«من وحی القرآن»؛ تفسیری اجتماعی و پاسخگوی شبهات روز
گروه حوزه‌های علمیه ــ استاد حوزه علمیه با برشمردن مهمترین ویژگی‌های علامه فضل‌الله گفت: از ویژگی‌های این تفسیر، گرایش اجتماعی آن است و به‌ویژه به شبهات روز مانند مسائل مربوط به زنان و قصاص توجه بیشتر مبذول شده است.
به گزارش ایکنا؛ امروز بر اساس تقویم سال روز ارتحال علامه سیدمحمدحسین فضل الله از علمای برجسته لبنان است؛ ایشان در سال ۱۹۳۵ م. (۱۳۵۴ ق) در نجف اشرف در خانواده روحانى دیده به جهان گشود و تحت اشراف پدرش سید عبدالروف فضل الله –از مراجع مذهبى شیعه- مراحل تربیت و تعلیم را به شیوه‌اى که در آن زمان مرسوم بود گذراند. علامه سید محمد حسین فضل الله در سال ۱۹۳۵ م. (۱۳۵۴ ق) در نجف اشرف در خانواده روحانى دیده به جهان گشود و تحت اشراف پدرش سید عبدالروف فضل الله –از مراجع مذهبى شیعه- مراحل تربیت و تعلیم را به شیوه‌اى که در آن زمان مرسوم بود گذراند.
با اتمام کتاب کفایة‌الاصول به درس خارج مراجع أن دوره مانند سید ابوالقاسم خویى، سید محسن حکیم، سید محمود شاهرودى و شیخ حسین حلى راه یافت و در کنار دروس خارج اصول فقه و فقه، بخشى از کتاب (الاسفار الاربعة) معروف به (حکمت متعالیه) ملاصدرا شیرازى را نزد ملاصدرا بادکوبه‌اى فراگرفت و مدت پنج سال نیز این درس را از سید محمد باقر صدر فراگرفت. استادش سید ابوالقاسم خویى به او توصیه کرده بود تا این درس را به طور جدى پیگیرى کند.
از علامه بر تفسیر «من وحی القرآن» آثاری مانند؛ الحوار فى القرآن، اسلوب الدعوه فى القرآن، من عرفان القرآن، حرکة النبوة فى مواجهه الانحراف و دراسات و بحوث قرآنیة بر جای مانده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین حسین علوی‌مهر، عضو هیئت علمی جامعة المصطفی (ص) در گفت‌وگو با ایکنا با بیان اینکه تفسیر ایشان در ۲۴ جلد به عربی تالیف و منتشر شده است گفت: علامه فضل‌الله شخصیتی علمی و سیاسی در محیط و فضایی مانند کشور لبنان با آن همه مشکلات بود که به همین دلیل تاثیرات محیطی هم در آثار علمی و فتاوای فقهی ایشان دیده می‌شود.
علوی‌مهر با بیان اینکه مقدمه و روش این تفسیری قابل توجه است ادامه داد: در مقدمه این تفسیر به موضوعاتی مانند اصل فهم قرآن، روش فهم‌پذیری قرآن، موضوعاتی مانند ظاهر و باطن و محکم و متشابه و تاویل همچنین عوامل شکل‌گیری تفسیر پرداخته شده است.
این قرآن‌پژوه با اشاره به روش تفسیری علامه فضل الله تصریح کرد: وی ابتدا وجه تسمیه سوره و اهداف آن، مکی و مدنی بودن، فضای سوره، سبب نزول و در ادامه تفسیر چند آیه چند آیه را بیان کرده است و شان نزول را بیان می‌کند.
رئیس سابق انجمن قرآن‌پژوهی با بیان اینکه روش تفسیری وی قرآن به قرآن است اظهار کرد: علامه فضل الله مهمترین راه برای تفسیر قرآن به قرآن را تعیین محکم و متشابه می‌داند، زیرا آیات متشابهات را می‌توان با رجوع به محکمات تفسیر کنیم.
استاد حوزه علمیه با بیان اینکه این روش مورد تائید اهل بیت (ع) هم بوده است تصریح کرد: علامه فضل الله به عنوان نمونه در تفسیر آیه شریفه «الرحمان علی العرش استوی» آن را با آیه «لیس کمثله شیء» تفسیر کرده است.
علوی‌مهر با بیان اینکه تفسیر قرآن به قرآن وی همانند المیزان به معنای بی توجهی به روایات نیست تاکید کرد: ایشان به روایات عنایت زیادی دارد و روایاتی را در تفسیر دخیل می‌داند که صحیح السند باشد لذا احادیث ضعیف را رد می‌کند به همین دلیل در ذیل آیه تطهیر روایات مربوط به خمسه طیبه را می‌پذیرد و مصادیق این آیه را بر ۵ معصوم (ع) تطبیق می‌دهد.
وی با بیان اینکه یکی دیگر از ویژگی‌های تفسیر علامه فضل الله، استفاده از براهین عقلی در تفسیر است گفت: علامه مفهوم آیاتی را که با حکم عقل سازگار نیست رد کرده به عنوان مثال، در رد تفسیر وجه و ید به وجه و ید ظاهری در آیات «کل شیء هالک الا وجهه و یدالله مغلولة» می‌گوید که این دو با عقل سازگاری ندارد همچنین در داستان گفت‌وگوی خداوند با آدم و ابلیس و فرشتگان و یاد دادن اسماء به آدم می‌گوید صحنه سخن گفتن خدا با فرشتگان و آدم و ... قابل فهم نیست.
نگاه منفی به تفسیر علمی
علوی‌مهر همچنین با اشاره به گرایشات علم تجربی در تفسیر من وحی القرآن اظهار کرد: وی به طور عموم مباحث علوم تجربی را نمی‌پذیرد و نگرش منفی در این زمینه دارد و دلیل وی نیز آن است که علوم تجربی مجموعه‌ای از فرضیاتی است که دستخوش تغییر می‌شوند.
وی افزود: در بحث آفرینش آسمان و زمین در شش دوره که در قرآن از آن به یوم تعبیر شده است، دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد که برخی مراد از یوم را روز دانسته‌اند و برخی دوره که ایشان یوم را نمی‌پذیرد و دوره را نیز معتقد است به صورت قاطعانه نمی‌توان قبول کرد.
رئیس سابق انجمن قرآن‌پژوهی ادامه داد: وی در تفسیرش مباحث ادبی کوتاه را نیز مطرح کرده و در عوض از پرداختن به فضایل سوره‌ها خودداری کرده و به تناوب آن را بحث می‌کند همچنین گرایش سیاسی و جهادی در تفسیر ایشان بسیار چشمگیر است.
وی با بیان اینکه یکی دیگر از ویژگی‌های این تفسیر، گرایش اجتماعی آن است عنوان کرد: وی پاسخ به شبهات به ویژه شبهات روز مانند مسایل مربوط به زنان و قصاص و... را بیشتر از مسائل دیگر مورد توجه قرار داده است.
انتهای پیام
