تحلیلی بر شفاف‌سازی بودجه‌ای معاونت قرآن وزارت ارشاد
گروه فعالیت‌های قرآنی ــ معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد طی روز‌های گذشته حمایت‌ها از مؤسسات و ناشران قرآنی در سال 96 را منتشر کرد؛ این اقدام اگرچه در جای خود ارزشمند است، وجود برخی ارقام در این جداول بودجه‌ای، جای سؤال دارد؛ البته احتمال اشتباه تایپی در این جداول می‌رود، همین مسئله ممکن است، تحلیل‌های انحرافی را در پی داشته باشد.
به گزارش ایکنا؛ معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی روز‌های گذشته حمایت‌های انجام شده از مؤسسات و ناشران قرآنی را در سال 1396 بر روی خروجی سایت این معاونت قرار داد.
این شفاف‌سازی در ادامه پیگیری و اجرای سیاست شفاف‌سازی و دسترسی آزاد به اطلاعات در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام شد و براساس آن، فهرست حمایت‌های معاونت قرآنی از مؤسسات فرهنگی قرآن و عترت و ناشران قرآنی منتشر شد؛ در ادامه تحلیلی بر این شفاف‌سازی و میزان حمایت‌های پرداختی را می‌خوانیم؛
حمایت‌های معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد در چهار بخش «حمایت از تولید و توزیع محصولات قرآنی»، «حمایت از فعالیت‌های آموزشی مؤسسات قرآنی»، «حمایت از طرح‌های مؤسسات قرآنی» و «حمایت از بیمه فعالان قرآنی» انجام شده است.
در اولین جدول از جداول شفاف‌سازی میزان حمایت‌ها از ناشران قرآنی مندرج شده است. در این بخش ۵۴ عنوان کتاب از حمایت‌های معاونت بهره برده‌اند که مبلغ کل این حمایت‌ها نزدیک به یک میلیارد تومان است. هر چند در این بخش در درج مبالغ اشاره‌ای به محاسبه براساس ریال یا تومان نشده است، اما نگاهی به اعداد مورد استفاده نشان می‌دهد که به احتمال زیاد مبالغ براساس ریال است.
در بخش حمایت از ناشران قرآنی «ترجمه قرآن کریم به زبان اردو» نشر «ترجمان وحی» بیشترین و کتاب «نهج‌البلاغه» انتشارات «آوای قرآن» کمترین حمایت را دریافت کرده‌اند. میزان دقیق حمایت‌های انجام‌شده در بخش ناشران قرآنی ۹,۹۳۹,۵۷۵,۰۰۰ [ریال] است.
در بخش حمایت از فعالیت‌های آموزشی مؤسسات قرآنی، که دومین جدول از جداول حمایت‌هاست، عمده حمایت‌ها به بحث حفظ و مفاهیم قرآن کریم اختصاص یافته است. انتشار جزئیات حمایت‌ها را در این بخش باید از نکات مثبت این شفاف‌سازی به حساب بیاوریم، اما دو نکته منفی در این بخش، اول مربوط به محدود کردن حمایت‌ها به بحث حفظ و بی‌توجهی به دیگر آموزش‌های قرآنی بوده و دوم نیز میزان حمایت‌هاست. نکته قابل اشاره در این بخش میزان حمایت‌های اختصاص یافته است که به نظر می‌رسد، بسیار کمتر از آن رقمی است که در واقعیت به آن نیاز بوده است.
در این بخش به ازای حفظ هر جزء از قرآن کریم ۳۰ هزار تومان حمایت مادی شده است که با مبلغ واقعی مورد نیاز برای این کار فاصله زیادی دارد. اینکه براساس چه مقیاس و معیاری به این رقم رسیده‌اند و این رقم چند درصد کل هزینه حفظ یک جزء از قرآن کریم را پوشش می‌دهد نیز قابل بررسی است. زمانی رقم مورد اشاره مورد بحث جدی‌تر قرار می‌گیرد که هرچه میزان اجزای حفظ شده بالاتر رفته، میزان حمایت‌ها هم به طور محسوسی کاهش یافته است. برای مثال اگر برای حفظ هر جزء از قرآن کریم ۳۰ هزار تومان پرداخت شده است، برای حفظ دو جزء ۴۰ و برای سه جزء ۵۰ هزار تومان پرداخت شده است.
