جامعه از فرهنگ عاشورا فاصله گرفته است/ تضعیف اخلاق در جامعه یعنی تزلزل در عقاید دینی
گروه معارف –یک استاد دانشگاه با بیان اینکه جامعه امروز از فرهنگ عاشورا فاصله گرفته است، گفت: اگر اخلاقیات دینی را در جامعه تثبیت کنیم، قطعا کمتر با فرهنگ عاشورا فاصله می‌گیریم، اما وقتی اخلاق در جامعه تضعیف شود، عقاید نیز متزلزل می‌شود.
عصمت همتی در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، درباره اهداف و فلسفه عاشورا، اظهار کرد: حادثه عاشورا در طول تاریخ با نگاه‌های مختلفی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است؛ در واقع تاریخ‌نگاران، عرفا، دینداران، متکلمان و اهل حدیث هرکدام با نگاه‌های مختلفی این حادثه را بررسی کرده‌اند، عده‌ای بُعد اجتماعی آن را قوی دیده‌اند و عاشورا را انقلابی- آن هم در شرایطی که هیچ راهی برای اصلاح جامعه باقی نبوده- دانسته و می‌دانند.
وی افزود: عقیده و دیدگاه هرکدام از عرفا، تاریخ‌نگاران، دینداران، متکلمان، اهل حدیث و ... در تفسیر این واقعه محترم و قابل توجه هستند، اما آنچه این حادثه را ممتاز و متمایز می‌کند، این است که رهبر آن یک امام معصوم و در واقع فردی بود که ما او را خلیفه خداوند بر روی زمین می‌دانیم.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه فرهنگیان اصفهان با اشاره به آیه « إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً »، بیان کرد: عاشورا یعنی انسان آزاده و مختار به درجه‌ای می‌رسد که همه چیز خود را در راه معبود حقیقی قربانی می‌کند. امام حسین(ع) چنان ظرفیت وجودی از فلسفه آفرینش انسان را معنا می‌کند که برازنده این آیه است، در واقع این آیه چنین فلسفه‌ای را ارائه می‌دهد که انسان بتواند تمام آنچه را در اختیار دارد در راه معبود حقیقی قربانی کند و این معنایی است برای همه کسانی که می‌خواهند به عالم غیب یقین و باور داشته باشند.
امام حسین(ع) حقانیت اسلام را اثبات کرد
همتی در ادامه با بیان اینکه علما و آگاهان هیچ جامعه‌ای نمی‌توانند نسبت به وضعیت اجتماعی و حاکمیت آن جامعه بی‌تفاوت باشند، گفت: امام حسین(ع) نیز نسبت به وضعیت جامعه خود بی‌تفاوت نبود و با اینکه در حوزه مسائل شخصی خود مشکلی نداشت، اما می‌دانست اگر با یزید بیعت کند اسلام نابود و جامعه با چالش مواجه می‌شود، بنابراین با اینکه می‌دانست در این کارزار یاوران او اندک هستند و همچنین یزید قدرت زیادی دارد، تکلیف خودش را در این دانست که اگر نمی‌شود با پیروزی حقانیت اسلام را اثبات کرد، اما می‌توان با شهادت، ناحق بودن یزیدیان را به اثبات رساند.
وی ادامه داد: امام حسین(ع) به‌عنوان نماد حقانیت اسلام از این دیدگاه اسلام که «حاکم اگر مسلمان است باید جامعه در چارچوب اسلام متحقق شود» دفاع کرد و با یزید که شرایط و صلاحیت حاکمیت جامعه اسلامی را نداشت، بیعت نکرد و با اینکه می‌دانست قدرت مقابله با او را ندارد، اما تسلیم او هم نشد و تا آخرین نفس و تا پای جان از همه چیز خود گذشت تا حقانیت اسلام را به اثبات برساند.
زیربار ذلت نرفتن درس بزرگ عاشوراست
این استاد دانشگاه افزود: قیام امام حسین برای همه کسانی که در ناهنجاری‌های اجتماعی توصیه به سازگاری می‌کنند، درسی بزرگی است. امام بیعت را نپذیرفت و فرمود: «هیهات من الذلة؛ ذلت از ما دور است»، امام(ع) راه صراحت، صداقت و اینکه اگر کسی هدف مقدسی دارد -برای آن هدف مقدس می‌تواند از حداکثر امکاناتی که دارد، مایه بگذارد- را در پیش گرفت و برای هدف خود که اثبات حقانیت اسلام، امربه معروف و نهی از منکر و اصلاح امت جدش بود، از همه چیز خود گذشت.
