استاد پرورش؛ از مبارزات سیاسی تا اثر اخلاقی بر شاگرد شهیدش
گروه ادب ــ کتاب «خاطراتی از استاد پرورش» مملو از نکات برجسته و مهم اخلاقی از استاد سیدعلی‌اکبر پرورش است که به قلم مرتضی نجفی قدسی به نگارش درآمده است.
به گزارش خبرنگار ایکنا، کتاب «خاطراتی از استاد پرورش»، نوشته مرتضی نجفی قدسی، مدیر دارالقرآن علامه طباطبایی(ره) به تازگی از سوی نشر عطش روانه بازار نشر شد. استاد سید علی‌اکبر پرورش از جمله نوادری است که در طول حیات پربرکت خود، آثار و برکات فراوانی از خود به یادگار گذاشت.
فعالیت‌های بنیادین فرهنگی وی در دوران پیش از پیروزی انقلاب و پس از آن بسیار چشمگیر بود. کلام نافذش در روح جوانان تأثیر شگفت‌آوری داشت و سخنرانی‌های پرشور و کلاس‌های معارف اسلامی وی، از جذاب‌ترین جلسات دینی و فرهنگی بود که در دوران ستم‌شاهی جوانان را به دور هم جمع می‌کرد و از آنان افرادی متعهد، معتقد و انقلابی می‌ساخت.
با عالمان دینی، دانشمندان و صاحب‌نظرانی همچون مرحوم علامه طباطبایی، شهید مطهری و علامه محمدتقی جعفری و بسیاری از بزرگان دیگر ارتباطی پیوسته و عمیق داشت و افکار خود را با آن‌ها مطرح و تبادل نظر می‌کرد.
سید علی‌اکبر پرورش، اول تیر ۱۳۲۱ در خانواده‌ای مذهبی و متوسط در محله چهار سوق شیرازی‌های اصفهان به دنیا آمد. در همان دیار دوره ابتدایی و متوسط را گذراند. سپس در رشته ادبیات فارسی در دانشگاه اصفهان دوره لیسانس را طی کرده و پس از تحصیل دوره کارآموزی دبیری در دانشسرای عالی تهران، از سال ۱۳۴۵ به صورت تمام وقت در آموزش و پرورش مشغول به کار شد.
از دوره نوجوانی و تحت تأثیر روحانیت محله پدری، پس از کسب مطالب اولیه دینی، به فعالیت در مجامع مذهبی پرداخت. شهید آیت‌الله بهشتی که اهل همان محله بود و در قم به تحصیل و تدریس اشتغال داشت، در مسافرت‌های خود به اصفهان با جوانان محله و شهر ارتباط برقرار می‌کرد و بدین گونه ارتباطات نزدیک استاد پرورش با شهید بهشتی آغاز شد که این ارتباط تا هفتم تیر سال ۱۳۶۰ ادامه یافت.
وی نخستین بار در سال ۱۳۴۳ به دلیل فعالیت‌های سیاسی بر ضد رژیم دستگیر شد. وی در همه این سال‌ها تلاش می‌کرد از همه شخصیت‌های علمی، فرهنگی و سیاسی بهره‌مند شود. علامه طباطبایی، علامه جعفری، شهید مطهری و دکتر بهشتی از جمله این افراد بودند.
نگارش کتاب‌های «پیامبر در مکه»، «علی در مدینه»، «پیشگامان کهف»، «ما و قرآن»، «قرآن و خطوط اتفاق» و «پدیده جاهلیت از دیدگاه قرآن»، حاصل بخشی از تلاش‌های وی در آن سال‌ها بود. بیشتر فعالان نهضت اسلامی در اصفهان این تلاش‌ها را مهم‌ترین عامل برای گسترش انقلاب اسلامی در اصفهان، در سال‌های ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ می‌دانند.
حضور در شبکه مبارزاتی شهید آیت
شهید آیت و گروهی از همفکرانش در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی موفق به ایجاد یک شبکه انقلابی در میان برخی از افسران انقلابی ارتش حکومت پهلوی شده بود. این شبکه از جهت اطلاعاتی خدمات مؤثری برای انقلاب انجام داد. شهید یوسف کلاهدوز، قائم مقام سپاه پاسداران انقلاب در آغاز جنگ، شهید تیمسار حسن اقارب پرست و شهید نامجو، نماینده حضرت امام در شورای عالی دفاع پس از شهید چمران، از جمله اعضای این شبکه بودند.
