شفافیت مالی در انتخابات نیازمند حسن اجرای قانون است تا افزایش نهادهای نظارتی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، رهبر معظم انقلاب، در هفته‌های اخیر سیاست‌های کلی انتخابات را ابلاغ کردند که بخشی از این سیاست‌ها به اهمیت شفاف‌سازی منابع و هزینه‌های انتخاباتی داوطلبان و تشکل‌های سیاسی و اعلام به مراجع ذی‌صلاح و اعمال نظارت دقیق بر آن و تعیین شیوه و چگونگی برخورد با تخلفات مالی مربوط است.
در بخش دیگری از این سیاست‌ها، بر ممنوعیت استفاده از حمایت و امکانات بیگانگان، اعم از مالی و تبلیغاتی توسط نامزدها و احزاب و برخورد به‌موقع دستگاه‌های ذی ربط  تأکید شده و همچنین بخش دیگری از آن سیاست‌ها به تعیین دقیق معیارها و شاخص‌ها و شرایط عمومی و اختصاصی داوطلبان در چارچوب قانون اساسی با تأکید بر کارآمدی علمی، جسمی و شایستگی متناسب با مسئولیت‌های مربوط و تعهد به اسلام، انقلاب و نظام اسلامی و قانون اساسی به‌ویژه التزام به ولایت فقیه و سلامت اخلاقی ـ اقتصادی، مربوط است.
قطعا فساد مالی و هزینه‌های کلان در عرصه انتخابات دارای آثار اقتصادی ناگواری است و برخورد با چنین پدیده‌ای باید در اولویت فعالیت دستگاه‌های نظارتی قرار گیرد تا مجلسی سالم و کارآمد تشکیل شود که در راستای منافع مالی و تأمین شرایط اقتصادی مناسب برای عموم مردم ایران گام بردارد.

با مقدمه‌ای که بیان شد، لازم است برای تحقق منویات رهبر معظم انقلاب در سیاست‌های کلی انتخابات، دیدگاه چند تن از کارشناسان و متخصصان مربوطه و از جمله نمایندگان مجلس شورای اسلامی را جویا شویم و برای بررسی بیشتر این موضوع، با احمد انارکی محمدی، نماینده رفسنجان و انار و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌آید:

همانگونه که مطلعید در هفته‌های اخیر، رهبر معظم انقلاب، سیاست‌های کلی انتخابات را ابلاغ کردند. در بخشی از این سیاست‌ها به اهمیت شفافیت مالی و هزینه‌های انتخاباتی کاندیداها اشاره شده است. ابتدا بفرمائید وضعیت شفافیت و هزینه‌های انتخاباتی در شرایط کنونی کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به هر حال این افرادی که قرار است در انتخاب شرکت کنند و مخصوصا در انتخابات ریاست جمهوری، امکانات زیادی در اختیار دارند و مخصوصا اگر دولت در دست کاندیدا باشد، امکانات بیشتری را از لحاظ مالی در اختیار دارد، به همین دلیل باید در این زمینه به گونه‌ای عمل کنند که هزینه‌ها و منابع شفاف باشد و مشخص شود که از کجا هزینه شده است؟
 بنده معتقدم باید قبل از شروع انتخابات، هزینه‌های که صورت می‌گیرد، روشن شود و همچنین از امکانات و ظرفیت‌های دولتی که در اختیار افراد قرار دارد استفاده نشود. شاید ما بتوانیم بگویم که امکانات دولتی را استفاده نمی‌کنیم ولی کاندیداها با واسطه‌های که دارند، هم از نظر معنوی و هم از نظر مالی و تشکیلاتی می‌توانند از این منابع استفاده کنند.
این اقدامات باید صورت گیرد تا فساد مالی در عرصه انتخابات رخ ندهد و همان‌طور که مقام معظم رهبری فرمودند باید در این بخش شفاف‌سازی شود که قبل از انتخابات این موضوع روشن شود و دوم اینکه منبع هزینه‌های سنگینی که تبلیغات انتخاباتی دارد، روشن شود.
 بهترین موردی که اکنون می‌توانیم در انتخابات استفاده کنیم و خود بنده هم امسال از آن استفاده کردم، امکان استفاده از فضای مجازی است. چراکه اگر هزینه‌های بی‌مورد در عرصه انتخابات صورت گیرد، پول و سرمایه مملکت هدر رفته است.
چنین هزینه‌هایی از جیب هر کسی که صورت گیرد، در نهایت، سرمایه این مملکت است که هدر می‌رود، به همین دلیل باید در این زمینه حساب شده عمل شود و موضوع دیگر این است که صدا و سیما باید نقش خود را به درستی اجرا کند.
بنده معتقدم اگر دستگاهی همانند صدا و سیما به صورت بی‌طرفانه کاندیدها را به مردم معرفی کند مردم از این طریق با ظرفیت‌های آنها آشنا شوند، بسیاری از هزینه‌های مالی در عرصه انتخابات کشور کاهش پیدا می‌کند و شفافیت هم بسیار زیاد می‌شود.
وقتی امکانات به صورت عادلانه در اختیار همه کاندیداها قرار گیرد و برنامه‌ریزی به شیوه مناسبی انجام شود بسیاری از هزینه‌ها شفاف‌ می‌شود. همچنین لازم است که زمانی به صورت عادلانه در اختیار همه کاندیداها قرار گیرد و همه بتوانند از این ظرفیت استفاده کنند.

