قاريان از مبتدی تا پيشرفته؛ نيازمند «مصحف‌المعلم» خليل‌الحصری

به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، در نشست تخصصی واكاوی تلاوت‌های استاد «محمود خليل‌الحصری» يكی از پيشكسوتان و نوابغ قرآنی مصر، كه تلاوتی دلنشين، موزون و سرشار از معنويت داشته‌ است، «علی‌اكبر حشمتی» از داوران بين‌المللی كشورمان، با اشاره به اين‌كه ترتيل مشهور اين استاد يكی از تلاوت‌های ماندگار و جاويدان قرآن كريم است، گفت: وی در سن 10 سالگی موفق به حفظ كل قرآن كريم شد كه با مشاهير و بزرگانی چون مرحوم استاد «مصطفی اسماعيل» و مرحوم استاد «شيخ محمود علی‌البناء» در مسير آموزش قرآن با يكديگر همراه بودند، وی در سال 1350 سفری به ايران داشت و يكی از ميزبانانش «ابراهيم پورفرزيب» از پيشكسوتان قرآنی كشورمان بود.
وی با طرح پرسشی ادامه داد: چه عناصری باعث شد كه اين استاد ماندگار شود؟ يعنی آن چيزی كه در جوهره وجود تلاوت شيخ خليل‌الحصری يا ديگر اساتيد بزرگ مصری است چيست و چرا فقط تعداد اندكی از اين‌ها از اين اطوار برخوردار شدند؟ اين‌كه فقط صدای خوش داشتند، نمی‌تواند دليل آن باشد، خيلی‌ها صدای خوبی دارند، نبايد صرفأ از اين منظر دقت شود و يا اين‌كه الحان و مقامات را می‌شناختند، اين در بسياری از افراد وجود داشته است، خيلی‌ها در اين مسائل استاد و كارشناس‌اند.
حشمتی افزود: آن چيزی كه در قرائات اوتاد مصری پيدا می‌شود، روحيه و خلقياتی است كه اين‌ها با انس با قرآن به دست آورده‌اند، البته دلايل اين ماندگاری به طور كامل خيلی واضح و روشن نيست، تلاوت خوب به استماع، هوشمندی و امتزاج صوت و لحن و شناخت مقامات نياز دارد و مستمع را با يك شعف خاصی متحول می‌كند، تلاوت‌های ماندگار از انس با قرآن به دست می‌آيد.
وی عنوان كرد: آن‌چه كه تلاوت‌های استاد شيخ محمود خليل‌الحصری را انحصاری ساخته است؛ در عين ساده بودن از صلابت و استحكام برخوردار است، يعنی صدای خيلی فاخری از ايشان نمی‌شنويم، اما آن چيزی كه در ايشان است، حسن توجهی است كه به آيات دارند و انسی است كه سال‌های سال با قرآن داشتند، اين يكی از مزايا است، اين‌ها دامنشان را به دريای قرآن تر كرده‌اند، يعنی «انس با قرآن» مجموعه‌ای را فراهم می‌كند كه انسان بتواند آن را خوب ابلاغ كند.
حشمتی افزود: البته بهترين تلاوت‌های قاريان مصری تلاوت‌هايی‌ است كه در برابر عموم اجرا شده، يعنی همان جمله‌ای كه برای رسيدن به خدا بايد از ميان مردم عبور كنی؛ تلاوت‌های مؤثر قاريان مصری بيشتر در همان چادرها بوده است، چادرهايی كه در خيابان‌های قاهره و يا اسكندريه برپا می‌شد و تلاوت‌های ماندگاری در آن‌جا ضبط و ثبت شد و روحيات و خلقيات اين بزرگواران در انس با قرآن به دست آمده است.
وی ادامه داد: اين قبيل نشست‌ها از اين جهت كه علل ماندگاری تلاوت‌های اين قاريان در آن بررسی می‌شود، مفيد است، اين‌كه چگونه است كه يك قاری مصری می‌خواند و فردی، مسلمان می‌شود، قطعأ، فقط مسئله صوت و لحن در آن مطرح نيست، چيزی فراتر از اين مسائل است، اين‌كه فقط يك نفر صوت زيبا دارد يا الحان مختلف يا مقامات را می‌شناسد، اين نمی‌تواند تنها دليل باشد، خيلی‌ها خوش‌صدا هستند، ولی اصلأ نفوذ ندارند و «و من‌الله التوفيق» توفيق از جانب خداست، بايد قابليت، استعداد، ظرفيت و صلاحيت داشته باشيد تا اين عنايت به او بشود.
