تئاتر خیابانی؛ راه‌کار آشتی دادن مردم با سالن‌های تئاتر

حمیدرضا گل محمدی تواندشتی مسئول کانون تئاتر سیاوشان جهاد دانشگاهی واحد مازندران  در گفت‌وگو با ایکنا از مازندران اظهار کرد:  تئاتر خیابانی، از حضور خود در زندگی روزمره آدم‌ها در خیابان‌ها، محله‌ها و...  اهداف معین آموزشی، انتقادی، مشارکتی، ارتباطی و فنی ویژه ای را دنبال می کند.
وی ادامه می‌دهد: تئاتر خیابانی مبتنی بر بداهه است، نمایشی زنده و در لحظه! یک جریان غیرقابل کنترل است که جدیدترین مسائل روز را مطرح می کند و مهم تر از همه پیامی واضح و روشن دارد که گاه به شکل شعاری و ایجاد اعتراض مطرح می شود، چرا که تئاتر خیابانی در ذات خود،  تئاتری سیاسی و معترض است.
داور همایش «اشکواره حسینی» آمل تصریح کرد: ئئاتر خیابانی تئاتری اجتماعی است که با اعتراض به اوضاع موجود جامعه در قالب یک داستان در میان مردم به نمایش درمی‌آید و آنچه در این نوع  تئاتر اهمیت فراوان دارد،  مضمون نمایش است که می‌تواند برگرفته از واقعیت‌ها و مشکلات روزمره جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم باشد.
مسئول کانون تئاتر سیاوشان جهاد دانشگاهی واحد مازندران گفت: با انداختن نگاهی به تاریخچه تئاتر خیابانی پی خواهیم برد که پیدایش تئاتر خیابانی از چه زمانی  آغاز شده،  از کجاست و پیام آن چیست؟ در اوایل قرن بیستم، به دنبال جنگ جهانی اول و انقلاب شوروی تئاترهای خیابانی در اروپا از رونق بسیار برخوردار شد، این تئاتر با هدف تبلیغ و ترویج اجرا می‌شد و عموما می‌خواست که مواضع انقلاب را تبلیغ کند، بعد از جنگ جهانی دوم و بخصوص در دهه 1950 میلادی این روند سیر نزولی پیدا کرد تا جنبش دانشجویی فرانسه در اواخر سال‌های 60 و ظهور رادیکالیسم در اروپا به آن جان تازه‌ای بخشید.
وی ادامه داد: فرق رویکرد این تئاتر با تئاترهای قبلی این بود که اگر در گذشته تئاتر خیابانی در دفاع از پرولتاریا برخاسته بود این‌بار بر ضد سرمایه‌داری جهانی سر برآورده بود، به خصوص بعد از جنگ ویتنام بسیاری از این نمایش‌ها با هدف مخالفت با امپریالیسم جهانی شکل گرفت و به مرور زمان تاثیرات سیاسی در این نمایش‌ها کم شد ولی جای خود را به دفاع از حقوق سیاهان، زنان و اکنون مخالفت با جهانی‌سازی داده است.
داور بخش تئاتر خیابانی اشکواره حسینی آمل عنوان کرد:  جشنواره‌های مختلف تئاتر صحنه‌ای از اوایل انقلاب تا کنون با اسامی تئاتر فجر، تئاتر دفاع مقدس، تئاتر بسیج ، ماه، تیرنگ  و... در استان  و کشور برگزار شده و می شود که با بار مالی بالا ولی بازدهی‌ بسیار کمی همراه  است، چرا که استقبال از اینگونه جشنواره‌ها مختص به هنرمندان است و عامه مردم از آن  کمتر بهره‌مند می‌شوند،  اما در جشنواره‌های  تئاتر‌های خیابانی از هزینه کمتر  و بهره‌مندی شدن بیشتر برخوردار است نیاز به حمایت است.

