چه عواملی عزت نفس انسان را تهدید می‌کند؟

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از لرستان، داشتن عزت نفس بالا برای رسیدن به موفقیت بسیار مهم است زیرا موجب می‌شود شما شهامت انجام دادن کارهایی را پیدا کنید.
عزت نفس داشتن موجب می‌شود به خودتان احترام بگذارید. حتی زمانی‌که شکست می‌خورید، زمانی‌که شما به خودتان احترام بگذارید دیگران هم برایتان ارزش و احترام قائل می‌شوند.
کسانی‌که عزت نفس بالایی دارند معمولاً  در زندگی تصمییمات درستی می گیرند، عزت نفس یعنی همان‌طور که هستید خودتان را دوست داشته باشید و بدانید که با وجود تمام نقص‌ها و کمبودها باز هم انسان ارزشمندی هستید و شایستگی این را که دیگران دوستتان داشته باشند و شما را بپذیرند دارید.
عزت داشتن یعنی تحقیرنشدن و داشتن بزرگی و احترام در بین اطرافیان و توجه دیگران به او. خداوند هر چیزی که باعث ذلت و خواری مؤمن بشود را دشمن دانسته و از آن نهی کرده است. انسان هیچ وقت به‌خاطر صعود به درجات کمال نباید از وسایل ذلیل کننده استفاده کند و کسی‌که به آزادی حقیقی دست یابد نه خود را خوار می‎سازد و نه کرامت انسانی را.

عزت نفس از نگاه قرآن
خداوند متعال در آیه 10 سوره فاطر در این رابطه فرموده است: «مَن کَانَ یُرِیدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِیعًا إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُهُ وَالَّذِینَ یَمْکُرُونَ السَّیِّئَاتِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِیدٌ وَمَکْرُ أُوْلَئِکَ هُوَ یَبُورُ؛ هر کس سربلندى می‌‏خواهد سربلندى یک‌سره از آن خداست‏ سخنان پاکیزه به‌سوى او بالا می‌‏رود و کار شایسته به آن رفعت مى‏بخشد و کسانى‌که با حیله و مکر کارهاى بد مى‏کنند عذابى سخت‏خواهند داشت و نیرنگشان خود تباه می‌‏گردد».
همچنین در آیه 8 منافقین نیز آمده است: «یَقُولُونَ لَئِن رَّجَعْنَا إِلَى الْمَدِینَةِ لَیُخْرِجَنَّ الْأَعَزُّ مِنْهَا الْأَذَلَّ وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِینَ وَلَکِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَا یَعْلَمُونَ؛ می‌‏گویند اگر به مدینه برگردیم قطعاً آن‌که عزت‌مندتر است آن زبون‏‌تر را از آن‌جا بیرون خواهد کرد و[لى] عزت از آن خدا و از آن پیامبر او و از آن مؤمنان است لیکن این دورویان نمی‌‏دانند».

عزت نفس از نگاه ائمه اطهار(ع)
امام صادق(ع) در این رابطه فرموده است: «خداوند همه امور مؤمن را به خودش واگذار کرده غیر از این‌که اجازه این‌که ذلیل شود را به او نداده است» همچنین امام حسن‌عسگری(ع) نیز فرموده است: چه زشت است برای مؤمن که به چیزی علاقه دارد که او را ذلیل می‌کند».
امام علی(ع) نیز در رابطه با عزت نفس می‌فرمایند: سزاوار است برای کسی‌که شرافت خودش را شناخته که آن‌را از پستی‌های دنیا، پاک و دور کند.
امام محمدباقر(ع) نیز در رابطه با عزت نفس فرموده است: به خدا قسم هیچ‌کس در سؤال را بر روی خود باز نمی‌کند مگر این‌که خداوند سبحان در فقر و فلاکت را بر روی او باز کند.
امام صادق(ع) نیز می‌فرماید: «شیعیان ما مردمانی هستند که اگر از گرسنگی بمیرند دست نیاز به این و آن دراز نمی‌کنند».

