مقتل جامع سیدالشهدا(ع) با حضور مولفان نقد و بررسی شد

به گزارش خبرگزاری بین‎المللی قرآنی (ایکنا) از قم، نشست علمی بررسی و نقد کتاب مقتل جامع سید‎الشهدا(ع) دیشب 6 آبان با حضور حجج اسلام مهدی پیشوایی، محمد رضا جباری و دکتر محمد حسین رجبی دوانی به عنوان ناقد، در موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شد.
در ابتدای این مراسم، حجت‎الاسلام والمسلمین پیشوایی با اشاره به این مطلب که بیشتر تالیفات اخیر مرتبط با عاشورا مرتب به مقابله با تحریفات عاشورا بوده است گفت: پس از تاکیدات آیت‎الله امینی در خصوص نوشتن یک مقتل جامع، این فکر به ذهن ما رسید و این طرح شورای علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) تصویب شد و کار آن با یک حمایت بسیار خوب آغاز شد.
سرپرست نویسندگان مقتل جامع سید الشهدا(ع) افزود: موسسه نیز با حمایت خوب خود 9 سال، پشت این پروژه که با مشکلات زیادی از جمله نیروی انسانی متخصص مواجه بود ایستاد؛ این اثر در حقیقت برگرفته از مسیری است که محدث قمی در تالیف مفاتیح الجنان طی کرده بود.
وی گفت: در گذشته کتابی به نام مفتاح الجنان بود که دعاهای بسیار مجهولی در آن به چشم می خورد و بیم آن می‎رفت که این کتاب کل جامعه را با مشکل اعتقادی مواجه کند که در اینجا مرحوم محدث قمی کتاب مفاتیح الجنان را در مقابل این کتاب نوشت تا بهترین بدیل برای این کتاب کم مایه باشد و مردم نیز به کتاب مرحوم محدث روی آوردند و آن کتاب ضعیف ازنظرها محو شد.
وی اظهارکرد:در این کتاب نیز سعی شد که بهترین و متقن‎ترین مباحث برای استفاده ذاکرین و مادحان اهل بیت(ع) بیان شود؛ یکی از بهترین مداحان کشور به بنده گفت که شما با این کتاب قدرت مانور ما را در روضه خوانی کم کردید درحالی که به او گفتم اگر به دنبال روضه صحیح هستید این مطالب است و جز این نیست واگر روضه دیگری خواندید نقل کنید که این روضه از فلان کتاب و مقتل ضعیف است.
این تاریخ دان حوزوی بیان کرد: در راستای انتشار این کتاب تلاش های بسیاری برای مشاهده و نقد و نظر علما و بزرگان و حتی مراجع صورت گرفت و برخی از مراجع عظام نیز ملاحضاتی داشتند که همه آنها در این کتاب لحاظ شد؛ سعی شد که به اکثر افرادی که در این زمینه تخصص داشتند، کتاب را تقدیم کنیم تا آنها نظرات خود را مطرح کنند که در این بین نباید از نکات بسیار ارزشمند و کاربردی آیت الله استادی گذشت.
وی گفت: در این کتاب ملاحضات بسیاری صورت گرفت که مسایلی مطرح نشود که در آینده مشکلی ایجاد کند و یا تشنجاتی در خارج از فضای جغرافیایی و معرفتی شیعیان ایجاد کند؛ حتی مسایلی چون سندیت حضرت رقیه یا برخی مسایل دیگر در این کتاب مورد توجه قرار گرفته است ولی به شکلی ذهن کسی را مخشوش نکند.
پیشوایی بیان کرد: یکی از کارهای این کتاب ،این بود که به شبهات ودلایل وقوع این مساله به شکل عمیق پرداخته شود؛ مثلا در این کتاب بحث شده است که حسنین(ع) در فتح ایران حضور نداشتند و این کار نیز بانگاه کاملا علمی انجام شده است.
در ادامه این مراسم، محمد حسین رجبی دوانی با ذکر این مطلب که این اثر ،یک اثر علمی قابل توجه و در تراز اول است، گفت: خوشبختانه این کتاب صرفا به مسایل همان روز عاشورا اکتفا نکرده و به شبهات بسیاری پاسخ داده است.
وی افزود: خوشبختانه مشاهده می‎کنیم که در این کتاب بحث شده است که چرا امت پیامبر باید به چنین قهقرایی برسند که فرزند رسول خدا را اینگونه شهید کنند و چرا این جامعه به این پوچی و بی قیدی رسید.
این پژوهشگر و استاد تاریخ اسلام بیان کرد: خوشبختانه هوشمندی دیگری که در این کتاب مشاهده می شود، آن است که سرگذشت اصحاب حضرت نیز در آن به چشم می‎خورد.
وی گفت: اهمیت این مساله از این جهت است که شاید بگوییم که ما نمی‎توانیم هیچگاه به مقام حضرت یا حضرت عباس(ع) برسیم ولی اصحاب ایشان قابل دسترس هستند و اگر هر کسی این خط مشی را مشاهده کند می‎تواند رستگار شود.