برخی ارقام نیز در این جدول جای سؤال دارد؛ برای مثال در بخش حمایت از فعالیت‌های آموزشی مؤسسات قرآنی استان خراسان شمالی که ۲۶ مؤسسه دارد، ۲۳۱ میلیون تومان اعلام شده است؛ در صورتی که در ریز حمایت‌ها این مبلغ ۲۳ میلیون درج شده است. هرچند احتمال می‌رود این ناشی از یک اشتباه تایپی باشد، اما شفاف‌سازی‌هایی در این حد و با این اشتباهات می‌تواند منشأ بسیاری از تحلیل‌های انحرافی باشد.
در جدول حمایت از فعالیت‌های آموزشی در بین مؤسسات قرآنی، مؤسسه «جامعةالقرآن» استان اصفهان و «مهد قرآن» یزد ــ که ریاست آن را یکی از اعضای شورای توسعه فرهنگ قرآنی برعهده دارد ــ با دریافت ۴۵ میلیون تومان بیشترین حمایت را دریافت کرده‌اند. کمترین حمایت نیز ۱۰۰ هزار تومان بوده است که به تعداد زیادی از مؤسسات در استان‌های مختلف اختصاص یافته است.
در بخش حمایت از طرح‌های مؤسسات قرآنی، که سومین جدول از جداول شفاف‌سازی است، نیز مؤسسه «صراط» مشهد و «مشکات نور حامیم» تهران با ۹۵ میلیون و روزنامه روشنگر با ۹۰ میلیون بیشترین حمایت‌ها را دریافت کرده‌اند. هرچند به نظر می‌رسد برای حمایت از مؤسساتی همچون صراط، که طرح ملی تلاوت را طی چند سال به سرانجام مطلوبی رسانده و به خوبی به اجرا درآورده است، هزینه مفید فایده بوده باشد، اما اختصاص هزینه به انتشار روزنامه روشنگر یا نشریه قرآنی گلستان، آن هم در قالب طرح‌های مؤسسات قرآنی، توضیح بیشتری را از جانب مسئولان می‌طلبد.
نکاتی که در این بخش شائبه دارد، این است که اگر قرار بود از نشریات قرآنی حمایت شود، چرا از سرفصل انتشارات قرآنی یا در سرفصلی مشابه آن استفاده نشده است. همچنین قرار گرفتن حمایت‌های این دو نشریه در سرفصل حمایت از طرح‌های مؤسسات قرآنی نیز جای سؤال دارد؛ چراکه نشریه‌ای همچون روشنگر متعلق به مؤسسه قرآنی خاصی نبوده و بیشتر قائم به شخص حقیقی است. در مورد نشریه گلستان نیز این موضوع می‌تواند، صدق کند. موضوع دیگر دلیل ترجیح این دو نشریه بر سایر نشریات قرآنی است که سابقه انتشار بسیار بیشتری دارند؛ چرا در کنار حمایت از آن دو نشریه، از دیگر نشریات قرآنی حمایتی نشده است؟
کار خوب دیگری که در جدول شماره سه یا جدول مربوط به حمایت از طرح‌های مؤسسات قرآنی به چشم می‌خورد حمایت از مؤسسات قرآنی مناطق زلزله‌زده است؛ این کار خوب ایراداتی همچون قرار گرفتن این حمایت در سرفصل طرح‌های مؤسسات را تحت پوشش قرار می‌دهد. هرچند شایسته بود که این حمایت‌ها بیشتر انجام می‌شد.
جدول شماره چهار نیز به حمایت از فعالان قرآنی در بحث بیمه اختصاص یافته است. شاید این امکان وجود داشت که با انتشار اسامی افراد بیمه‌شده یا شیوه‌ای دیگر به صورت جزئی‌تر به این شفاف‌سازی پرداخت تا جای هیچ شک و شبهه‌ای باقی نماند. در بین استان‌هایی که بیشترین فعال قرآنی بیمه‌شده را در سال ۹۶ داشته‌اند، استان مازندران با ۵۴۲ نفر، تهران با ۴۵۹ و کرمان با ۴۵۲ بیمه‌شده به چشم می‌خورند. همچنین استان کهگیلویه و بویراحمد نیز با ۴۵ نفر بیمه‌شده کمترین تعداد را داشته است و جا داشت آمار بیمه‌شدگان جزئی‌تر بیان می‌شد؛ مثلا اینکه چند مدیر، چند مربی و ... بیمه شده‌اند.
اجرای سیاست شفاف‌سازی و دسترسی آزاد به اطلاعات در معاونت قرآن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اقدامی درخور تقدیر است، اما انتظار می‌رود شاخص‌هایی که براساس آن این شیوه از تقسیم حمایت‌ها اعمال شده است یک بار برای همیشه تبیین شود.
انتهای پیام