مسئولیت این شبکه در اصفهان با مرحوم پرورش بود. وی ضمن انجام وظایف محوله، در سال ۱۳۵۷ از اطلاعات این شبکه برای حفاظت از جوانان و مردم انقلابی اصفهان استفاده‌های فراوان برد. تعداد بسیار کم شهدای شهر اصفهان در سال ۱۳۵۷ از الطاف الهی و نتایج اقدامات این شبکه نفوذی در ارتش، ساواک و موارد مشابه بود.
موضع‌گیری‌های استاد پرورش در طول این سال‌ها و در تبعیت از امام خمینی(ره) در جریانات منافقین، کتاب شهید جاوید و شهادت آیت الله شمس آبادی و باند مهدی هاشمی و جریانات انجمن حجتیه، بسیاری از دوستان و شاگردانش را از لغزش در مسیر مورد نظر دشمن بازداشت.
استاد پرورش در ادامه مبارزات مردم در بسیاری از تظاهرات مردم اصفهان در ماه‌های محرم و صفر، از جمله تاسوعا و اربعین حسینی در مسجد جامع اصفهان سخنران اصلی بود. قطعنامه راهپیمایی عاشورا که حاوی عزل محمدرضا پهلوی و قطعنامه اربعین که حاوی اعلام رأی اعتماد مردم اصفهان به حضرت امام خمینی (ره) به عنوان رهبر انقلاب اسلامی و کشور بود، با هماهنگی وی و شهید بهشتی تنظیم و قرائت شد.
مسئولیت‌ها
مرحوم پرورش بعد از پیروزی انقلاب وارد حزب جمهوری اسلامی شد و در کنار حضرات آیات، بهشتی، خامنه‌ای، هاشمی رفسنجانی و دیگر بزرگان به عضویت در شورای مرکزی حزب درآمد. آن مرحوم درباره حضورش در حزب جمهوری اسلامی می‌گوید؛ در جلسات تبیین مواضع اعتقادی شرکت می‌کردم و حظ و بهره معنوی می‌بردم. وی با غالب شهدای هفتم تیر روابط نزدیکی داشت و از ابتدای تشکیل حزب مسئولیت تشکیلات آن را در اصفهان و استان‌های همجوار برعهده گرفت.
عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی و فعالیت در این مجلس در کنار بزرگان انقلاب و تلاش برای تدوین قانونی که مدنظر امام خمینی(ره) بود، یکی از افتخارات مرحوم سیدعلی اکبر پرورش است. وی در اولین دوره مجلس شورای اسلامی از سوی مردم اصفهان به نمایندگی برگزیده شد و در هفته‌های اولیه شروع جنگ تحمیلی از سوی مجلس شورای اسلامی برای عضویت در شورای عالی دفاع برگزیده شد. در طول عضویت در شورای عالی دفاع، ضمن حمایت از نیرو‌های مردمی بسیج و سپاه در راستای ارتش و سپاه تلاش کرد.
مرحوم پرورش در طول دوران ریاست جمهوری بنی‌صدر و در هنگامی که تنش‌های سیاسی داخلی همزمان با جنگ افزایش می‌یافت، به تبعیت از حضرت امام خمینی (ره) در راستای حفظ وحدت و آرامش در تاریخ ۲۴ آذر ۱۳۵۹ در مجلس می‌گوید؛ ما از انقلاب همه‌مان اعتبار یافتیم. با وحدت است که می‌توانیم به انقلاب اسلامی اعتبار بدهیم. ما همه از پدر پیر انقلاب احترام پیدا کردیم.»
مرحوم پرورش پس از برکناری بنی صدر از ریاست جمهوری در خرداد ۱۳۶۰ و انتخاب شهید رجایی به ریاست جمهوری به سمت وزیر آموزش و پرورش انتخاب می‌شود. در دوره‌های سوم و چهارم مجلس شورای اسلامی ضمن انجام وظایف نمایندگی، برای دفاع از اصول ناب اسلام محمدی (ص) و انقلاب اسلامی اقدام می‌کرد. در مجلس سوم با دفاع از نظارت استصوابی شورای نگهبان و اعلام آمادگی برای مناظره آن از جمله مواضع و اقدامات استاد پرورش بود.
