آراستگی علم با حلم در سیره امام کاظم(ع)

اینجا به وقت کاظمین است و این روزها، روزهای رجب. وقتی عقربه تاریخ به بیست‌وپنجم آن نزدیک می‌شود، دوباره ثانیه‏‌ها به فریاد می‌‏آیند. از نگاه دیوارهای شهر، غم می‏‌چکد. ناله حزین مرغان عاشق است که به گوش می‏‌رسد. امشب پس از چندی هفتمین ستاره به آسمان هفتم می‏‌رسد. به‌مناسبت سالروز شهادت هفتمین امام شیعیان، امام موسی کاظم(ع) به سراغ یکی از محبان این امام همام می‌رویم که در برهه‌ای به نگارش کتابی به نام «ابعاد زندگی امام کاظم(ع)» پرداخته است.

شیخ حسن اولیایی، متولد سال ۱۳۳۹ در روستای فسخود اردستان، از توابع استان اصفهان و از نویسندگان، پژوهشگران و مدرسان حوزه علمیه در شهرستان کاشان است. تاکنون از وی ۱۶۲ کتاب با موضوعاتی چون قرآن، اهل بیت(ع)، اخلاق و... به رشته تحریر درآمده است. در ادامه گفت‌و‌گوی خبرنگار ایکنا از اصفهان را با این نویسنده می‌خوانیم.

ایکنا ـ از خانواده، مراحل و دوره‌های زندگی خودتان بگویید.

من در خانواده‌ای مذهبی و باایمان چشم به جهان گشودم. پایه‌های اول، دوم، سوم و چهارم ابتدایی را در دبستان فسخود گذراندم. پس از آن مقطع پنجم ابتدایی را در مدرسه باباطاهر چیذر تهران سپری کردم. دوره راهنمایی و اول دبیرستان را در نطنز خواندم و در کاشان دیپلم گرفتم. در سال ۱۳۵۸ راهی حوزه علمیه قم و کاشان شدم و از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۹۱ در امتحانات کتبی و شفاهی قم شرکت کردم که نتیجه‌اش، قبولی در همه آن امتحانات و حضور در مصاحبه علمی بود که تمام مراحل آن را به توفیق الهی با موفقیت گذراندم. همچنین در امتحانات استادی شرکت کردم که نتیجه آن، اخذ حکم استادی پایه یک تا شش بود. هم‌اکنون هم در کاشان مشغول تحقیق‌،‌‌‌‌‌‌ تألیف و تدریس و نیز مسئول معاونت تهذیب حوزه علمیه آیت‌الله‌العظمی‌ مدنی‌ کاشانی(ره) هستم.

ایکنا ـ راجع به تألیفات قرآنی خود توضیح دهید.

قرآن کریم کتاب الهی و وحیانی خداوند به عبدش خاتم‌النبین(ص) است که هر کس به آن قرب پیدا کند، گویی به دریایی ژرف نزدیک شده و از جواهرات و زمردهای بی‌پایان آن بهره می‌برد. من نیز بخشی از زندگی خود را به مطالعه حول محور این کتاب اختصاص دادم که هنوز هم ادامه دارد و حاصل آن کتبی است که درباره قرآن کریم نگارش کردم، اعم از «ترجمه قرآن»، «جایگاه قرآن»، «نیکی در آیات قرآن و روایات اهل بیت(ع)»، «راه نجات از آیات»، «پرسش و پاسخ‌هایی قرآنی»، «تفسیر سوره حمد»، «چکیده‌هایی از قرآن و واژه‌هایی از قرآن»، «اخلاق در قرآن»، «داستان‌هایی از قرآن»، «آیات و احادیث روشنگر»، «مطالب قرآنی»، «تقوا و متقین در قرآن»، «برداشت‌های تفسیری از سوره کهف» و «مطلب زبده قرآن» که در ۱۰ جلد تنظیم شده است.

ایکنا ـ چگونه وارد عرصه نویسندگی شدید؟ 

از اوان نوجوانی به‌خصوص در اوایل طلبگی شوق نوشتن داشتم. البته استادان هم مؤثر بودند. همیشه دفتر و خودکاری داشتم و هر مطلب مفیدی را در آن یادداشت می‌کردم که به مرور زمان حجم این مطالب بسیار شد. دوستان پیشنهاد دادند این آثار را منتشر کنم تا دیگران هم استفاده کنند؛ لذا عزمم را برای تألیف کتاب جزم کردم.