حرکت امام حسین مبتنی بر اخلاق و حدود شرعی بود
همتی گفت: با توجه به سیر تاریخی حرکت امام حسین از مدینه تا کربلا، متوجه خواهیم شد که ایشان در تمام طول حرکت‌شان مقید به مسائل اخلاقی و حدود شرعی بودند و در این مسیر نیرنگی به کار نبسته و هرگز به مردم وعده دروغ ندادند. امام حسین(ع) در مورد قیام خود فرمودند: قصد من از این حرکت امر به معروف و نهی از منکر و اصلاح امت جدم است و در این مسیر کسی سخنی جز «لا حول ولا قوه الا بالله علی العظیم» از ایشان نشنید.
وی تصریح کرد: سیره و عمل امام حسین(ع) این پیام را منتقل می‌کند که مصلح جامعه باید سخنش، کردارش، رفتارش و زندگیش در چارچوب توحید و عدالت آسمانی باشد تا مردم نیز بپذیرند که او می‌خواهد در زمین عدالت آسمانی برپا کند.
این استادحوزه‌علمیه ادامه داد: یکی دیگر از رموز ماندگاری عاشورا این است که چون حسین(ع) همه چیزش را برای خدا داد تا بگوید الله بر زمین خدایی می‌کند، پس این خون، پیام هدایت است، در واقع عاشورا برای همه دنیا، نسل و انسان‌های امروز پیام‌های متعددی دارد.
انقلاب اسلامی بر مبنای فرهنگ عاشورا بنا شد
وی در خصوص اینکه چرا در جامعه امروز اهداف و فرهنگ عاشورا به درستی تبیین نشده است گفت: انقلاب ما بر مبنای فرهنگ عاشورا بنا شد، کسانی که در انقلاب بودند می‌دانند که سخنرانی شخصیت‌های فکری و فرهنگی تاثیرگذار مانند دکتر شریعتی مبنای حسینی داشت و مبتنی بر این مضامین بود که جلساتشان را پر رونق می‌کرد؛ مثلا این شعار را همه می‌شنیدند«آنان که رفتند کاری حسینی کردند، آنان که ماندند باید کاری زینبی بکنند، وگرنه یزیدی‌اند» وهمچنین همه صحبت سخنگویانی که با شاه مخالفت می‌کردند، رنگ و بوی عاشورایی داشت. در واقع پایه و مبنایی که مردم جرأت می‌کردند حقانیت این انقلاب را نشان دهند، مبارزه امام حسین(ع) با ظلم آشکار بود و برهمین اساس می‌گفتند، اکنون ما نیز به تاسی از امام حسین(ع) می‌خواهیم با استبداد شاهنشاهی مخالفت کنیم و اگر که در این مسیر کشته شدیم، شهید هستیم. بنابراین انقلاب بر این پایه بنا شد و به تعبیری انقلاب نقطه اوج تجلی فرهنگ عاشورا در جامعه بود.
جامعه با فرهنگ عاشورا فاصله گرفته است
وی ادامه داد: متأسفانه امروزه ما مقداری با آن فضا فاصله گرفتیم، البته می‌توانستیم با فرهنگ‌سازی از طرق مختلف به خصوص در حوزه سینما این فاصله را کم کنیم، یا مثلا اگر تلاش می‌کردیم اخلاقیات دینی را در جامعه تثبیت کنیم، قطعا کمتر با فرهنگ عاشورا فاصله می‌گرفتیم. وقتی اخلاق در جامعه تضعیف شود خود به خود بر تضعیف عقاید نیز تاثیر می‌گذارد. زمانی که عقاید متزلزل شود چطور انتظار داریم فرهنگ عاشورا باقی بماند؟ اگر عقاید اسلامی تقویت شود پیام‌های عاشورا زنده می‌شود.
همتی افزود: به نظر من از جمله مسائل دیگری که زیربناهای عقیدتی را در جامعه تضعیف می‌کند، ناکارآمدی و ضعف‌های حکومت است که این موضوع در حوزه عقاید دینی تاثیرگذار می‌باشد. وقتی عقاید تضعیف شود مفاهیم عمیق‌تر دینی نیز کمرنگتر می‌شود.
انتهای پیام