تئاتر خیابانی هنری شفاف و معترض

گل محمدی تواندشتی ادامه می دهد: تئاتر خیابانی هنری شفاف و معترض است و همواره بر پایه ی آزاداندیشی و مردم سالاری استوار بوده است و مضامینش را از زندگی شهری و مشکلات روزانه‌ای که مردم با آن درگیر هستند گرفته و ارایه می‌کند و بیانگر دردها رنج‌ها، خوشی‌ها و ناخوشی‌های طبقات مختلف جوامع بشری است که با مضامین سرگرم‌کننده، فرهنگی، اخلاقی و اجتماعی در کوچه و بازار اجرا می‌شود.
وی تاکید می‌کند: در این نوع تئاتر تماشاگر و بازیگر برخلاف تئاترهای صحنه‌ای معنایی دیگر و متفاوت پیدا می‌کنند، با هم یکی می‌شوند و ارتباط بین بازیگر و تماشاگر در بالاترین حد ممکن وجود دارد و این دو بدون هیچ برنامه‌ریزی از پیش تعیین‌شده‌ای خود را در جریانی دخیل می‌بینند که درونشان را به بیرون می‌ریزد.
 وی با اشاره به اینکه  اکثر مردم ارتباط چندانی با تئاتر نداشته و جایگاهی در زندگی این قشر بنام تئاتر وجود ندارد، می افزاید: مردم به دلیل مشکلات و تنگناهای زندگی به سراغ تئاتر نمی‌روند، مشاهده می‌شود که برخی از هنرمندن تئاتر وقتی با عدم استقبال مخاطبین در سالن‌ها  روبرو می شوند فوراً هجمه خود را به سوی مخاطب نشانه‌روی می‌کنند و آن ها  را مقصر می‌دانند.
گل‌محمدی معتقد است: وقتی که ما خودمان را در فضاهای بسته سالن محبوس  کنیم  و فقط اجراها را مختص به سالن بدانیم ، تئاتر  را  به میان مردم  کوچه  و بازار ... نمی‌بریم  پس نباید انتظار داشت که مردم تئاتر را درک کنند  و با این هنر  همدم شده و آن را لمس کنند.

بردن هنرتئاتر در میان مردم؛ رسالت تئاتر خیابانی

 وی می‌افزاید: در تئاتر خیابانی به جای اینکه مردم به طرف نمایش  کشیده شوند، نمایش  به  میان مردم می‌رود و به توسعه این هنر و شناسانده شدن و پذیرفته‌شدن آن نزد مردم کمک می‌‌کند و این رغبت را می‌تواند در آنان به وجود آورد که به تئاتر نگاه راغب‌تری  داشته باشند، چرا که رسالت تئاتر خیابانی، بردن این هنر در میان مردم است.
این هنرمند مازندرانی با اشاره به اینکه دو وجه تراژدی و طنز در تئاتر خیابانی وجود دارد ، گفت: اگر با درون مایه طنز اجرا درآید جذب مخاطب در تئاتر خیابانی موثرتر واقع می‌شود، البته با توجه به قرار گرفتن در موقعیتی خاص که ما در این همایش اشکواره حسینی قرار داریم می‌توان از تراژدی هم برای اهداف خاص خودش  استفاده کرد.
وی افزود: اجرای تئاتر خیابانی می‌تواند فرهنگ دیدن تئاتر را در جامعه رواج دهد و مردمی را که از  تئاتر روی گردان شده‌اند را دوباره با سالن‌های تئاتر آشتی دهد، چراکه تئاتر خیابانی هرگز بدون حضور تماشاگر شکل نمی‌گیرد و  تماشاگر  می‌تواند وارد نمایش  و درگیر داستان شود. تئاتر خیابانی به دلیل حضور در جمع نزدیک‌تر مردم طرفداران بیشتری دارد و اگر نمایشی در خیابان اجرا شود جمعیت حاضر به راحتی از آن نخواهند گذشت و این امر نشان از جایگاه این رویکرد دارد.
این کارشناس نمایش با بیان اینکه  شکل رسمی حضور نمایش خیابانی در جشنواره‌های رسمی در ایران از سال 66 در ششمین جشنواره تئاتر فجر بود، می گوید: از آن زمان هر سال بخشی بسیاری از جشنواره‌های معتبر، به نمایش خیابانی اختصاص یافته است و خوشبختانه در طول گذشت سال‌ها ما شاهد جشنواره‌های خیابانی متعددی هم چون جشنواره تئاتر خیابانی مریوان، گیلان وغیره هستیم و در آمل هم این حرکت خوب شکل گرفته است و ما شاهد برگزاری جشنواره‌ها و سوگواره‌هایی هستیم که بخش تئاتر‌های خیابانی آن به خوبی فعال شده است.

انتهای پیام