به گزارش ایکنا، آیتالله العظمی جعفر سبحانی از مراجع معظم تقلید، شامگاه هفتم آبان ماه در ادامه سلسله مباحث اخلاق خود در مؤسسه امام صادق(ع) با بیان اینکه در مورد انسان نظرات مختلفی وجود دارد، گفت: اگر از فلاسفه بپرسیم انسان کیست خواهد گفت انسان، موجود متفکر است یعنی بر روی عقلانیت انسان تکیه میکنند ولی این تعریف، کامل نیست زیرا بخشی از انسانیت انسان را عقل او تشکیل میدهد و بخش مهم دیگری غرائز و خواستههای درونی انسان است.
وی با بیان اینکه خواستههای انسان دو نوع است، افزود: برخی خواستههای انسان مانند عدالتخواهی سازنده است ولی خودخواهی و زیادهطلبی، خواسته زیانبار و نابودکننده برای انسان است. بنده معقتدم هر دو تعریف فی حد نفسه کامل نیست و باید جمع کنیم یعنی انسان هم عقلانیت دارد و هم غرائز و انسان برای رشد خود باید غرائز را با اخلاق کنترل کند و عقل را با فلسفهورزی رشد دهد.
آیتالله سبحانی بیان کرد: قرآن هم از علم تعریف کرده است لذا 79 بار این کلمه آمده است ولی در عین حال در مورد نفس هم بحث کرده است و میفرماید: وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا؛ بنابراین اخلاق در مورد غرائز است؛ حال میپرسیم آیا این غرائز باید رها شوند یا باید تحت برنامه باشند؟ خودخواهی و زیادهطلبی انسان نباید رها شود زیرا این نسلکشی و جنگها نتیجه همین غرائز است. حتی خودخواهی هم خوب است زیرا اگر گرگی به انسان حمله کند باید از خودش دفاع کند یا خشم ویرانگر است ولی مقداری از آن لازم است و خشم نباشد انسان طعمه حیوان میشود.
استاد درس خارج حوزه با بیان اینکه برخی میگویند باید زمام این غرائز را به علم بدهیم، گفت: ما منکر این نیستیم که علم تا حدودی میتواند در کنترل غرائز کمک کند و مؤثر باشد ولی به تنهایی از دست او کاری برنمیآید؛ الان دشمنان خدا در زمین دست به جنایت میزنند و جهان را ملتهب کردهاند و درسخوانده و عالم و دانشگاهی هستند که بمب فسفری و بمبهای چند تنی تولید میکنند و بر سر مردم مظلوم در کشورها میریزند.
وی اضافه کرد: برخی میگویند زمام غرائز را به دست خرد و عقل بدهیم ولی عقل هم به تنهایی نمیتواند این کار را بکند زیرا عقل هم خودش گاهی محکوم غرائز خواهد شد بنابراین از نظر اسلام انسان مرکب از عقل و غریزه است؛ فکر برای حوزه و غریزه برای اخلاق است و آن را باید به دست دین و مذهب و خداشناسی بدهیم و انسان بداند که اعمالی که دارد حساب و کتاب دارد.
این مرجع تقلید اظهار کرد: اخلاق متکی بر ایمان به خدا و روز قیامت است که میتواند جامعه را اصلاح کند؛ الان غرب درصدد خاموش کردن آتش نیست و دنبال گسترش آن هستند؛ آمریکا و غرب دنبال تقسیم عادلانه منافع نیستند و مسابقات تسلیحاتی در دنیا به راه انداختهاند؛ اینها اخلاق دارند ولی مبتنی بر دین و روز رستاخیز نیست بلکه اخلاق سکولار دارند.
آیتالله سبحانی با اشاره به بحث انضباط اسلامی به آیه ابتدایی سوره مبارکه حجرات اشاره کرد و گفت: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ وَرَسُولِهِ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌدر این آیه فرموده است بر خدا و رسول خدا سبقت نگیرید؛ برخی از مسلمین قصد داشتند دین را طبق سلیقه خود عمل کنند ولی این انضباط اسلامی نیست؛ امیرمؤمنان(ع) در نهجالبلاغه فرمودند که مسلمان واقعی کسی است که تسلیم در برابر احکام خدا باشد و سلیقه خود را بر آن مقدم نکند.
وی افزود: در یکی از جنگها که با ماه مبارک رمضان مصادف شد پیامبر(ص) روزه را شکستند و آب طلیبدند ولی برخی مقدمنماها که سلیقه خود را بر دین مقدم میکنند اعتراض کردند ولی وقتی به پیامبر(ص) اطلاع دادند فرمودند اینها همان گروه عصیانگران هستند و بعد آیه اول سوره حجرات را قرائت فرمودند که مسلمین نباید بر خدا و پیامبر(ص) پیشی بگیرند.
استاد درس خارج حوزه علمیه با بیان اینکه در گذشته دور برخی از مردم سطحینگر از برق استفاده نمیکردند و آن را حرام میدانستند زیرا باعث کشته شدن میشود، گفت: مدتی هم رادیو و تلویزیون مورد بحث بود و برخی کنارهگیری میکردند ولی ما نباید سلیقه خودمان را بر دین تحمیل کنیم.
این مرجع تقلید بیان کرد: در جریان حج هم چنین اتفاقاتی در حج قرآن و ... رخ داد و حتی عمر به پیامبر(ص) معترض شد و پیامبر(ص) به او فرمود تو این عقیده را تا انتها خواهی داشت لذا وقتی به خلافت رسید متعه الحج را حرام کرد. ما باید انضباط اسلامی داشته باشیم و دستورات اسلام را رعایت کنیم.
وی ادامه داد: حجاب ما هم باید اسلامی و منطبق بر رضایت خداوند باشد ولی اگر سلیقه خود را وارد کنیم به نتیجه نمیرسیم؛ برخی اوقات افراد از خودشان اظهار سلیقه میکنند و این اظهار سلیقه به اسلام ضرر میزند البته گاهی مصالح برخی احکام برای ما روشن نیست؛ اینکه چرا نماز صبح دو رکعت است نمیدانیم ولی مصالح خیلی از احکام روشن است مانند حرمت خمر و قمار زیرا باعث دشمنی بین افرد میشود.
آیتالله سبحانی اظهار کرد: همه جوانان از سنین جوانی تصمیم بگیرند که بر مبنای قرآن و دستورات دینی کارها را پیش ببرند و بدانند خداوند به تعبیر قرآن، علیم و بصیر است. در ذیل همه آیات قرآن، نکته وجود دارد و در جایی اگر سخن از علیم بصیر فرمود یک نکته و اگر فرمود غفور رحیم نکته دیگری دارد. در آیه اول سوره حجرات هم از تعبیر سمیع علیم استفاده شده است یعنی خدا میداند و شنواست که شما بر دستوراتش پیشی گرفتهاید یا پایبند هستید.
انتهای پیام