واقفان واقف شوند کجا سرمایه‌گذاری کنند

حجت‌الاسلام محمد قطبی در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، اظهار کرد: وقف با تعریف فقهی فعلی خود که به معنای توقیف مال برای کار خیر می‌باشد، پیش از اسلام وجود نداشته، اما شاید مدل‌های دیگری از وقف پیش از اسلام وجود داشته است. وقف و احکام مربوط به آن در اسلام وجود دارد و به طور وسیع به جوانب مختلف وقف که شامل باب‌های فقهی، اخلاقی، اقتصادی و فرهنگی آن می‌باشد، پرداخته شده است.
وی افزود: وقف در واقع یک کار فرهنگی و اقتصادی است که در طی آن فرد مال خود را برای یک منفعت اجتماعی متوقف می‌کند، این منفعت اجتماعی می‌تواند یک خدمت مالی برای مردم بی بضاعت و یا تامین نیازهای اجتماعی و اقتصادی مردم و یا می‌تواند یک کار خیر دینی یعنی برگزاری روضه، مراسم‌های قرآنی، عزاداری، مسجد سازی و امثال اینها باشد.

وقف؛ صدقه جاریه پس از مرگ
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان ادامه داد: فرد واقف به نوعی صدقه جاریه را برای خود تضمین می‌کند. انسان تا زنده است می‌تواند نماز بخواند و کارهای عبادی و فعالیت‌های اجتماعی انجام دهد و ثواب کسب کند، ولی وقتی از دنیا رفت، قاعدتا دستش از دنیا کوتاه می‌شود، اما اسلام چند روش را بنا کرده تا بعد از مرگ هم صدقه جاریه برای انسان ادامه داشته باشد، یعنی ما بتوانیم بعد از اینکه فوت کردیم هم ثواب کسب کنیم که یکی از این روش‌ها، سنت وقف است که براساس آن، فرد مال خود را برای یک خیر متوقف می‌کند.
وی افزود: اکنون بعضی موقوفات مربوط به هزار سال پیش و کم‌تر از آن وجود دارد که ثمرات آن برای جامعه پابرجا می‌باشند که برای فرد واقف ثوابش محفوظ است. در واقع واقف دو کار انجام می‌دهد؛ اول اینکه هم به رفع نیاز جامعه کمک می‌کند و هم برای پرونده خود یک صدقه جاریه‌ تثبیت کرده است.

وقف بعد از انقلاب احیاء شد
قطبی خاطرنشان کرد: وقف در بعضی دوره‌های تاریخی خیلی خوب رشد کرده و سرزمین‌های بزرگی وقف شده است. در دوره پهلوی به لحاظ اینکه دولت و حاکمیت آن زمان اعتقاد جدی به این مسائل نداشت، خیلی از موقوفات در کشور ما نادیده گرفته شدند و برای آن اسناد غیر وقفی صادر گردید، یعنی به نام افراد و یا نهاد‌های دیگری فروش رفت و این موضوع سابقه وقف را خراب کرد و از مکان‌های وقف شده سوء‌استفاده شد و این موضوع بر ذهن مردم تاثیر گذاشت و فرهنگ وقف را بسیار کم‌رنگ کرد. بعد از انقلاب اسلامی، وقف در قالب یک نهاد رسمی شکل گرفت و توسعه پیدا کرد و قوه قضاییه و نهادهای دیگر به کمک آن آمدند و آرام آرام دوباره تلاش شد که این فرهنگ احیا شود و اکنون در شیب ملایمی هستیم.
وی ادامه داد: خیلی از خیرین و افراد متدین به سوی جایگزین‌های دیگر از جمله توسعه خیریه‌ها رفتند، یعنی به جای اینکه ملک خود را وقف کنند و از دستاورد آن وقف، خدماتی به جامعه ارائه شود، درصدد برآمدند که خودشان کار خیر انجام دهند و لذا دیده می‌شود در اوایل انقلاب و همین اواخر، خیریه‌های زیادی در کشور ایجاد شد.

وقف در عرصه‌های جدید 
قطبی افزود: در گذشته معمولا چیزها و مکان‌هایی وقف می‌شد که امروزه کاربرد خود را از دست داده‌اند، مثل حمام یا آب انبار، باغ و زراعت. در واقع به دلیل صنعتی شدن و تولیدات صنعتی مفهوم وقفی چنین مواردی کمرنگ شده است. برای پررنگ شدن فرهنگ وقف باید مقوله‌های جدیدی را به مردم معرفی کنیم، البته در همین چندین سال گذشته سنت مدرسه سازی و بیمارستان سازی به عنوان وقف ترویج شد، یعنی کسانی که سرمایه داشتند و می‌خواستند کار خیر انجام دهند، مدرسه و بیمارستان ساختند واین مسئله در واقع نوعی احیای وقف است.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان گفت: نیازهای جامعه را باید به عنوان امری مهم باید یادآوری کرده که واقفین واقف شوند که در کجاها سرمایه گذاری کنند. به نظر من در جامعه کنونی واقفین می‌توانند ساختمان‌هایی را به حوزه فناوری و تکنولوِژی اختصاص دهند که جوان‌ها و نوجوان‌های ما استعدادهای خود را در آن‌ها دنبال کرده و کار علمی انجام دهند تا از این طریق به رشد جامعه تشیع کمک شود. چنین اقداماتی کمک می‌کند که آرام آرام سنت وقف دوباره به حد خوبی از بالندگی برسد.
وی اظهار کرد: وقف به شکل‌های مختلف می‌تواند در عرصه اقتصاد تاثیر داشته باشد. در یک صورت می‌تواند عین مال وقف شود که براساس آن بخشی از کارکرد و نیازهای جامعه را تامین کند، مثلا وقتی که واقفی مدرسه‌ و یا مکانی را برای کمک به بیماران خاص وقف می‌کند، عملا هزینه‌های جامعه و دولت که می‌خواهد برای تاسیس مدرسه و تامین هزینه‌های بیماران اعتبار صرف کند را تقبل می‌کند و به طور مستقیم هزینه‌های جاری و عمرانی کشور را کاهش می‌دهد.
قطبی افزود: وقتی که در جامعه، فرهنگ وقف ترویج شود و افراد سرمایه‌های خود را وقف کنند به مرور باعث می‌شود سرمایه‌های زیادی که بعد فوت یک نفر وجود دارد، پراکنده و خرد شود و بتواند در دوره طولانی‌تر تاثیر خود را در اقتصاد داشته باشد.
انتهای پیام