ورود تعاونی‌ها به بازار سرمایه باعث نابودی آنها می‌شود/ مدافعان طرح از ماهیت تعاونی‌ها بی‌خبرند

حجت‌الاسلام والمسلمین احمدعلی یوسفی، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، به بحث درباره اظهارات اخیر رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار مبنی بر تشکیل بورس تعاون پرداخت و اظهار کرد: اساسا تعاونی‌ها دارای شرایطی هستند که اگر وارد بازار بورس شوند از ماهیت حقیقی خود خارج می‌شوند و تبدیل به شرکت‌های سهامی عام یا خاص خواهند شد.

طراحان ورود تعاونی‌ها به بورس از ماهیت تعاون اطلاعی ندارند

وی افزود: این امر در توسعه تعاونی‌های واقعی تأثیرگذار نخواهد بود و تعاونی‌ها با ورود به بازار بورس نابود خواهند شد. تعاونی‌ها، یا تعاونی‌های کاذب یا واقعی هستند و آنچه اکنون ما به دنبال آن هستیم بیشتر تعاونی‌های کاذب هستند و تعاونی‌های واقعی دارای شرایطی هستند که اگر وارد بازار بورس شوند به سمت نابودی خواهند رفت.

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: به  نظر من کسانی‌که چنین طرحی را ارائه داده‌اند یا اساسا از ماهیت تعاونی‌ها اطلاعی ندارند و از فلسفه ایجاد تعاونی‌ها بی‌خبرند یا برای دفاع از تعاون، دلایل غیراقتصادی دارند.

کسب سود، هدف اصلی تعاون نیست

یوسفی در پاسخ به این پرسش اگر تعاونی‌ها وارد بازار بورس شده و سهام شرکت‌های پررونق را خریداری کنند و بتوانند کسب سود کنند آیا این امر باعث توسعه تعاون نخواهد شد؟ تأکید کرد: این امر در توسعه تعاون نقشی ندارد؛ چراکه فرق فعالیت تعاونی و غیرتعاونی در این است که اساس تعاون، ارتقا و تربیت انسان‌هاست و البته وقتی در تعاونی‌های واقعی، اصول تعاون رعایت می‌شود، سود آنها غالبا از همه بنگاه‌های اقتصادی بیشتر است؛ هرچند که در تعاون، کسب سود هدف اصلی نیست.

وی عنوان کرد: تعاون شیوه‌ای از تولید است که جایگاه انسان را در مقابل سرمایه‌سالاری ارتقا می‌دهد؛ برخلاف بنگاه‌های اقتصادی بخش خصوصی سرمایه‌داری که هدف ارتقاء سرمایه و جایگاه سرمایه‌داران است و به همین دلیل است که بنده اعتقاد دارم بازار بورس  برای تعاونی‌ها تشکیل نشده است.

تعاونی واقعی در ایران نداریم

یوسفی افزود: افراد در بنگاه‌های اقتصادی به میزان سهمی که دارند حق مدیریت پیدا می‌کنند و این امر جریان سرمایه‌سالاری را تقویت می‌کند ولی در تعاونی‌ها اینگونه نیست و افراد، نه بر اساس آورده و سرمایه‌، بلکه به میزان تجربه، توانایی و تخصص خود ممکن است حق مدیریت پیدا کنند به همین دلیل ورود تعاونی‌ها به بازار بورس با اهداف آنها در تضاد است.

وی در پاسخ به این پرسش که مگر تعاونی‌ها هم در کنار اهداف متعالی و معنوی، نباید کسب سود کرده و مانع ورشکستگی خود شوند؟ اظهار کرد: متأسفانه چون در ایران تعاونی واقعی نداشته و تلقی درستی از تعاونی نداریم با چنین سؤالاتی مواجه می شویم و حتی برخی که می‌خواهند تعاونی‌ها را با شکست مواجه کنند از چنین روش‌هایی استفاده می‌کنند؛ در حالی‌که سودآوری تعاونی‌های واقعی بسیار بیشتر از سایر فعالیت‌های اقتصادی است.

سه مزیت تعاونی‌ها برای نیروی کار

این پژوهشگر اقتصاد اسلامی افزود: نیروی‌های فعال در درون تعاونی‌ها همانند نیروی کار، از سه مزیت بهره‌مند هستند و مزیت اول این است که نیروی کار، متناسب با توانایی خود دستمزد دریافت می‌کنند، دوم اینکه متناسب با آورده خود سود سهام دریافت می‌کند و بهره‌مندی سوم این است از سود خالصی که تحت عنوان مازاد برگشتی است در تعاونی‌ها به تناسب نقشی که دارد استفاده می‌کند؛ در حالی‌که در بنگاه‌های غیر تعاونی، نیروی کار صرفا دستمزد خود را دریافت خواهد کرد.

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تأکید کرد: هدف تعاون، توزیع عادلانه ثروت، تحقق عدالت، رفع فقر و ریشه‌کن کردن بیچارگی است؛ درحالی‌که در شرکت‌های سهامی، غالب این منافع باید به سمت صاحبان سرمایه برود.

بی‌توجهی به تعاون در فعالیت‌های علمی و پژوهشی

وی ادامه داد: شما از کسانی‌که این طرح را ارائه داده‌‌اند سؤال کنید که چه تعداد افراد درخصوص تعاونی‌ها از دیدگاه اقتصاد اسلامی، مقاله و کتاب نوشته‌اند و سخنرانی کرده‌اند؟ و این در حالی است که غیر از چند سخنرانی که اول انقلاب توسط مرحوم شهید بهشتی ارائه شد و فریادهای مقام معظم رهبری در مورد حمایت از تعاون، این بخش مورد توجه قرار نگرفته است.
یوسفی در پایان گفت: مقام معظم رهبری در سیاست‌های ابلاغی اصل 44 قانون اساسی به تعاونی‌های فراگیر ملی اشاره کردند. حال از این افراد بپرسید تاکنون چه کسی این اصل را اجرا کرده است؛ به همین دلیل است که بنده معتقدم این افراد روح و فلسفه تعاونی را درک نکرده‌اند که چنین حرف‌هایی می‌زنند و به ارائه این طرح‌ها می‌پردازند.