رجبی دوانی خاطرنشان کرد: وقتی دانشجویان از ما، اثر و منبعی قابل اعتنا برای مراجعه پژوهشی در زمینه عاشورا مراجعه می‎کنند ما نیز این کتاب را در اولین گام به آنها معرفی می‎کنیم ولی این مساله باعث شد که به همین خاطر است که باید گفت که این اثر بهترین اثر برای مراجعه پژوهشگران در عرصه مقتل شناسی است.
پژوهشگر تاریخ اسلام خاطرنشان کرد:در این کتاب مسایلی است که باید دقت نظر بیشتری در آن صورت گیرد؛ یکی اینکه بسیاری از مسایل مهم، در پاروقی این کتاب بیان شده است؛ مثلا تعریف اصل مقتل نویسی باید در متن اصلی نوشته می‎شد.
وی افزود: سبک مقتل نویسی اختصاص به ائمه(ع) نداشته برای خلیفه دوم و سوم نیز مقتل نویسی انجام شده است ولی بعدها مقتل نوییسی در خصوص امام حسین(ع) مطرح شد و شهرت یافت.
وی خاطرنشان کرد: یکی از نکات بسیار خوبی که این کتاب به آن اشاره کرده است ریشه یابی دقیق حادثه عاشورا و مساله سقیفه است؛ زیرا سقیفه عامل اصلی بروز حادثه کربلا بود ولی در این کتاب باید به مساله انصار و همراهی آنها در سقیفه نیز اشاره می‌شد.
رجبی دوانی اظهارکرد: حضرت زینب(س) نیز وقتی در بالین امام حسین(ع) حاضر شد، فرمود که به قربان کسی بروم که روز دوشتنه او را غارت کردند که با توجه به اینکه روز عاشورا دوشنبه نبود بلکه سقیفه در روز دوشنبه واقع شد و مشخص است که ایشان نیز ریشه اصلی این حادثه را در سقیفه می‎دانستند.
وی گفت: نباید در این گونه کتب به شکلی مطلب بنویسیم که به بهانه پاسخ به یک شبهه، شبهات جدیدی را در ذهن دیگران ایجاد کنیم؛ مثلا در زمینه عقوبت دنیوی کسانی که حضرت را غارت کردند، باید نشان دهیم که حتی کسانی که بیماری سخت و لاعلاج نگرفتند و با این درد نمردند، هم به دست مختار، افتادند و عقوبت شدند.
وی با ذکر این مطلب که کتاب قیام مردم سیستان به خونخواهی امام حسین(ع) را برای اولین توسط مرحوم والد، منتشر شده است، افزود: باید در این کتاب نامی از ایشان که اولین کسی بود که در این زمینه کتاب نوشت نیز به عنوان مرجع برده می‌شد.
در ادامه این نشست حجت‎الاسلام والمسلمین محمد رضا جباری از نگارندگان این مقتل با اشاره به اهمیت بصیرت افزایی در این اثر، گفت: در این اثر سعی شده است به جای گزارشگری صرف به تحلیل و بصیرت افزایی اقدام کنیم.
وی افزود: یکی از مسایل مهمی که در این کتاب رعایت شده است، اتقان مسایل است به حدی که تمام نیازهای یک مداح و یا یک مبلغ را تامین می‎کند و او را از مراجعه به کتب ضعیف بی نیاز می‎کند.
در ادامه نیز حجت‎الاسلام والمسلمین سلیمانی خاطرنشان کرد: همانگونه که ابن ابی الحدید و طبری نیز بیان کرده‎اند، مساله مشکل داشتن قریش و حسادت آنها با امام علی(ع) در سقیفه مشخص است و حتی عمر نیز می‎گوید که این قوم بر نمی‎تابندکه رسالت و خلافت از یک خاندان باشد.
وی گفت: مواجهه ابوجهل با پیامبر و بیان رقابت واضح با خاندان بنی هاشم نیز موید این مطلب است که این قوم به حضرت علی(ع) حسادت و حتی کینه داشتند و محرک بسیار قوی سقیفه بودند.
وی اظهارکرد: این نقل که قریش به خاندان بنی هاشم حسادت می‎کرد از سوی ابن عباس نیز یان شده است و به همین خاطر این قوم محرک قوی بودند که اجازه ندهند که امام علی(ع) خلیفه مسلمین شود؛ البته این عامل در کنار عوامل دیگر نقش داشت.
وی گفت: یکی از مواردی که در این کتاب به خوبی به آن اشاره شده است این مطلب است که هیچگاه منبع یا خبری دروغ خوانده نشده است بلکه اشاره شده است این مطلب از چه منبع ضعیفی نقل شده است تا همه آنچه در دست نداریم را نیز انکار نکرده باشیم زیرا ممکن است منابعی که در قرون بعدی نوشته شده‎اند از منابع اصیلی که دیگر در دست ما نیست استفاده کرده باشند.
سلیمانی از دقت نظر این گروه در زمینه بر هم نریختن اعتقادات مذهبی مردم و رعایت حساسیت‎های لازم در این اثر خبرداد.