چاپلوسی و تملق عزت نفس انسان را پایمال می‌کند
از جمله عواملی که باعث می‌شود عزت انسان پایمال شود مطرح کردن مشکلات نزد دیگران و چاپلوسی و تملق دیگران است.
اگر انسان مشکلات و دشواری‌های خود را نزد دیگران بیان کند عزت نفس خود را لکه‌دار می‌کند. افراد با عزت نفس بالا افرادی هستند که مستقل عمل می‌کنند، مسؤولیت‌پذیر هستند و هنگامی که از پیشرفت‌هایشان، تعریفی به میان می‌آید، با مسرّت تصدیق می‌کنند و با شکرگزاری از این بابت احساس رضایت‌مندی می‌نمایند.
افراد با عزت نفس بالا به چالش‌های جدید مشتاقانه رو می‌آورد، مشاغل ناآشنا، آموزش‌ها و فعالیت‌های جدید، توجهشان را جلب می‌کند، و با اطمینان و اتکاء به نیروهای درونی، با توکل به خدا به آن‌ها می‌پردازند، دامنه وسیعی از هیجانات و احساسات را نشان می‌دهند، ناکامی را به‌خوبی تحمل می‌کنند، هنگام روبه‌رو شدن با ناکامی‌ها، می‌توانند واکنش‌های گوناگونی نظیر؛ امید به آینده، دعا به درگاه پروردگار، شکیبایی، خندیدن به خود کاذب، بلند حرف زدن و …از خود نشان دهند و قادر هستند از آن‌چه که موجب ناکامی‌ آن‌ها شده، سخن بگویند.
همچنین، افراد با عزت نفس بالا می‌توانند خود را محاکمه کنند، با شجاعت تمام گاهی خود را به محکمه می‌کشانند و به نقایص و اشتباهات خود اقرار می‌کنند، بی‌آن‌که احساس ضعف کنند، چراکه می‌دانند اقرار به خطا اولین گام در رفع خطاست و انکار خطا نتیجه‌ای ندارد.
این قبیل افراد می‌توانند دیگران را تحت‌تاثیر قرار داده و از نفوذی که بر افراد خانواده و دوستان دارند، مطمئن هستند و می‌دانند که به‌خاطر شایستگی‌های باطنی می‌توانند دیگران را تحت‌تاثیر قرار دهند.
حسن نیک‌رنگ، از روان‌شناسان لرستانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا گفت: اگر می‌خواهید استرس‌ها و نگرانی‌ها را از خودتان دور کرده و به آسانی تحت‌‌تأثیر عوامل و شرایط محیطی قرار نگیرید، با استفاده از استعدادها و خلاقیت‌های خود به ابراز وجود و مقابله با شرایط نامطلوب بپردازید.

خود را آن‌گونه که هستیم بپذیریم
وی با بیان این‌که خودتان را همان‌‌طور که هستید بپذیرید، ادامه داد: پذیرفتن خود با تمام نقص‌ها، ضعف‌ها و کمبودها نشان‌ دهنده عزت نفس و اعتماد به نفس است.
این روانشناس لرستانی اضافه کرد: خیلی‌‌ها تصور می‌‌کنند اگر خودتان را همان‌طور که هستند بپذیرند، نمی‌‌توانند تغییر کنند و به چیزهایی که می‌‌خواهند، برسند.
نیک‌رنگ ادامه داد: بیشتر وقت‌ها ما فکر می‌کنیم اگر نسبت به خودمان احساس خوبی نداشته باشیم و از شرایط، موقعیت و عملکردمان ناراضی باشیم، این نارضایتی در ما ایجاد انگیزه کرده و باعث می‌شود برای تغییر، رشد، پیشرفت و رسیدن به شرایط بهتر تلاش کنیم. ممکن است این طرز فکر گاهی در کوتاه مدت درست باشد.
وی بیان کرد: بیشتر اوقات احساسات ناخوشایندی مانند ناامیدی، عصبانیت، افسردگی و اضطراب، ما را برای تغییر آماده می‌کنند اما واقعیت این است که نارضایتی و احساسات ناخوشایند بعد از مدتی انرژی ما را می‌گیرد و توان لازم برای تلاش و ایجاد تغییر را از بین می‌برد.
این روا‌‌ن‌شناس یادآور شد: اولین قدم در تغییر و تلاش برای رسیدن به هدف، شادی و آرامش بوده و پذیرش خود و قبول واقعیت یک خودآگاهی همراه با احساس شادی و رضایت است.
وی گفت: پذیرش، به شما احساس آرامش می‌دهد و انرژی لازم برای رسیدن به هدف، تلاش برای ایجاد تغییر، رشد و پیشرفت را فراهم می‌کند.
این روان‌شناس اضافه کرد: خواسته‌ها و اهداف شما می‌‌تواند ضمن این‌که شرایط را می‌پذیرید، خواسته‌ها‌یتان را هم داشته باشید و برای رسیدن به آن‌ها تلاش کنید.
وی بیان کرد: پذیرش یا تسلیم پذیرش و قبول واقعیت را نباید با تسلیم در برابر مشکلات و کمبودها یکی دانست چراکه پذیرش یک نوع آگاهی همراه با علاقه، انگیزه و شادی بوده، در حالی‌که تسلیم نوعی پذیرش همراه با احساس ضعف، شکست و ناتوانی در ایجاد تغییر است.
وی با تأکید بر این‌که پذیرش با ایجاد احساس شادی، رضایت و آرامش موجب می‌‌شود شما به شرایط مسلط شوید و راحت‌تر و بهتر زندگی‌تان را مدیریت کنید، هم‌چنین این حس باعث می‌‌شود روابط شما با دیگران بهبود پیدا کند، تصریح کرد: تمرین پذیرش نقش مهمی در سلامت روان و بهتر شدن زندگی و رشد و پیشرفت شما دارد، بهتر است این مهارت(پذیرش) را در خودتان تقویت کنید.

خود را با دیگران مقایسه نکنید/ به نداشته‌های خود فکر نکنیم
این روانشناس اظهار کرد: با در نظر گرفتن توانایی‌های خود سعی کنید مناسب‌ترین راه را برای رسیدن به اهداف خود انتخاب کنید. با خودتان صادق باشید و با دقت و صداقت کامل توانایی‌ها، علایق و اهداف خود را مشخص کنید.
نیک‌رنگ اذعان کرد: خودتان را با دیگران مقایسه نکنید اگر از آن دسته افرادی هستید که مدام خودشان را با دیگران مقایسه می‌کنند و به داشته‌ها و نداشته‌های خود فکر می‌کنند، متأسفانه هنوز خودتان را نپذیرفته‌اید.