به گزارش ایکنا از آذربایجانشرقی، مصرف در نگاه دینی وقتی با مقولههایی چون انفاق، پارسایی، عمل صالح، ایثار و ... همراه شود، میتواند زمینهای برای دستیابی به کمال و قرب الهی باشد، اما در چرخه اقتصادی، پایان خط تولید و عرضه است. در اقتصادِ سرمایه داری هدف نهایی مصرف افزایش مطلوبیت(رضایتمندی از کالا) است.
الگوی مصرف هر جامعه نقشی تعیین کننده در تخصیص منابع تولید، نوع کالاهای تولیدی و شیوه توزیع آنها دارد؛ زیرا تخصیص بهینه منابع برای تولید کالاها و ارائه خدمات به منظور تأمین نیازهای ضروری و حیاتی جامعه و رفع فقر و محرومیت، تا حد زیادی به شناخت الگوی صحیح مصرف و حاکمیت آن بستگی دارد و این امر مبتنی بر جهت دهی معقول و منطقی به افکار، عقاید، آداب و رسوم و ارزشهای مورد قبول جامعه یا به طور خلاصه، فرهنگ عمومی مردم است.
خدای متعال که آفریننده و خالق بشر است، از هرکس به نیازهای او برای تداوم حیات و رشد و تکامل انسانی آگاه تر است. از این رو، او که از همه مستغنی و بی نیاز است، از روی لطف و مهربانی آنچه را انسان بدان نیازمند بوده، از انواع غذاها، میوه جات، نوشیدنیها، پوشاک مناسب، هوای سالم، وسایل حمل و نقل و مانند آنها را در اختیارش قرار داده است. آیاتی از قرآن کریم با برشمردن نعمتهای گوناگون که هرکدام تأمین کننده یکی از نیازهای انسان است، این نکته را یادآور میشوند که نوعی هماهنگی و تناسب بین احتیاجات انسان و امکانات مادی در اختیار او برقرار است و از انسان میخواهند در آنها تفکر کند؛ زیرا با تفکر در این امور، معرفت و بصیرت فرد نسبت به خالق و مدبّر این جهان بیشتر شده و با کسب چنین معرفتی، زمینه اطاعت و بندگی و سپاس گزاری در مقابل حق تعالی و احسان بیکران او پدیدار خواهد شد و روحیه شکر و سپاس در او تقویت میشود.
در الگوی مصرف اسلامی، از همه نعمتها برای تحقق شایستگیها و ارتقای شخصیت انسان بهره گیری میشود و این سوال در فلسفه دانش اقتصاد که آیا منابع برای رفع نیاز و یا لذتجویی قرار داده شدهاند؟ اینگونه پاسخ داده میشود که هر دو به میزانی که در ارتقای شخصیت موثر باشند، در خور توجه و واجد ارزش تلقی میشوند.
آموزش نخستین گام در راه تعالی «مدیریت مصرف» در جامعه است
حجتالاسلام قهرمان احمدی، امام جمعه شهرستان هریس در گفتو گو با ایکنا، اظهار کرد: نخستین گام در راه تعالی «مدیریت مصرف در جامعه» فراهم ساختن زیرساختهای فکری و زمینهسازی فرهنگی است که این خود نیازمند آموزش است. ابتدا باید افراد به این باور برسند که درست مصرف کردن و زندگی کردن بر اساس الگوی مطلوب و حساب شده یک ارزش است نه عقب افتادگی. ریخت و پاش، اسراف و تبذیر در هر بُعدی از ابعاد و زندگی انسان یک ضدارزش و خلاف تعالیم دینی است.
وی نیاز را از انگیزههای مصرف دانست و افزود: نیاز یکی از انگیزههای مهم و مؤثر در تخصیص درآمد و از انگیزههای مصرف است. در جهانبینی اسلامی، هدف نهایی انسان دستیابی به مقام قرب الهی از راه عبودیت است و بی گمان تأمین معاش و امکانات مادی برای پیمودن این مسیر ضرورت دارد.
وی با استناد به آیه 141 سوره انعام «وَهُوَ الَّذِي أَنْشَأَ جَنَّاتٍ مَعْرُوشَاتٍ وَغَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ كُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ» بیان کرد: در این آیه میخوانیم: و اوست کسى که باغ هایى با داربست و بدون داربست و خرمابن و کشتزار با میوههاى گوناگون آن و زیتون و انار شبیه به یکدیگر و غیر شبیه پدید آورد از میوه آن چون ثمر داد بخورید و حق بینوایان از آن را روز بهرهبردارى از آن بدهید ولى زیادهروى مکنید که او اسرافکاران را دوست ندارد.
حجتالاسلام احمدی ادامه داد: یکی از موارد مهمی که در فرهنگسازی صحیح مصرف و مدیریت آن از دیدگاه اسلام جایگاه ویژهای دارد آگاهی مردم از سیره عملی پیشوایان دین است، گرچه این موضوع در قالب آموزش قابل تبیین است اما به لحاظ اهمیت بسزای آن بهعنوان راهکاری جداگانه بیان میشود.
