علی‌اکبر توپچی تأکید کرد:
خانواده؛ نخستین حلقه ارتباط با قرآن کریم
گروه فعالیت‌های قرآنی: این خادم‌القرآن با تأکید بر اینکه نخستین محیط و فضایی که در مباحث آموزشی قرآن، ضرورت دارد و باید احیا شود و کمک‌کننده است، محیط خانواده است، تأکید کرد: نخستین حلقه، حلقه خانواده است آن هم به دلیل جذب و الگوسازی‌هایی که می‌توانند ایجاد کنند.
علی‌اکبر توپچی، مدرس و پیشکسوت قرآنی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با توجه به شیوه آموزش عمومی قرآن موجود در کشور، به تعریفی از این نوع آموزش پرداخت و گفت: آموزش عمومی قرآن و یا به تعبیر دیگر همانطور که نهضت سوادآموزی برای اشخاص بی‌سواد بکار می‌بندد به گونه‌ای که طرف بتواند بخواند، بنویسید؛ لذا تعبیر آموزش عمومی قرآن نیز یعنی شخص بتواند قرآن را صحیح از لحاظ اعراب بخواند و در حد اجمال نیز بر مباحث تجویدی اشراف داشته باشد یعنی تفاوت تلفظ حروف میان عرب و عجم و تفاوت میان احکام و قوانین مرتبط با قرآن را بداند آن هنگام است که فرد دارای سواد خواندن قرآن است.
رئیس فرهنگ‌سرای قرآن با تأکید بر اینکه با دارا بودن شرابط فوق، آن هنگام است که فرد خواندن قرآن را به شکل صحیح انجام می‌دهد، اضافه کرد: این به آن منظور نیست که فرد تمام مباحث تجویدی را بداند، بلکه تنها تلفظ صحیح حروف و کلمات مهم است که این تعریف، مغز آموزش عمومی قرآن است. اگر بخواهیم نهضتی را به عنوان قرآن‌آموزی راه بی‌اندازیم و یا نهضت آموزش عمومی قرآن، توقعمان از مخاطبان این است که به این حد از توانایی برسد که بتواند قرآن را به راحتی و آسانی بخواند.
آغاز بحث آموزشی قرآن از سنین کودکی
توپچی در پاسخ به این سؤال که یک فرد این آموزش قرآن را باید از چه زمان و چه مقطعی آغاز کند، تصریح کرد: زمان آموزش قرائت قرآن طبیعتا در هر مقطعی از زمان که انسان، توان و آمادگی فهم مطالب را داشته باشد، باز است، اما بهترین زمان برای فراگیری قرائت صحیح قرآن مثل همه امور آموزشی دیگر، سنین کودکی است یعنی باید بحث آموزشی قرآن را از سنین کودکی آغاز کنیم البته آن زمانیست که فرزندان توان خواندن کلمات و حرف‌ها را داشته باشند و منظورمان این نیست که آموزش روخوانی قرآن را در مقطع سه، چهار و پنج سالگی شروع کنیم، بلکه آن مقاطعی است که بچه‌ها را با حفظ قرآن آشنا کنیم و آنها را در فضای قرآن قرار دهیم. اما از هفت یا هشت سالگی فرزندان، آمادگی فهم روخوانی قرآن و قواعد و احکام مرتبط با صحیح خواندن قرآن را فرامی‌گیرند یعنی زمانی که بتوانند حروف فارسی را بخوانند و بشناسند. همان مقطع، زمان مناسبی برای آموزش روخوانی و صحیح‌خوانی قرآن است که بهترین مقطع و آغازی‌ترین مقطع آموزش قرآن است.
وی با تأکید بر اینکه نخستین محیط و فضایی که در مباحث آموزشی قرآن، ضرورت دارد و باید احیا شود و کمک‌کننده است، محیط خانواده است، تأکید کرد: نخستین حلقه، حلقه خانواده است به دلیل جذب و تشویق‌هایی که می‌توانند ایجاد کنند و الگوسازی‌هایی که می‌توانند انجام دهند. خانواده هنگامی که اقدام به قرائت قرآن در منزل می‌کنند، فرزندان نیز به طور طبیعی الگوهایشان را از خانواده می‌گیرند. بنابر این خانواده اولین و مهمترین دایره فراگیری قرآن است.
آمادگی فرهنگ‌سرای قرآن برای همکاری با دستگاه‌ها
این پیشکسوت قرآنی ادامه داد: مرحله دوم و یا حلقه دوم، مدرسه است و در مرحله سوم، مساجد و فرهنگسراها و سایر مراکز هستند، بنابر این اصلی‌ترین و مهمترین محلی که می‌تواند باعث رشد و شکوفایی آموزش قرآن در بچه‌ها شود بعد از خانواده، مدرسه است که می‌تواند با تعامل سازنده با خانواده، اتفاقات خوب قرآنی را برای نوجوانان رقم بزند. امروزه اگر شاهد ضعف در بحث خواندن قرآن و توجه به قرآن هستیم، ضمن تأکید بر موضع خانواده، پراهمیت‌ترین مکان، مدارس هستند.