اين پيشكسوت قرآنی گفت: حرفه پدر استاد محمود خليل الحصری، حصيربافی بود، خود استاد هم به همين كار مشغول بودند به همين دليل مشهور به حصری شدند، وقتی در زندگی ايشان مطالعه می‌كنيم، می‌بينيم كه مسير بسيار صعب‌العبوری را همواره پای پياده برای رسيدن به جلسه آموزش قرآن طی می‌كردند، اين عشق به قرآن بود كه آن‌ها را به اين قله عزمت و فضيلت امروز رساند كه سال‌ها بعد از رحلت او مردم گويی او را می‌شناسند.
وی با اشاره به دو دوره قرائت كامل از كل قرآن كريم به شيوه ترتيل از اين استاد، گفت: دو طريق از روايت «حفص» تلاوت كردند؛ كار، كار معمولی نيست، آن هم با استحكامی كه ايشان تلاوت كردند و هر فردی می‌خواهد قرآن را خوب ياد بگيرد، بايد به اين مرجع رجوع كند، به طور حتم يكی از مراجع قرائت و تلاوت در جهان اسلام برای الگوپذيری و الگوگيری تلاوت‌های شيخ محمود خليل‌الحصری است، البته يك دوره ترتيل را شيوه «ورش» خواندند كه كاری استثنايی‌ است، ــ «عبدالباسط محمد عبدالصمد» نيز به شيوه ورش دارد ــ حصری يك دوره قرائت تحقيق و يك دوره «مصحف‌المعلم» دارند كه اين مصحف‌المعلم به يادگار و ماندگار از حصری باقی مانده است.
اين داور بين‌المللی تصريح كرد: هميشه در كلاس‌هايم می‌گويم كه روخوانی و روان‌خوانی قرآن، مشروط به اين است كه فقط الفبای فارسی بلد باشيد؛ حتی برای يادگيری روخوانی قرآن می‌توان از مصحف‌المعلم استفاده كرد و هر فردی كه در سطح عالی بخواهد، تجويد، فصاحت و استحكام مخارج و صفات را فرا گيرد، بهترين اثر برای او همين مصحف‌المعلم شيخ محمود الحصری است.
وی ادامه داد: استحكامی كه ايشان در تلاوت‌هايشان دارند، در كمتر تلاوت‌هايی شنيده می‌شود، افرادی چون حصری، انصافأ گروه‌های خاصی هستند كه در مصر خودشان را به طور كامل نشان دادند، اگر با درك مفاهيم قرآن و انس بيشتر با قرآن حركت كنيم به سمت و سويی خواهيم رفت كه بتوانيم جايگاهی برای خودمان به عنوان جايگاه اول در جهان اسلام داشته باشيم، خيلی دور از ذهن نيست و می‌توانيم به آن برسيم، مشروط بر اين‌كه اين استحكام را مبنای كار خودمان قرار دهيم، يعنی غير از فقط فن و هنر تلاوت كه اساسی‌ترين كار است به انس با قرآن بپردازيم با آن چيزی كه قرآن بيشتر به آن توجه دارد و اگر به خوبی جلو برويم، همين عزيزانی كه الان در مصر تشريف دارند و نسل فعلی هستند، از قاريان ايرانی عقب می‌مانند، به خاطر اين‌كه ما مكتب شيعه را داريم كه مكتبی پويا است.
يادآوری می‌شود، نشست تخصصی تحليل تلاوت‌های استاد محمود خليل‌الحصری، با حضور «عباس سليمی» و «علی‌اكبر حشمتی» از پيشكسوتان قرآنی كشورمان، و با برقراری ارتباط تلفنی با «متولی عبدالعال» قاری مصری و «شهريار پرهيزكار» حافظ بين‌المللی قرآن كريم در ايكنا برگزار شد.
ادامه دارد...