امام جمعه شهرستان هریس، یادآور شد: بهترین و اقتصادیترین روش بهرهبرداری از منابع و امکانات محدود برای پاسخگویی به نیازهای نامحدود، اهمیت و ضرورت «ارتقای مدیریت مصرف» را دو چندان مینماید.
وی با اشاره به فرموده امام موسی کاظم(ع) افزود: ایشان می فرمایند: برای خودتان بهرهای از نعمتهای دنیا قرار دهید، بدین گونه که آنچه حلال باشد و خلاف مروت و اسراف هم نباشد، استفاده کنید، تا به واسطه این کار «رعایت حلال، انصاف، عدم اسراف» بر انجام دادن وظایف دینی موفق شوید، زیرا از ما نیست کسی که دنیایش را برای دینش ترک کند، یا دینـش را برای دنیا از دست دهد.
حجتالاسلام احمدی، ضمن بازگو نمودن لزوم فرهنگ شدن پیشگیری از امکانات ملی میان کارگزاران تاکید کرد: در نظام اسلامی، پیشگیری از سوء استفاده شخصی و خانوادگی از امکانات ملی باید میان کارگزاران آن، به فرهنگ تبدیل شود. آنان باید توجه داشته باشند که اموال عمومی در اختیار آنها، در واقع، امانت ملیاند و تنها در خصوص مسئولیتی که به عهده دارند، میتوانند از این امکانات استفاده کنند، و هر گونه استفاده شخصی از امکانات عمومی، نامشروع است.
مصرف از دیدگاه دینی میتواند زمینهای برای دستیابی قرب الهی باشد
حجتالسلام حسن مرسلی امام جمعه مهربان در گفتوگو با ایکنا اظهار کرد: مصرف از دیدگاه دینی اگر با پارسایی انجام شود و با مقولههایی چون اعتدال، انفاق، قناعت و... همراه شود میتواند زمینهای برای دستیابی به کمال و قرب الهی باشد.
وی افزود: از نگاه اسلام برای ارتقای سطح «مدیریت مصرف» در دو حوزه خانواده و اجتماع راهکارهایی توصیه شده که مهمترین آنها در بُعد خانواده؛ برنامهریزی، نیازشناسی، رعایت اولویتها، پس انداز کردن، سرمایهگذاری کردن و در بعد اجتماعی، آموزش و فرهنگسازی، اولویتبندی، ترویج سیره معصومین در مصرف، مدیریت زمان و تقویت برنامههای کلان است.
وی با استناد به آیه 48 سوره روم عنوان کرد: در این آیه میخوانیم: خدا آن کسی است که بادها را میفرستد تا ابرها را در آسمان به حرکت درآورد و سپس آنها را در پهنه آسمان آنگونه که بخواهد میگستراند و بعد متراکم میسازد. آنگاه قطرههای باران را میبینی که از لابهلای آن خارج میشود. پس آن را به کشتزار هر یک از بندگانش بخواهد میرساند تا آنها شادمان شوند.
حجتالاسلام مرسلی، ضمن بازگو نمودن نقش مصرف یک جامعه در میزان تولید ادامه داد: شناسایی نیازهای واقعی و رعایت اعتدال و صرفهجویی در بهرهبرداری از امکانات را «الگوی صحیح مصرف» بیان میکند. مصرف در یک جامعه، نقشی مهم در تعیین نوع، میزان و شکل تولید و توزیع دارد و از سوی دیگر، خود تحت تأثیر نوع و میزان تولید است.
امام جمعه مهربان، یادآور شد: اگر وضعیت جامعه بهگونهای باشد که افراد را به سمت مصرف هرچه بیشتر سوق دهد، بخش اعظم منابع درآمد جامعه به مصرف اختصاص مییابد و روشن است که در چنین وضعیتی از سطح پسانداز کل کاسته، زمینه مناسب برای سرمایهگذاری فراهم نمیشود. این مسأله کاهش تولید و فقر اجتماعی را به دنبال میآورد و ضعف اقتصادی نیز زمینه فقر فرهنگی و انحطاط اجتماعی را فراهم میکند و این امور در مجموع، آسیبپذیری جامعه را در برابر قدرتهای سلطهگر افزایش میدهد و استقلال سیاسی کشور را تهدید میکند و چنان که تأمین نیازهای رو به افزایش جامعه از راه واردات انجام گیرد، تأمین ارز مورد نیاز برای خرید از بازار جهانی، روند وابستگی را تشدید مینماید.
وی با اشاره به فرموده امیرمومنان علی(ع) افزود: امیرالمومنین علی(ع) میفرمایند: درباره مردمان و شهرها از خدا پروا داشته باشید؛ زیرا شما حتی درباره آبادیها و حیوانات مسئول هستید.
حجتالاسلام مرسلی، استفاده معقول از نعمتهای الهی را شکر به درگاه خداوند دانست و تاکید کرد: استفاده معقول و بهینه از نعمتهای الهی و مصرف آنها با رعایت اعتدال و دوری از اسراف و تبذیر و رعایت حدودی که خداوند متعال تعیین فرموده، همه از لوازم شکر به درگاه خداوند متعال هستند.
انتهای پیام