیم، اما مقدار آن قابل توجه نیست، گاهی مشکل این است که یک رابط خوب وقتی از دنیا می‌رود، کسی جایگزینش نیست، برای مثال در کویت کسی بود که ارتباط و کمک‌های خوبی به ستاد داشت اما به رحمت خدا رفت.
*با توجه به این که ساخت و سازها در عتبات توسط ایرانی‌ها صورت می‌گیرد و حتی فرشی هم که در حرم‌ها پهن می‌شود، از ایران فرستاده می‌شود، مردم عراق حساس نمی‌شوند؟
توصیه مقام معظم رهبری نیز همین است که نباید طوری عمل کرد که در این زمینه حساسیت به وجود بیاید، ما مراعات می‌کنیم و در بحث‌های مدیریتی دخالتی نداریم؛ در بحث‌های ساخت و ساز و خدمت‌رسانی کمک می‌کنیم، ما خادم عتبات هستیم نه مدیر آن. اگر تاریخچه عتبات را نیز نگاه کنید می‌بینید که حاکمان ایران در طول تاریخ به عتبات خدمت‌رسانی کرده‌اند و این مسأله که ایرانی‌ها عاشق خدمت به عتبات هستند، برای مردم عراق پذیرفته شده است.
*حضور پررنگ ایرانی‌ها در سامرا برای خدمت‌رسانی به زائران حرمین عسکریین(ع) و توسعه آن، چه تأثیری بر وحدت شیعه و سنی در این شهر مهم دارد؟
دفاعی که مدافعان حرم داشتند، خیلی از توطئه‌های قومیتی و مذهبی را در عراق خنثی کرد، یک بخشی از این موفقیت به دلیل بازسازی حرمین سامرا بود، چون وقتی ما در سامرا کار می‌کنیم، به مردم هم خدمت‌رسانی می‌کنیم و سعی می‌کنیم برنامه‌ریزی‌ها را به گونه‌ای انجام دهیم که مشکلات آن‌ها هم حل شود، خریدهای روزمره مصرفی خود را از بازار سامرا انجام می‌دهیم تا اقتصادشان رونق پیدا کند و مردم سامرا این را می‌دانند، در حال حاضر نیز با بعضی شیوخ طوایف سامرا رابطه بسیار خوب و صمیمی داریم و با ما هم هماهنگ هستیم.
برای استقرار موکب‌های امسال سامرا نیز همه را موظف کردیم که وسایل مورد نیاز را از بازار سامرا خریداری کنند. حضور ما در بحث توسعه و رونق بخشیدن به زیارت، تأثیر مثبتی در زندگی مردم سامرا و حتی کل استان «الانبار» داشته است، مردم سامرا رونق اقتصادی خود را از برکت اهل بیت(ع) و آن را قدر می‌دانند. لازم به ذکر است این مردم مظلوم زمان حزب بعث، مورد غضب صدام بودند.
*با توجه به شرایط نامساعد اقتصادی در کشور، آیا کمک مردم به ستاد بازسازی عتبات عالیات کاهش داشته است؟
خیر؛ ما از ابتدا با مردم، ملایم جلو رفته‌ایم و شیوه‌های جذب کمک‌ها را به گونه‌ای طراحی کرده‌ایم که عامه مردم بتوانند با ما کار کنند، برای مثال همان طور که می‌دانید ما سامانه «خشت‌هایی برای بهشت» را طراحی کرده‌ایم که هر کسی عضو آن شود، روزی 110 تومان برای ساخت شبستان حضرت زهرا(س) در نجف از حسابش کم می‌شود.
چون روش جذب ما، خشت خشت و ملایم بوده، کمک‌ها کاهشی نداشته است، اما یک سری از کمک‌های متبرئین ما که کمک‌های کلان انجام می‌دادند به علت کمبود نقدینگی حدود 30 یا 40 درصد، کاهش یافته است. برای مثال یکی از متبرئین ما به ورثه‌اش وصیت کرده است که 50 میلیارد تومان به بازسازی عتبات عالیات کمک کنند، اما ورثه می‌گویند ما نقدینگی نداریم که دِین پدر را برآورده کنیم، به جای آن بیایید و این ساختمان را از ما بردارید؛ این در حالی است که تبدیل ملک به نقدینگی برای ما زمان‌بر است.
