پیامبری که بر هدایت مومنین حریص بود

به گزارش ایکنا از البرز، پیامبر(ص) در 17 ربیع‌الاول سال 570 میلادی مشهور به سال عام‌الفیل به دنیا آمد. علامه مجلسی(ره) در بحار الانوار آورده است: «شیعیان تقریبا همگی اتفاق نظر دارند که تولد پیامبر(ص) روز جمعه 17 ربیع الاول بوده است».

نام پدر آن حضرت عبدالله فرزند عبدالمطلب  و مادرش آمنه بنت وهب بود. رسول مهربانی در همان دوران کودکی از نعمت پدر محروم شد و تربیت و نگهداری‌اش را پدربزرگش عبدالمطلب برعهده گرفت.

پیامبرانی که قبل از تولد حضرت محمد(ص) ظهور کردند هریک به نوبه خود مژده خاتم‌الانبیاء را به قوم خود دادند. بیهقی در خصوص این جمله پیامبر(ص) که فرمود: «من نتیجه دعای پدرم ابراهیم هستم»، می‌نویسد: «چون ابراهیم خانه کعبه را بنا کرد، دعا نمود و چند حاجت از خدا خواست از جمله اینکه خدایا این شهر را در امان قرار بده و سپس فرمود: «ربنا وابعث فیهم رسولا منهم یتلو علیهم آیاتک ویعلمهم الکتاب والحکمة.. پروردگارا بر ایشان پیامبری از میان خودشان برانگیز که آیات تو را بر ایشان بخواند و کتاب و حکمت را به ایشان بیاموزد».

مژده آمدن رسول اکرم(ص) توسط حضرت عیسی(ع) نیز در آیه 6 سوره صف آمده است: « واذ قال عیسی ابن‌مریم یا بنی اسرائیل انی رسول‌الله‌الیکم و مبشرا برسول یاتی من بعدی اسمه احمد». و هنگامی که عیسی(ع) پسر مریم(س) گفت: «ای فرزندان بنی‌اسرائیل من فرستاده خدا به سوی شما هستم و به فرستاده‌ای که پس از من می‌آید و نام او احمد است بشارت می دهم».

سیره و اخلاق پیامبر اکرم(ص)

اخلاق و رفتار حضرت محمد(ص) از همان دوران کودکی به گونه‌ای بود که مورد توجه همگان قرار گرفت. پیامبر از لحاظ جوانمردی و اخلاق و آداب معاشرت و گفت‌و‌گو، بردباری و امانت از همه برتر بود و از هرگونه آزار و دشنام دادن به دور بود. هرگز مشاهده نشد که خصومتی یا ستیزه‌ای با کسی کند و آن چنان خداوند اخلاق پسندیده به آن حضرت عنایت کرده بود که لقب امین بر او غلبه یافت و در سراسر مکه به محمد امین معروف شد.

در آیه 4 سوره قلم خداوند می‌فرماید:« وَ إِنَّكَ لَعَلى‏ خُلُقٍ عَظِيمٍ...» و اينكه تو ملاک اخلاقى بس بزرگى دارى كه بر آن مسلطى». مصداق عملی این آیه را در سیره پیامبر(ص) از آغاز رسالت تا دوران رحلت رسول مهربانی قابل مشاهده است. استوارى بر حق، صبر در مقابل آزار مردم و خطاكاری‌هاى اراذل و عفو و اغماض از آنان، سخاوت، مدارا، تواضع و امثال اين‌ها به خوبی در سیره نبوی و در شرایط مختلف به وضوح عیان شده است. ریختن خاکستر و شکمبه گوسفند یا شتر بر سر پیامبر، اهانت و واردکردن جراحت به آن حضرت در مسیر تبلیغ دین، صبر و مدارای حضرت را مثال زدنی کرده است.

از سيره پيامبر(ص) و سنت‌هاى ايشان معلوم می‌شود كه پیامبر اسلام به اخلاق الهی آراسته بود و مراد تنها خوش‌رویی ظاهری با همگان نیست؛ لذا در ادامه سوره قلم خداوند متعال برعدم مداهنه و سازش با سران مشرکین و کفار تاکید می‌کند و این خود نشان‌دهنده همین معنی است که مراد از این مدح بزرگ بیان خوش‌رویی پیامبر با همگان نبوده است، بلی خوش‌رویی با عموم مردم غیرازسران کفر ومومنین مخصوصا، سیره مبارک نبوی بوده است که جز معنی این آیه می‌تواند باشد، ولی تمام مسئله نیست.

سیره نبوی در خانواده

خداوند در قرآن در آیه 21 سوره احزاب از رسول الله به عنوان اسوه حسنه نام برده است. این لقب قرآنی در بعد فردی و خانوادگی آن حضرت در کنار ابعاد اجتماعی و سیاسی زندگی آن حضرت قابل توجه است.

