سیاست‌های بن‌ سلمان؛ عامل انزوای عربستان در جهان اسلام

به گزارش ایکنا به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی فارین‌پالیسی؛ «شاهزاده محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعی کرده چهره مثبتی از این کشور به نمایش بگذارد و سیاست‌های سرکوبگرانه  عربستان در عرصه داخلی و تهاجمی در عرسه بین‌المللی را در زیر اصلاحات نمایشی به اصطلاح آزادیخواهانه و لیبرال مخفی کند. اما این نمایش، برای ساکت کردن کسانی که همچنان به نقض حقوق بشر از سوی دولت عربستان توجه دارند، کافی نبوده است.
 
افزایش قربانیان غیرنظامی در یمن که در بمباران جنگنده‌‌های عربستان جان خود را از دست می‌دهند، قتل وحشتناک جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار منتقد عربستانی در کنسولگری عربستان در استانبول ترکیه و سیاست تهاجمی این کشور علیه ایران، برخی از متحدان سنتی عربستان را به بازنگری در حمایت همیشگی خود از حکومت آل سعود واداشته است.
 
در اواخر ماه آوریل، «شیخ صادق الغریانی» مفتی اعظم و مشهورترین عالم دینی اهل سنت لیبی از مسلمانان خواست حج غیر واجب را تحریم کنند. وی اعلام کرد هر کس برای بار دوم به حج سفر کند «به جای آن که ثواب کند، گناه کرده است». وی در توجیه این مسئله گفت: رفتن به حج باعث تقویت اقتصاد عربستان و در نتیجه کمک به خرید سلاح از سوی این کشور می شود؛ سلاح‌هایی که عربستان  مستقیما از آن در یمن و به طور غیرمستقیم در سوریه، لیبی، سودان و الجزایر استفاده می‌کند. الغریانی افزود سرمایه‌گذاری در حج به حکام سعودی کمک می کند تا علیه مسلمانان مرتکب جنایت شوند.

 

 
غریانی نخستین عالم دینی نیست که از تحریم حج سخن گفته است. «یوسف القرضاوی» عالم مشهور اهل سنت و منتقد برجسته عربستان، در فتوایی در ماه آگوست سال قبل حج را به دلیل اقدامات عربستان تحریم کرد. 

نقش عربستان تنها به ظرفیت سیاسی و نظامی آن محدود نمی‌شود بلکه بیشتر به پیوند تاریخی این کشور با اسلام مربوط می‌شود. عربستان به عنوان کشوری که مقدس‌ترین شهرهای اسلامی یعنی مکه و مدینه را در خود جای داده و محل استقرار کعبه قبله‌گاه مسلمانان و آرامگاه رسول اکرم (ص) است، جایگاهی منحصر به فرد دارد و به کل جهان اسلام ارتباط پیدا می‌کند. سالانه 2.3 میلیون مسلمان از همه مذاهب اسلامی در ایام حج به مکه می‌روند و بسیاری از آنها آرزو دارند بتوانند در طول سال به سرزمین مقدس سفر کنند. پیوند این کشور با دین اسلام باعث شده بسیاری از اعراب اهل سنت در امور دینی خود هر روز نظرعلمای این کشوررا جویا شوند.

حکومت ریاض به منظور ترویج روایت خود از اسلام و از آنجا که خود را پیشوای جهان اسلام می‌داند، میلیونها دلار در کشورهای جهان صرف ساخت مساجدی کرده که در برخی از آنها از افراط‌گرایی حمایت می‌شود.
 
سالهاست عربستان سعودی در جهت سلطه بر منطقه خاورمیانه تلاش می‌کند. حکومت سعودی به عنوان یکی از بزرگترین صادرکنندگان نفت که روابط نزدیکی با آمریکا دارد چند دهه است از حمایت پیوسته همسایگان برخوردار بوده است.

با وجود مدارک فراوان از نقش خاندان سلطنتی سعودی در قتل از پیش برنامه‌ریزی شده خاشقچی، دولت ترامپ، شتابزده هر گونه نشانه از دست داشتن حکومت سعودی در این قتل را انکار کرد. مایک پومپئو وزیر خارجه آمریکا اخیرا در ملاقات با بن‌سلمان، هیچ اشاره‌ای به این موضوع نکرد. کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا ممکن است بخواهند چشم خود را بر روی قضیه قتل خاشچقی ببندند اما مسلمانان این موضوع را از یاد نبرده‌اند.

 

 

در خاورمیانه و دیگر کشورهای اسلامی، نگرانی‌های فزاینده‌ای درباره سلاخی خاشقچی و تعداد روزافزون قربانیان حملات عربستان به یمن وجود دارد. پیش‌بینی می‌ شود تا سال 2020 تعداد کشته‌شدگان غیرنظامی در یمن به 230 هزار نفر برسد که اغلب بر اثر حمله جنگنده‌های سعودی به مراکز غیر نظامی همچون بیمارستان‌ها، اتوبوس دانش‌آموزان، مراسم عروسی و مراسم تدفین جان خود را از دست داده‌اند. سازمان ملل، جنگ عربستان علیه یمن را بزرگترین بحران انسانی قرن حاضر نامیده است.