رئیس فرهنگ‌سرای قرآن با تأکید بر اینکه یکی از مشکلات ما در نظام آموزشی، معلمان قرآن است، افزود: در مدارس باید معلمان قرآن قوی داشته باشیم، چنانکه محتوای آموزشی و کتب آموزشی خوبی داریم، اما معلمان قرآنمان ضعیف هستند. آموزش و پرورش باید اصلی‌ترین کارش، ارتقا سطح معلمان قرآن باشد و ما هم در فرهنگ‌سرای قرآن در شهر تهران آمادگی همکاری در این زمینه داریم تا بتوانیم کلاس‌های قرآن خوبی را رقم بزنیم.
وی درباره بهترین روش آموزش قرآن به بزرگسالان تا در بازه زمانی کمتر بهترین نتیجه را گرفت، گفت: در حال حاضر روش‌ها خیلی متنوع و متعدد شده است. فکر می‌کنم آنچه که باعث شده است که بحث قرائت صحیح قرآن را در جامعه گسترش دهیم، تقویت پایگاه‌های آموزشی قرآن چه پایگاه‌های رسمی و دولتی چون آموزش و پرورش، آموزش عالی و ... است که افراد(دانش‌آموزان و دانشجویان) موظفند با حضور در آنجا چند واحد آموزش قرآن بگذرانند، اما هنگامی که معلم آنها قوی نیست و کتاب‌های خوب و مناسب در اختیار ندارند، لذا از آنها نتیجه نمی‌گیریم.
ضرورت تقویت پایگاه‌هایی که شکل دولتی ندارند
توپچی با تأکید بر تقویت بنیه و پایگاه‌هایی که شکل دولتی ندارند مثل فرهنگسراها و مؤسسات و مساجد و کانون‌های فرهنگی و هنری و کانون‌های فکری و جلسات آموزش عمومی قرآن که جنبه عمومی دارند، بیان کرد: اینها پایگاه‌هایی هستند که اگر بتوانیم در بحث معلمان قرآن و پشتیبانی در این مکان‌ها کار کنیم، شاهد اقبال خوب به قرآن نسبت به گذشته هستیم.
وی در پاسخ به این سؤال که در زمینه آموزش قرآن چه میزان مربی و چه اندازه منابع آموزشی و شیوه‌های تدریس دخیل هستند؟ ادامه داد: مربی از همه اینها با اهمیت‌تر است. مربی اگر دلسوز و علاقه‌مند باشد با کمترین امکانات، شاگردانش را به خواندن قرآن ترغیب می‌کند هیچ منبع آموزشی نیز از قرائت قرآن مهمتر نیست، پس انگیزه‌ای می‌خواهیم که بچه‌ها ببینند تا قرآن را بخوانند این به این معنا نیست که به منابع آموزشی و شیوه‌های تدریس درست و صحیح نیاز نداریم!؟ بلکه به آنها نیاز داریم، اما آنها مبتنی بر وجود مربی قرآن دلسوز است.
این مدرس قرآن در خصوص بی‌سوادی قرآنی در زمینه فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، بیان کرد: آنها دیگر از سیستم آموزش‌های دولتی و رسمی که خارج می‌شوند، پیشنهادم این است که اگر این افراد در ادارات و نهادها مشغول به فعالیت هستند، اقدام به برپایی کلاس‌های آموزش عمومی قرآن شود؛ چرا که در این دستگاه‌ها معمولا اقدام به برپایی مسابقات قرآن می‌شود، این خوب است اما برای آموزش قرآن باید محافل و کلاس‌های آموزشی را ایجاد کنند. یعنی افرادی باید از سوی بخش فرهنگی ادارات و ارگان‌ها اقدام به برپایی کلاس آموزش قرآن کنند.
جلسات آموزش غیر حضوری قرآن در کنار جلسات سنتی
وی در پایان درباره میزان تأثیرگذاری آموزش سنتی قرآن در قالب جلسات چهره به چهره و آموزش مجازی و غیرحضوری قرآن که اخیرا راه‌اندازی شده است، گفت: جلسات حضوری اساتید و جلسات سنتی آموزش قرآن، هیچ بدیل و نظیری ندارد. چنانکه در تأثیرگذاری، هدایت کردن جوانان و نوجوان و در برطرف کردن سؤالات و ابهامات دینی، سیاسی، فلسفی و اعتقادی این جلسات هیچ بدیلی ندارد و باید اهتمام کنیم که این جلسات رونق بیشتری بگیرد.
