عدالتی که سینما در انتظارش بود

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، سالهاست با آغاز جشنواره فیلم فجر اعتراضات فیلمسازان حاضر در جشنواره شروع می‌شود که چرا فیلمشان در بدترین شرایط ممکن اکران شده است. این اتفاقات همواره در تمامی دوره‌ها حاشیه‌های گسترده‌ای را ایجاد می‌کرد چون همیشه عده‌ای وجود داشتند که معترض باشند، حتی کارهایی که پایین‌ترین کیفیت را داشتند از فرصت پیش آمده استفاده می‌کردند تا با مظلوم‌نمایی برای خود اعتباری کسب کنند، به‌نحویکه یک فیلمساز فیلم اولی نیز به خود اجازه می‌داد تا به تصمیمات هیئت داوران که همگی جز بزرگان سینما بودند، معترض باشد.

گواه بارز ادعای فوق را در فیلم «ویلایی‌ها» می‌شد مشاهده کرد. این فیلم به دلیل حمایت‌های خاص برنامه هفت بهروز افخمی، این توهم در فیلمسازش ایجاد کرده بود که حق این شاهکار سینمایی (به باور فیلمسازش و بهروز افخمی) خورده شده است! درصورتیکه به واقع این کار با نگاه مهربانانه نهایتاً می‌توانست کاری متوسط نام گیرد، البته مردم در اکران عمومی این فیلم با عدم استقبال از فیلم نشان دادند، این فیلم اثری نیست که بتواند مخاطب عام را جذب خود کند، حتی در شبکه نمایش خانگی نیز این کار نتوانست به موفقیت چندانی دست پیدا کند.

در این میان کارگردانان معترض چنین فیلم‌هایی برای توجیه کم‌مخاطب بودن کارشان یا به سطح سلیقه مردم توهین می‌کنند یا این‌که عدم اکران خوب را دلیلی برای دیده نشدن کارشان ذکر می‌کنند، درصورتی‌که عمده این فیلم‌ها در سالن‌های بدون تماشاگر به نمایش در می‌آیند. به هر حال این شرایط نامساعد که همیشه باری به روی جشنواره می‌گذاشت باعث شد تا مدیران تصمیمی بگیرند که شاید در ظاهراً با اصول حرفه‌ای هماهنگ نباشد، اما می‌تواند بسیاری از اعتراض‌ها را از میان بردارد. این تصمیم مربوط به قرعه کشی فیلم‌ها در حضور اهالی سینما می‌شود که به نوعی فرصتی برای اعتراض‌های گاهاً بی‌مورد باقی نمی‌گذارد. در همین راستا برای این‌که از نظرات اهالی سینما بهره بریم با دو تن از تهیه کنندگان سینما به گفت‌و‌گو نشستیم تا تجزیه و تحلیل ما در این حوزه به نوعی یک سویه نباشد.

غلامرضا موسوی تهیه‌کننده سینما درباره موضوع مورد نظر اظهار کرد: من از تصمیمات مدیران جشنواره در این دوره بسیار خشنود هستم، چون به واسطه آن عدالت حاکم شده و همه فیلم‌ها فرصت این را پیدا می‌کنند تا در شرایطی مساوی به نمایش در آیند، همچنین این اقدام به نوعی تمامی پیش زمینه‌های را برای پارتی بازی برخی فیلم‌ها از بین می‌برد و دیگر کارگردان یا تهیه کننده‌ای نمی‌تواند ادعا کند، فیلمش قربانی کارهای دیگر شده است.

این تهیه‌کننده در پاسخ به این سوال که تصمیم‌گیری جدید یک ضعف نیز دارد آن‌هم این‌که ممکن است چند فیلم خوب در یک روز به نمایش درآید و چند فیلم کم مخاطب‌تر در روزهای دیگر، بنابراین آیا این مسئله از جذابیت برخی روزهای جشنواره نمی‌کاهد؟ تصریح کرد: قبول دارم ممکن است مراسم قرعه‌کشی به نوعی چنین آسیب‌هایی به همراه داشته باشد، اما این ضعف ‌قادر نیست، نقاط قوت این طرح را از بین برد، چون در نهایت هر تصمیم‌گیری علاوه بر نقطه مثبت ممکن است نکته منفی نیز داشته باشد، اما مهم این است که بدانیم موضوعات مثبت تا چه حد پرنگ‌تر از آیتم‌های منفی هستند.