ایکنا ـ اولین اثر شما چه نام داشت و در چه سالی منتشر شد؟

اولین کتابم در سال ۱۳۹۱ به نام «تقابل وهابیت با مذاهب خمسه» پیرو فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص تأکید بر وحدت تشیع و تسنن و با مشورت دوستانی از اهالی سیستان و بلوچستان منتشر شد که مورد استقبال هر دو طایفه قرار گرفت.

ایکنا ـ شما کتابی درباره ابعاد زندگی امام موسی کاظم(ع) تألیف کرده‌اید. به چه دلیل سراغ نگارش چنین اثری رفتید؟

من از اول تصمیم داشتم که درباره هر کدام از چهارده معصوم(ع) کتاب بنویسم؛ لذا به فضل الهی و شوق و ذوق وافر این کار هم به سرانجام رسید. همان‌گونه که در مقدمه این کتاب نوشته شده، ابعاد زندگی امام کاظم(ع) فراتر از کوشش یک فرد و بیش از گنجایش یک کتاب است، ولی به قدر وسع خود مقداری احصا کردم. امیدوارم که مورد رضایت خدای متعال و اهل‌ بیت عصمت و طهارت(ع) واقع شود.

در آغاز نگارش کتاب مربوط به حضرت، مطالعات گسترده‌ای درباره آن شخصیت الهی انجام دادم و به لطف و عنایت آن بزرگوار به این نتیجه رسیدم که این اثر را «ابعاد زندگی امام کاظم(ع)» نام‌گذاری کنم که حتی‌الامکان فهرستی از زوایای زندگی ایشان را دربر گرفته باشد و فکر می‌کنم نام آن و نیز شروع و اتمامش از عنایت خود امام کاظم(ع) است. این تألیف پس از انتشار مورد استقبال محبان اهل‌ بیت(ع) و تشویق آنان قرار گرفت.

ایکنا ـ مهم‌ترین و برجسته‌ترین ویژگی امام موسی کاظم(ع) که نظر شما را به خود جلب کرد، چه بود؟ 

صبوری و حلم فراوان آن حضرت و انجام رسالت الهی در شرایط بسیار سخت، یکی از این ویژگی‌هاست. در بخش القاب آن حضرت آمده است که ایشان، کاظم یعنی «فروبرنده خشم» بودند. دلیل شهرت ایشان به این لقب آن بود که حضرت در برابر ستم‌های دشمنان شکیبا بود و با آنان تندی نمی‌کرد. حتی در ایام زندان، چندین بار مأموران در کمین بودند، ولی از آن حضرت یک کلمه سخن خشم‌آمیز نشنیدند. ابن اثیر که از اهل سنت است، نقل کرده که به آن حضرت، کاظم لقب دادند، چون عادتش این بود که به بدرفتاران با خود، احسان می‌کرد. (منتهی‌الآمال، ج ۲، ص ۳۳۵) (ابعاد زندگی امام کاظم علیه‌السلام، ص 18)

همچنین ایشان را «صابر» و «صالح» لقب داده بودند. (منتهی‌الآمال، ج ۲، ص ۳۳۵) (ابعاد زندگی امام کاظم علیه‌السلام، ص 18) در بخش سجایای اخلاقی حضرت، حلم و بردباری از ویژگی‌های مهم ایشان شمرده شده و این خصلت از آن مردان موفق و بزرگ، به‌ویژه رهبران راستینی است که بنا به وظیفه الهی بیشترین برخورد و معاشرت را با مردم دارند. امام هفتم(ع) که به‌دلیل همین ویژگی‌اش، «کاظم» لقب گرفت، علم را با حلم آراسته و در برابر ناملایمات روزگار بردبار بود، با دشمنان و بداندیشان با نرمی رفتار می‌کرد و با این شیوه به تربیت آنان می‌پرداخت. (تاریخ بغداد، ج ۱۳، ص ۲۷؛ وفیات‌الاعیان، ج ۵، ص ۳۰۸؛ سیر اعلام‌النبلاء، ج ۶، ص ۲۷) (ابعاد زندگی امام کاظم علیه‌السلام، ص ۲۵)

ایکنا ـ و سخن پایانی

اینکه از کار نویسندگی بسیار خوشحالم، به یاری خدا تصمیم دارم که همواره به آن اشتغال داشته باشم و نوجوانان و جوانان را به تحصیل علم و تقوا و چنانچه دستی بر قلم دارند، به نگارش مطالب مفید که دیگران نیز از آن حظ و بهره ببرند، توصیه می‌کنم.

زهراسادات محمدی