توپچی با اشاره به اینکه جلسات غیر حضوری و مجازی قرآن کریم به عنوان کمک و درکنار این جلسات حضوری خوب است، عنوان کرد: چنانکه در مدرسه مکاتباتی قرآن فرهنگ‌سرای قرآن حدود 80 هزار نفر مخاطب داریم و بسته‌های آموزشی این طرح را دریافت و مطالعه کرده‌اند اما این کار فرعی است و اصل و متن همان جلسات آموزشی اساتید قرآن است که باید در رونق نهایت تلاش را کرد.
رئیس فرهنگ‌سرای قرآن با تأکید بر اینکه با دارا بودن شرابط فوق، آن هنگام است که فرد خواندن قرآن را به شکل صحیح انجام می‌دهد، اضافه کرد: این به آن منظور نیست که فرد تمام مباحث تجویدی را بداند، بلکه تنها تلفظ صحیح حروف و کلمات مهم است که این تعریف، مغز آموزش عمومی قرآن است. اگر بخواهیم نهضتی را به عنوان قرآن‌آموزی راه بی‌اندازیم و یا نهضت آموزش عمومی قرآن، توقعمان از مخاطبان این است که به این حد از توانایی برسد که بتواند قرآن را به راحتی و آسانی بخواند.
آغاز بحث آموزشی قرآن از سنین کودکی
توپچی در پاسخ به این سؤال که یک فرد این آموزش قرآن را باید از چه زمان و چه مقطعی آغاز کند، تصریح کرد: زمان آموزش قرائت قرآن طبیعتا در هر مقطعی از زمان که انسان، توان و آمادگی فهم مطالب را داشته باشد، باز است، اما بهترین زمان برای فراگیری قرائت صحیح قرآن مثل همه امور آموزشی دیگر، سنین کودکی است یعنی باید بحث آموزشی قرآن را از سنین کودکی آغاز کنیم البته آن زمانیست که فرزندان توان خواندن کلمات و حرف‌ها را داشته باشند و منظورمان این نیست که آموزش روخوانی قرآن را در مقطع سه، چهار و پنج سالگی شروع کنیم، بلکه آن مقاطعی است که بچه‌ها را با حفظ قرآن آشنا کنیم و آنها را در فضای قرآن قرار دهیم. اما از هفت یا هشت سالگی فرزندان، آمادگی فهم روخوانی قرآن و قواعد و احکام مرتبط با صحیح خواندن قرآن را فرامی‌گیرند یعنی زمانی که بتوانند حروف فارسی را بخوانند و بشناسند. همان مقطع، زمان مناسبی برای آموزش روخوانی و صحیح‌خوانی قرآن است که بهترین مقطع و آغازی‌ترین مقطع آموزش قرآن است.
وی با تأکید بر اینکه نخستین محیط و فضایی که در مباحث آموزشی قرآن، ضرورت دارد و باید احیا شود و کمک‌کننده است، محیط خانواده است، تأکید کرد: نخستین حلقه، حلقه خانواده است به دلیل جذب و تشویق‌هایی که می‌توانند ایجاد کنند و الگوسازی‌هایی که می‌توانند انجام دهند. خانواده هنگامی که اقدام به قرائت قرآن در منزل می‌کنند، فرزندان نیز به طور طبیعی الگوهایشان را از خانواده می‌گیرند. بنابر این خانواده اولین و مهمترین دایره فراگیری قرآن است.
آمادگی فرهنگ‌سرای قرآن برای همکاری با دستگاه‌ها
این پیشکسوت قرآنی ادامه داد: مرحله دوم و یا حلقه دوم، مدرسه است و در مرحله سوم، مساجد و فرهنگسراها و سایر مراکز هستند، بنابر این اصلی‌ترین و مهمترین محلی که می‌تواند باعث رشد و شکوفایی آموزش قرآن در بچه‌ها شود بعد از خانواده، مدرسه است که می‌تواند با تعامل سازنده با خانواده، اتفاقات خوب قرآنی را برای نوجوانان رقم بزند. امروزه اگر شاهد ضعف در بحث خواندن قرآن و توجه به قرآن هستیم، ضمن تأکید بر موضع خانواده، پراهمیت‌ترین مکان، مدارس هستند.
رئیس فرهنگ‌سرای قرآن با تأکید بر اینکه یکی از مشکلات ما در نظام آموزشی، معلمان قرآن است، افزود: در مدارس باید معلمان قرآن قوی داشته باشیم، چنانکه محتوای آموزشی و کتب آموزشی خوبی داریم، اما معلمان قرآنمان ضعیف هستند. آموزش و پرورش باید اصلی‌ترین کارش، ارتقا سطح معلمان قرآن باشد و ما هم در فرهنگ‌سرای قرآن در شهر تهران آمادگی همکاری در این زمینه داریم تا بتوانیم کلاس‌های قرآن خوبی را رقم بزنیم.