وی در جواب به سوالی دیگر مبنی بر اینکه تصمیم‌گیری جدید آیا به روی اکران فیلم‌های ارزشی نیز تاثیر گذاری مثبت دارد؟ گفت: اتفاقاً بسیاری از اعتراض‌ها پیرامون اکران نامناسب فیلم‌ها در جشنواره، بیشتر معطوف به این فیلم‌ها بود، چون صاحبان فیلم‌های دینی و دفاع مقدسی همیشه معترض بودند کارشان در بدترین زمان ممکن روی پرده می‌رود، ولی با سیاست‌گذاری جدید دیگر فرصت برای چنین اعتراض‌هایی باقی نمی‌ماند.

این تهیه‌کننده درباره دولتی بودن جشنواره تاکید کرد: آرمانی‌ترین شکلی که برای یک جشنواره می‌توان متصور بود این است که جشنواره از حالت دولتی بودن خارج شود و شکلی خصوصی به خود گیرد، البته این خواسته در شرایط فعلی همانند یک آرمان است که نمی‌توان به داشتن آن امیدوار بود، چون هیچ بخش خصوصی در شرایط فعلی قادر نیست از عهده هزینه‌های جشنواره فجر در چنین مقیاسی برآید.

حبیب اسماعیلی؛ تهیه کننده، پخش کننده و بازیگر سینما نیز درباره موضوع مطروحه چنین اظهار نظر کرد: پرواضح است که بزرگترین امتیاز طرح مورد نظر این است که فرصت اعتراض را از برخی معترضان می‌گیرد، چون در شرایطی که شرایط اکران برای تمامی فیلم‌ها به شکلی یکسان فراهم باشد، دیگر فرد یا گروهی نمی‌تواند به نحوه چینش فیلم‌های سینمایی معترض باشد.

وی درباره تعداد کارها نیز تصریح کرد: نکته مثبت دیگری که درباره سیاست‌گذاری اخیر جشنواره می‌توان نام برد به تعداد فیلم‌ها بر می‌گردد که به 22 فیلم سینمایی و یک اثر انیمیشن منحصر شده است. این تعداد اجازه می‌دهد تا کارها به شکل مطلوب‌تری به نمایش در آید، زیرا در سال‌های قبل این تصور وجود داشت که جشنواره حتماً باید به صورت نمایشگاه برگزار شود و تمام کارهای ممکن در آن به نمایش درآید! من این نگاه را حرفه‌ای نمی‌دانم، چون سیاست هیچ جشنواره‌ای چنین نیست، بلکه نمایش بهترین کارها رسالت اصلی فستیوال‌های سینمایی است.

اسماعیلی ادامه داد: موضوع دیگری که در این دوره لحاظ شده به نحوه انتخاب آثار بر می‌گردد، یعنی با انتخاب فیلم‌های گیشه به بهانه جذب مخاطب، فرصت دیده شدن از کارهای برتر به لحاظ کیفی، گرفته نمی‌شود. دلیلم نیز برای این ادعا این است که سینما رسالتش چیز دیگری است که با سینمای گیشه همخوان نیست. این اصل نیز تنها منوط به سینمای داخل نمی‌شود، بلکه در سینمای جهان نیز چنین اصولی رعایت می‌شود.

در انتهای این گزارش باید تأکید کرد که دیگر اهالی سینما نیز آن‌گونه که در مصاحبه‌های خود اظهارنظر کرده‌اند از سیاست‌های جشنواره اظهار رضایت کرده‌اند، برای همین امید می‌رود که اتفاقات خوبی در جشنواره این دوره رخ دهد، البته این خوش‌بینی به نتایج سیمرغ مربوط نمی‌شود، چون هر انتخابی که نیز صورت گیرد درنهایت عده‌ای به آن معترض خواهند بود، اما شکل حرفه‌ای جشنواره انتظار می‌رود ما را به برگزاری خوب این رویداد امیدوار کند.

داود کنشلو