رویکرد بی رحمانه عربستان در جنگ یمن حتی در میان ائتلاف تحت رهبری این کشور نیز منحصر به فرد است و دولت امارات یکی از اعضای این ائتلاف، از این رویکرد، ابراز ناراحتی کرده است. قساوت‌های رژیم عربستان، انتقادات جهانی را در پی داشته است و در بعض کشورها، درخواست‌هایی برای ممنوع کردن فروش سلاح به این کشور مطرح شده است.

 

 

 

مجلس نمایندگان و سنای آمریکا اخیرا از قرارداد دولت ترامپ با عربستان برای فروش اسلحه انتقاد کرده و آلمان تجارت اسلحه با این کشور را از اکتبر سال گذشته ممنوع کرده است. سوئیس و ایتالیا نیز در جهت ممنوع کردن فروش اسلحه به عربستان گام‌هایی برداشته‌اند و دادگاهی در انگلیس به تازگی حکم داد که معامله اسلحه با عربستان می‌تواند غیرقانونی باشد.

الغریانی یک گام از این فراتر گذاشته و خواستار تحریم بزرگترین منبع درآمد عربستان از طریق سفر مسافران خارجی به این کشور یعنی تحریم سفر حج شده است.
 
بر خلاف تلاش‌های گذشته برای بایکوت عربستان، تلاش‌های کنونی برای مقابله با این کشور، از موضوع اختلافات فرقه‌ای و مذهبی عبور کرده و جنبه‌های سیاسی را نیز در بر گرفته است. در سال 2011، ریاض قیام مردمی بحرین را به درخواست حکومت این کشور با خشونت سرکوب کرد. اعتراضات بحرین تحت رهبری علمای شیعی انجام می‌شد که اکثریت را در این کشور تشکیل می‌دهند. فعالان عراقی با فراخوان تحریم همه کالاهای عربستانی به این حوادث واکنش نشان دادند. اعتراضاتی نیز در سراسر عراق با حضور و سازماندهی رهبران، اساتید و سیاستمداران شیعی برگزار شد. در آن زمان، «نوری المالکی» نخست‌وزیر وقت عراق هشدار داد که اگر خشونت‌های تحت رهبری عربستان ادامه یابد، منطقه درگیر جنگ‌های فرقه‌ای خواهد شد.

امروز فراخوان‌ها برای تحریم کردن پادشاهی سعودی افزایش یافته و این فراخوان ها فقط از جانب شیعیان نیست. هشتگ #boycotthajj  (حج را تحریم کنید) در توییتر پر بازدید شده و 16 هزار بار توییت شده است. روحانیون اهل سنت در سراسر جهان نیز خواستار تحریم عربستان شده‌اند. اتحادیه امامان جماعت تونس در ماه ژوئن اعلام کرد: پول حج که به کیسه مقامات سعودی می‌رود برای کمک به فقرای مسلمان در جهان مصرف نشده است؛ بلکه برای کشتار و آواره کردن مردم از جمله در یمن استفاده می‌شود. با توجه به اینکه حج یکی از ستون‌های دین و برهمه مسلمانان واجب است، دعوت به تحریم آن نشان دهنده نگرانی واقعی و شدید از رفتار حکومت سعودی است. اگر این رفتار ادامه پیدا کند، ادعای عربستان مبنی بر ام‌القرایی جهان اسلام در خطر خواهد بود و علاوه بر این به این کشور از نظر اقتصادی نیز ضربه می‌زند.
 
حج برای اقتصاد عربستان ضروری است و سالانه 12 میلیارد دلار برای این کشور درآمد دارد که 20 درصد از تولید ناخالص ملی آن راشامل می‌شود. پیش‌بینی می‌شود این میزان با توجه به سرمایه‌گذاری عربستان در هتل‌های لوکس تا سال 2022 به 150 میلیارد برسد.

عربستان برای منحرف کردن اذهان از قتل خاشقچی و رهبری این کشور در جنگ یمن، در ماه می گذشته، نشستی اضطراری را برگزار کرد تا فشارها را متوجه ایران کند. در این نشست سعودی‌ها خواستار حمایت کشورهای عرب برای برخورد با آنچه بحران ایران می‌خوانند، شدند و برای توقف آنچه این کشور ادعا می‌کند مداخله ایران در امور داخلی دیگر کشورها و تهدید آبراه‌های بین‌المللی است از کشورهای عرب خواستند از همه ابزارهای خود استفاده کنند.
 
با افزایش آمار قربانیان جنگ یمن، کشورهای سراسر جهان نه تنها خواهان تحریم تجارت سلاح که خواستار تحریم اقتصادی، دینی و سیاسی عربستان هستند. ریاض در حال از دست دادن دوستان خود در غرب است و اکنون روابط آن با متحدان منطقه‌ای این کشور دچار شکاف شده است. اگر ترامپ برای تصدی دوره دوم ریاست‌جمهوری خود شکست بخورد، ممکن است عربستان با تعداد محدودی از متحدان بین‌المللی و ادعای رهبری مسلمانان تنها بماند. 
 
ترجمه و تنظیم: محسن حدادی
 
انتهای پیام