ساختار بافت‌گونه جهان/ نگاهی علمی به سوگندی زیبا در کلام وحی+فیلم

آیا تا به حال به شکل کهکشانی که در آن زندگی می‌کنیم فکر کرده‌اید؟ و اینکه کهکشان‌ها، گازها و غبارهای کیهانی چگونه در فواصل بین ستارگان توزیع شده‌اند؟ آیا توزیع آن‌ها در کیهان چینش و نظم خاصی دارد؟

در قرن بیست‌و‌یکم دانشمندان سه کشور آمریکا، آلمان و انگلیس بزرگترین محاسبات کامپیوتری را به واسطه ابررایانه‌ها به منظور دستیبابی به شکل جهان هستی انجام دادند تا اینکه ابررایانه ناسا نمایی کوچک از ساختار جهان هستی ارائه داد.

واژه weave به معنی بافت، اصطلاح جدیدی است که دانشمندان برای تعبیر از نوع ساختار کیهان به‌کار می‌برند زیرا به این نتیجه رسیده‌اند که کهکشان‌ها در امتداد رشته‌هایی باریک قرار دارند. این دانشمندان برای اولین‌بار در طول تاریخ توانسته‌اند به شکل واقعی جهان خلقت و نحوه توزیع کهکشان‌ها دست یابند. تصویری که ابرریانه ناسا از جهان خلقت ارائه داد؛ مانند بافته‌های یک عنکبوت یا همان خانه عنکبوت است و به همین علت هم دانشمندان نام این پدیده را «بافت کیهانی» گذاشتند. هر یک از رشته‌های این بافت از هزاران کهکشان آن هم به صورت کاملاً محکم تشکیل شده است. بنابراین می‌توان گفت که کیهان به صورت کاملا محکم از کهکشان‌ها بافته شده است.

همچنین بافت کیهانی از رشته‌های باریکی تشکیل شده است که دانشمندان آن را Filaments می‌نامند. ماده تشکیل دهنده رشته‌های آن کهکشان‌ها هستند که توسط نیروی جاذبه کیهانی بین رشته‌های کهکشانی ارتباط برقرار شده است. جالب توجه اینکه دانشمندان از وجود گره‌های knots سخن می‌گویند که در آن رشته‌های کهکشانی بافت کیهانی با یکدیگر تلاقی می‌کنند؛ گره‌هایی که محل تجمع تعداد زیادی از کهکشان‌ها است.

این اکتشاف مضمونی بسیار نزدیک به آیه‌ای از قرآن دارد که برای مسلمانان یادآور سوگند خداوند به آسمانی خاص در سوره مبارکه ذاریات است: «وَ السَّماءِ ذاتِ الْحُبُكِ»(سوره مبارکه ذاریات آیه 7). گفتنی است سوگند، معمولاً به چیزهاى ارزشمند و بزرگ تعلق مى‌گیرد و انسان را به تأمل در متعلّقات آن فرا مى‌خواند. 

ترجمه انصاریان: و سوگند به آسمان که داری اعتدال و زیبایی و آراستگی است؛

ترجمه خرمشاهی: و سوگند به آسمان تو بر تو

ترجمه محمدکاظم معزی: و سوگند به آسمان تو در تو

ترجمه محمدمهدی فولادوند: سوگند به آسمان مشبك

ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای: قسم به آسمان که در آن راه‌های بسیار است.

ترجمه آیت‌الله مکارم شیرازی: قسم به آسمان كه دارای چين و شكن‌های زيباست

در زبان‌شناسی عربی واژه «حُبُک» به‌معنای بافتن لباس به‌شیوه‌ای زیبا و محکم بیان شده و به‌عبارتی دیگر به رشته‌هایی محکم و در هم تنیده اطلاق می‌شود. جالب است که دانشمندان غربی در این کشف به تعبیری قرآنی رسیده‌اند. آن‌ها در تبیین یافته‌های خود از واژه weave (بافت، درهم تنیده‌ شده) استفاده می‌کنند که درست معادل معنای «حبک» است.

این بدین معناست که قرآن در استعمال واژه‌ها بسیار دقیق است. واژه الحُبُک بهترین واژه‌ای است که می‌تواند از لحاظ علمی برای تعبیر از بافت کیهانی به‌کار رود. دانشمندان برای تبیین بافت کیهانی از مجموعه کلمات متفاوتی مانند: بافت، رشته‌ها، گره، ساختمان محکم و نیروهای عظیم استفاده می‌کنند ولی قرآن تمام معنای این واژه‌ها را تنها در یک کلمه گنجانده است و آن الحبک است. لذا علاوه بر اعجاز علمی آیه می‌توان اعجاز دیگری به عنوان اعجاز ادبی و بیانی برای این آیه برشمرد.

در این تصویر بافت کیهانی را مشاهده می‌کنید؛ هر رشته از این بافت شامل هزاران کهکشان است و پیمودن آن میلیاردها سال نوری طول می‌کشد. اگر یک رشته کیهانی را به حدی کوچک کنیم که قطر آن یک میلیمتر باشد، آنگاه طول این خط کیهانی چند صد متر خواهد شد. ملاحظه می‌کنید که رشته‌های کیهانی چقدر باریک و طولانی‌اند ولی در عین حال بسیار محکم‌اند و به واسطه نیروهای عظیم کیهانی به یکدیگر متصل شده‌اند. آیا این حقیقت گویای عظمت و اتقان صنع این پدیده نیست؟ اینجا است که می‌فهمیم چرا خداوند به این بافت کیهانی سوگند یاد کرده است!

در تصویر سمت راست بافت کیهانی را مشاهده می‌کنید و در تصویر سمت چپ بافت عصبی. ملاحظه می‌کنید که شکل جهان خلقت چقدر شبیه یک بافت است.

از زیبایی‌ها و عظمت اعجاز این آیه شریفه این است که با گذشت قرن‌ها هیچ تناقضی در فهم آن وجود ندارد آنچه عرب‌های آن زمان در ابتدای نزول آیه می‌فهمیدند این است که آسمانی که خداوند در این آیه به آن سوگند یاد کرده، دارای بافتی محکم است و با اینکه آن را نمی‌دیدند اما به آن ایمان داشتند. بنابراین هیچ مشکلی در فهم آیه برای اجداد ما وجود نداشته است. آن‌ها همان چیزی را از آیه می‌فهمیدند که ما امروزه طبق معلومات جدید خود از آیه می‌فهمیم و چه بسا کشفیات جدیدتری درباره این بافت انجام شود که قدرت فهم ما از آیه را بیشتر کند. در نتیجه می‌توان گفت که این یکی دیگر از ابعاد اعجاز علمی قرآن است.

نظر به اینکه دانشمندان اذعان دارند که این برای اولین‌بار است که انسان موفق شده ساختار بافت‌گونه جهان را مشاهده کند، روشن می‌شود که پیشینیان ما جز از طریق قرآن چیزی درباره بافت کیهانی نمی‌دانسته‌اند، بنابراین می‌توان گفت اولین کسی که از بافت کیهانی سخن گفته است کسی جز نازل کننده آن یعنی الله نیست؛ همان کسی که فرموده است: «قُلْ أَنْزَلَهُ الَّذِي يَعْلَمُ السِّرَّ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ إِنَّهُ كَانَ غَفُورًا رَحِيمًا: بگو كسى آن را نازل كرده كه اسرار آسمان‌ها و زمين را مى‏‌داند او(هميشه) آمرزنده و مهربان بوده است»(الفرقان/ آیه 6)