سیره پیامبر خاتم(ص) درباره خوردن و آشامیدن و احترام به نعمت‌ها، بسیار جالب و آموزنده است. آن حضرت از اسارت شکم پرستی آزاد بود و از پرخوری پرهیز داشت. ایشان هر نوع غذایی که می‌خواست قدرت تهیه آن را داشت و خود فرمود: ای ابوذر! جبرئیل خزینه‌های دنیا را برایم آورد و گفت: ای محمد! این‌ها کلید خزینه‌های دنیا هستند، می‌توانی از آنها بهره‌گیری، بدون اینکه از جایگاه و نعمت‌های آخرت تو چیزی کم شود، ولی من گفتم: ای جبرئیل! مرا نیازی نیست؛ هرگاه سیر می‌شوم خدای را سپاس می‌گویم، و اگر گرسنه شدم از او در خواست می‌کنم. پیامبر هر غذایی را که فراهم بود تناول می‌کرد. چون سفره گسترده می‌شد، می‌فرمود: «بسم اللّه الرحمن الرحیم. اللهم اجعلها نعمةً مشکورةً تصل بها نعمةَ الجنه»؛ به نام خداوند بخشاینده بخشایشگر. خداوندا؛ آن را نعمتی سپاسگزاری شده قرار ده که نعمت بهشت را در پی داشته باشد. بیشتر اوقات برای غذا خوردن دو زانو می‌نشست؛ همان گونه که نمازگزار می‌نشیند و می‌گفت: من بنده‌ام و همانند بنده می‌نشینم و همچون بنده غذا می‌خورم. هرگز از غذا نکوهش نمی‌کرد؛ اگر خوشش می‌آمد، تناول می‌کرد، وگرنه نمی‌خورد. ظرف غذا را به خوبی تمیز می‌کرد و می‌فرمود: پایان غذا پر برکت تر است. آب را در سه نوبت می‌نوشید و در هر بار، سه «بسم اللّه» و در آخر آن‌ها، سه «الحمدلله» می‌فرمود».2

پیامبر(ص) پیرامون برخورد با خانواده و همسر فرمود:«اَلا خَیْرُکم خَیرُکم لِنسائِهِ وَ اَنا خیرُکم لِنِسائی»، آگاه باشید، بهترین شما کسی است که نسبت به همسرانش بهتر باشد و من بهترین شما نسبت به همسرانم هستم. پیامبر اکرم(ص) با آنکه بیشتر همسرانش سالخورده بودند، بر اساس آیه قرآن که می‌فرماید؛ با زنان به نیکی رفتار و معاشرت کنید(عاشروهنّ بالمعروف)، با همه آنان خوشرفتاری داشت و بر بدرفتاری‌های آنان صبر می‌کرد و از سختگیری بر همسران و فرزندان نهی می‌کرد.

خداوند در آیه 128 سوره توبه در خصوص اوج مهربانی و رحمت پیامبر(ص) می فرماید: « لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ». همانا رسولی از جنس شما برای هدایت شما آمد که فقر و پریشانی و جهل و فلاکت شما بر او سخت می‌آید و بر آسایش و نجات شما بسیار حریص و به مؤمنان رئوف و مهربان است.

واژه حریص به طور معمول دارای بار منفی است، اما خداوند در این آیه قرآن برای اوج توصیف دلسوزی و مهربانی پیامبر(ص) به مومنین از این واژه استفاده کرده است. این اوج مهربانی و دلسوزی رسول الله تا حدی است که پیامبر(ص) فرمود؛ خداوند بزرگ به من پنج امتیاز اعطا کرده است که یکی از آنها شفاعت است که آنرا برای امت خود نگاه داشته‌ام، شفاعت برای کسانی است که مشرک نباشند.

قدردانی مسلمانان از رسول مهربانی با مودت

حضرت محمد(ص) تمام عمر شریف خود را برای هدایت امت اسلام و هدایت تمام بشریت صرف کرد و در نهایت در خصوص مزد و اجر رسالتشان بر اساس آیه 23 سوره شوری فرمود:« قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی. ای پیامبر بگو در ازای آن رسالت پاداشی از شما نمی‌خواهم، مگر مودت درباره خویشاوندان».

آنچه به عنوان مزد رسالت مطرح شده، مودتى است كه رسالت و دين را در جامعه مستقر سازد، تا با استقرار آن پاداش رسالت شكل گيرد. رسالت پيامبر(ص) براى استقرار دين است. بر همین اساس منظور از مودت پى‌آمد آن يعنى رهبرى و اطاعت و در واقع پذيرش امامت و رهبرى «ذو القربى» است كه دين را در جامعه شكوفا مى‌سازد و در روايات نيز بر آن پافشارى شده است.

منابع:
1.ویکی فقه
2. پایگاه علمی فرهنگی محمد(ص)