وی درباره بهترین روش آموزش قرآن به بزرگسالان تا در بازه زمانی کمتر بهترین نتیجه را گرفت، گفت: در حال حاضر روش‌ها خیلی متنوع و متعدد شده است. فکر می‌کنم آنچه که باعث شده است که بحث قرائت صحیح قرآن را در جامعه گسترش دهیم، تقویت پایگاه‌های آموزشی قرآن چه پایگاه‌های رسمی و دولتی چون آموزش و پرورش، آموزش عالی و ... است که افراد(دانش‌آموزان و دانشجویان) موظفند با حضور در آنجا چند واحد آموزش قرآن بگذرانند، اما هنگامی که معلم آنها قوی نیست و کتاب‌های خوب و مناسب در اختیار ندارند، لذا از آنها نتیجه نمی‌گیریم.
ضرورت تقویت پایگاه‌هایی که شکل دولتی ندارند
توپچی با تأکید بر تقویت بنیه و پایگاه‌هایی که شکل دولتی ندارند مثل فرهنگسراها و مؤسسات و مساجد و کانون‌های فرهنگی و هنری و کانون‌های فکری و جلسات آموزش عمومی قرآن که جنبه عمومی دارند، بیان کرد: اینها پایگاه‌هایی هستند که اگر بتوانیم در بحث معلمان قرآن و پشتیبانی در این مکان‌ها کار کنیم، شاهد اقبال خوب به قرآن نسبت به گذشته هستیم.
وی در پاسخ به این سؤال که در زمینه آموزش قرآن چه میزان مربی و چه اندازه منابع آموزشی و شیوه‌های تدریس دخیل هستند؟ ادامه داد: مربی از همه اینها با اهمیت‌تر است. مربی اگر دلسوز و علاقه‌مند باشد با کمترین امکانات، شاگردانش را به خواندن قرآن ترغیب می‌کند هیچ منبع آموزشی نیز از قرائت قرآن مهمتر نیست، پس انگیزه‌ای می‌خواهیم که بچه‌ها ببینند تا قرآن را بخوانند این به این معنا نیست که به منابع آموزشی و شیوه‌های تدریس درست و صحیح نیاز نداریم!؟ بلکه به آنها نیاز داریم، اما آنها مبتنی بر وجود مربی قرآن دلسوز است.
این مدرس قرآن در خصوص بی‌سوادی قرآنی در زمینه فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، بیان کرد: آنها دیگر از سیستم آموزش‌های دولتی و رسمی که خارج می‌شوند، پیشنهادم این است که اگر این افراد در ادارات و نهادها مشغول به فعالیت هستند، اقدام به برپایی کلاس‌های آموزش عمومی قرآن شود؛ چرا که در این دستگاه‌ها معمولا اقدام به برپایی مسابقات قرآن می‌شود، این خوب است اما برای آموزش قرآن باید محافل و کلاس‌های آموزشی را ایجاد کنند. یعنی افرادی باید از سوی بخش فرهنگی ادارات و ارگان‌ها اقدام به برپایی کلاس آموزش قرآن کنند.
جلسات آموزش غیر حضوری قرآن در کنار جلسات سنتی
وی در پایان درباره میزان تأثیرگذاری آموزش سنتی قرآن در قالب جلسات چهره به چهره و آموزش مجازی و غیرحضوری قرآن که اخیرا راه‌اندازی شده است، گفت: جلسات حضوری اساتید و جلسات سنتی آموزش قرآن، هیچ بدیل و نظیری ندارد. چنانکه در تأثیرگذاری، هدایت کردن جوانان و نوجوان و در برطرف کردن سؤالات و ابهامات دینی، سیاسی، فلسفی و اعتقادی این جلسات هیچ بدیلی ندارد و باید اهتمام کنیم که این جلسات رونق بیشتری بگیرد.
توپچی با اشاره به اینکه جلسات غیر حضوری و مجازی قرآن کریم به عنوان کمک و درکنار این جلسات حضوری خوب است، عنوان کرد: چنانکه در مدرسه مکاتباتی قرآن فرهنگ‌سرای قرآن حدود 80 هزار نفر مخاطب داریم و بسته‌های آموزشی این طرح را دریافت و مطالعه کرده‌اند اما این کار فرعی است و اصل و متن همان جلسات آموزشی اساتید قرآن است که باید در رونق نهایت تلاش را کرد.
مطالب مرتبط
