آمادگی کتابخانه ملی برای نگهداری نسخ خطی عراق/ درخواست بودجه ارزی برای خریداری
گروه ادب: مدیر بخش نسخ خطی کتابخانه ملی ایران با اشاره به آمادگی این کتابخانه برای نگهداری نسخ خطی کشور عراق در نتیجه حمله تکفیری‌های داعش گفت: برای خرید این نسخ از دولت بودجه ارزی درخواست کرده‌ایم.
محمود سادات، مدیر بخش نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره کتابسوزی در عراق توسط گروه‌های تکفیری گفت: در این راستا دو کار انجام شده است؛ یکی اینکه وزارت امور خارجه کشور اقداماتی انجام داده و فایل‌های دیجیتالی بخشی از نسخه‌هایی را که در سوریه بوده را به ایران منتقل کرده است و کتابخانه ملی ایران این فایل‌ها را به کتابخانه‌های آستان قدس رضوی، آیت‌الله مرعشی‌نجفی، دانشگاه تهران و ... ارائه کرده است که در این کتابخانه‌ها نگهداری می‌شوند.
وی افزود: امکان آوردن این نسخه‌ها به ایران بسیار کم است، به این دلیل که این مناطق، ناامن هستند. البته تعدادی از این نسخه‌ها در دست آوارگان کشورهای سوریه و عراق وجود دارد که کتابخانه ملی در صورتی که بتواند، آنها را خریداری می‌کند. همچنین برای اینکه بتوانیم پوشش بیشتری در این راستا داشته باشیم، برای سال آینده از دولت بودجه ارزی درخواست کرده‌ایم که امیدواریم به تصویب برسد.
وی با بیان اینکه شرایط مناطق خاص است، بیان کرد: نسخ خطی مهمی در کشورهای سوریه، عراق و افغانستان است که در معرض خطر هستند و ممکن است اشخاصی که نسخه‌هایی در دست دارند، بخواهند آنها را با ارز دلار به فروش برسانند؛ از این رو باید ارز خارجی به این امر اختصاص یابد.
سادات ادامه داد: کتابخانه ملی ایران این آمادگی را دارد که نسخ خطی از این کشورها به ایران منتقل شود و به امانت نگهداری کند و زمانی که امنیت در این کشورها برقرار شد، آنها را به کشور مبدأ باز گرداند. این امر در سوریه انجام شده و نسخه‌هایی که در مناطق ناامن این کشور است، به دمشق منتقل شده‌اند؛ حلب که شهری با قدمت فرهنگی و تاریخی است، در دست نیروهای داعش است و نسخه‌های فراوانی در آنجا وجود دارد و نسخه دیجیتال آنها در کتابخانه ملی دمشق نگهداری می‌شود و از این نظر نگرانی در این باره وجود ندارد؛ هر چند فیزیک نسخه هم اهمیت دارد.
وی تصریح کرد: تا زمانی که این مناطق به امنیت کامل نرسند، هم ابعاد خسارت‌هایی که به نسخه‌های خطی و سایر کتاب‌ها وارد شده، مشخص نمی‌شود و از سوی دیگر این منطقه، منطقه بسته نظامی است و زمانی که جان آدم‌ها ارزشی ندارد، نسخه‌های خطی نیز ارزشی نخواهد داشت و همچنین این احساس در کشوری که درگیر جنگ است به وجود نمی‌آید که میراث خود را به کشور دیگری بسپارد. ممکن است که این آمادگی در کشور ما وجود داشته باشد، اما کشورهای عربی نسبت به میراث تاریخی و فرهنگی خود تعصب دارند و نمی‌خواهند این نسخه‌ها از دست خودشان خارج شود.
سادات با بیان اینکه این مشکل در کشورهای سوریه، عراق و یمن وجود دارد، هر چند در یمن این مشکل چندان حاد نیست، بیان کرد: اینکه اصل نسخه‌ها به ایران منتقل شود، کاری سخت است، اما انتقال نسخه‌های دیجیتال امکان‌پذیر بوده و اقداماتی در این راستا در حال انجام است.
وی با اشاره به انتقال نسخه‌های دیجیتال کشورهای خارجی به ایران گفت: تاکنون مجموعه «دُرّ یمانی» از یمن، مجموعه‌هایی از سوریه و شمال آفریقا به کوشش وزارت امور خارجه به کشورمان منتقل شده است.
سادات با بیان اینکه این مناطق مواریث شیعه هستند، اظهار کرد: گروه‌های تکفیری به هیچ یک از آنها رحم نمی‌کنند و قصد نابودی آنها را دارند و به نظر می‌رسد اختصاص بودجه برای خریداری این نسخ و یا انتقال نسخه‌های دیجیتال آنها به کشور راهکاری منطقی باشد. این منطقه چه مواریث قبل از اسلام که پایگاه تمدن آشور و بابل بوده و چه بعد از اسلام، همه دارای اهمیت هستند و تمام آنچه که امروز تخریب می‌شود، شباهت بسیاری به آنچه در تخت جمشید ایران هست، دارد.
مدیر بخش نسخ خطی کتابخانه ملی ایران یادآور شد: آنچه که اخیراً از سوی گروه‌های تکفیری مورد تهاجم قرار گرفته است، تمدن بسیار مهمی بود و تنها جایی که این مواریث را به صورت مجتمع نگهداری می‌کردند موزه موصل بوده است که مواریث آن نابود شده‌اند.