در مجلس چهارم نیز با صبر و حوصله، سیر امور فرهنگی، دینی، اداری و مالی در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را در هیئت تحقیق و تفحص بررسی کرد. این گزارش زمینه تحولات اساسی و تغییر مدیریت صدا و سیما را فراهم کرد.
وی در سال‌های بعد از ۱۳۷۵ فعالیت‌های بنیادین فرهنگی و سیاسی را دنبال می‌کرد. تصدی مسئولیت امور فرهنگی سازمان اکو و قائم مقامی دبیرکل هیئت مؤتلفه اسلامی، از جمله مسئولیت‌های پایانی عمر ایشان بود. همچنین یکی از تلاش‌های اساسی استاد پرورش تا پیش از دوره طولانی بیماری، تلاش برای سازماندهی مجدد نیرو‌های پیرو خط امام و رهبری بود.
تسلط استاد پرورش بر ادبیات و شعر
نویسنده در بخشی از کتاب «خاطراتی از استاد پرورش» می‌گوید؛ «او در بسیاری از اوقات اشعار حافظ را با معرفت بیان می‌کرد و عاشقانه اشک می‌ریخت و حتی خوابی را هم از مرحوم حافظ نقل کردند که حافظ در عالم رویا برای ایشان یک بیت شعر خوانده بود و دوباره در جایگاهش آرمیده بود. «کس چو حافظ نگشود از رخ اندیشه نقاب/تا سر زلف عروسان سخن شانه زدند». وی می‌گفت؛ در فکر بودم که چرا حافظ از بین همه اشعار خود، این یک بیت را برایم خواند؟! خوب که تأمل کردم، دیدم در این بیت، تقریباً بیست صنعت شعری به کار رفته است.
وی می‌افزاید: تسلط استاد پرورش بر ادبیات و شعر و سخن، توان وی را در سخنوری، قدرتی چند برابر داده بود، به طوری که گاهی برخی سخنرانی‌ها تا سه ساعت هم به طول می‌انجامید، اما دل‌های مشتاق و جوانان جویای عرفان و معرفت، با تشنه کامی همچنان به بیانات وی گوش فرا می‌دادند و سر از پا نمی‌شناختند.
اهل تهجد بودن یکی از ویژگی‌های اصلی وی بود و در طریق عرفانی بر شب‌زنده‌داری و انس با شب و سحر و تفکر و عبادت سحرگاهی تأکید فراوان داشت، چنانکه در آیات قرآن و روایات نیز بر این مهم بسیار تأکید شده و در اشعار حافظ و دیگران نیز بر سحرخیزی و دعا و ورد سحری اشاره مکرر شده است.
اخلاص استاد پرورش
یکی دیگر از ابعاد وجودی استاد پرورش، «اخلاص» وی بود که این مهم در اثر سال‌ها تمرین و مبارزه با نفس به وجود آمده بود. اخلاص وی به حدی بود که بسیاری از بزرگان را نیز مجذوب خود می‌کرد.
مرتضی نجفی قدسی، نویسنده اثر، خاطره‌ای کوتاه از شهید جلال افشار نقل می‌کند و می‌گوید؛ جلال افشار، شهید عارف و والامقامی است و خودم لحظات شهادت او را در عملیات رمضان، در جبهه شاهد بودم. شهید افشار که از شاگردان معنوی و فکری استاد پرورش بود؛ در فرازی از وصیت‌نامه‌اش نوشته است: «استادم پرورش! شما با اخلاصتان مرا سوزاندید». این جمله بسیار معناداری است، اثر آن اخلاص چقدر عمیق بوده است که شهید آن را در وصیت‌نامه‌اش این چنین می‌آورد.
استاد پرورش پس از چند سال رنج از بیماری طاقت‌فرسا، سرانجام در روز جمعه ۶ دی ۱۳۹۲ در بیمارستان شهید صدوقی اصفهان به رحمت الهی پیوست.
یادآور می‌شود، کتاب «خاطراتی از استاد پرورش» از سوی نشر «عطش» با شمارگان ۳ هزار نسخه و بهای ۱۵ هزار تومان چاپ و منتشر شده است.
انتهای پیام