نکته دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که باید کمتر به سراغ ادارات و نهادها و حتی نهادها شرکت‌ها برویم که به نوعی وابسته هستند، اکنون بسیاری از این هزینه‌ها اینگونه تأمین می‌شود.
به نظر شما شوء استفاده و فسادهای مالی در عرصه انتخابات آنقدر زیاد شده که مبارزه با این سوءاستفاده‌ها اینگونه مورد تأکید قرار گرفته است؟
سوء‌استفاده که قطعاً وجود دارد و بعضی از مسائل را ما نمی‌توانیم مطرح کنیم. در همه جناح‎ها، این سوء‌استفاده‌های مالی وجود دارد و بعضی وقت‌ها علنا از امکانات استفاده می‌شود و همه هم از این موضوع مطلعند.
کسی‌که در هر اداره‌ای کار می‌کند، اگر صحبتی را انجام دهد، هزینه‌اش برای آن اداره است. برخی نهادها در عرص انتخابات دخالت می‌کنند، بنابراین بنده معتقدم چنین فسادهای مالی در عرصه انتخابات و از جانب برخی نهادها وجد دارد که اگر اسمش را فساد هم نگذاریم، ولی استفاده از امکانات دولتی و نهادها برای انتخابات است.
آیا به نظر شما لازم است که نهاد جدیدی برای نظارت در عرصه انتخابات ایجاد شود؟
ما در مملکتمان قانون زیاد داریم و برای همه این موارد از جمله در زمینه انتخابات، قوانین لازم را تعریف کرده‌ایم اما بنده معتقدم عیب کار این است که حُسن انجام قوانین را نداریم؛ یعنی قوانین به درستی اجرا نمی‌شوند و به همین دلیل با مشکلات کنونی روبرو هستیم.
 اگر قوانین درست اجرا شود نیازمند اینهمه دستگاه نظارتی نیستیم. اکنون مدام ناظر بر ناظر می‌گذاریم اما اگر قوانین موجود را به خوبی اجرا کنیم، دیگر نیازمند نظارتی نخواهیم بود.
 ما برای همه این اقداماتی که در کشور صورت می‌گیرد، قانون تعریف کرده‌ایم ولی من فکر می‌کنم قانون باید اجرا شود اما وقتی اینهمه نهاد نظارتی تعریف کرده‌ایم، هنگامی‌که می‌خواهیم به اصل کار برسیم با مشکل مواجه خواهیم کرد.
مدام در مورد نظارت صحبت می‌کنیم اما تاکنون نظارت هم تعریف نشده است و هر کسی در حال موازی‌کاری با ارگان‌های مختلف موازی است و هرکسی در این زمینه نظر می‌دهد.
این در حالی است که استفاده از سیستم دولتی دارای چارچوب است، استفاده قانونی از امکانات دولتی، از یک راهی که وارد می‌شود از یک جای هم خارج می‌شود. بنابراین باید مدارک، برنامه‌ها و مراحلی که کاندیدا قصد طی کردن آن را دارند به درستی روشن شود.
اینکه هر دستگاهی بخواهد در انتخابات اعمال نظر کند، هم وقت‌گیر و هم هزینه‌بر است، هر کاری که انجام بدهیم هزینه دارد؛ بنابراین بنده معتقدم بهترین اقدام در عرصه انتخابات، عمل کردن بر طبق قانونی است که اکنون دارا هستیم و اگر در جایی مشکلی وجود دارد، قانون را اصلاح کنیم.
 لازم است در جایی که برای حل مشکل هزینه‌های انتخاباتی، قانون به اندازه کافی وجود ندارد، اصلاحیه بدهیم اما باید بدانیم مشکل کجا است؛ بنابراین بنده معتقدم اینگونه مسائل با افزایش نظارت برطرف نمی‌شود چراکه قانون همه مسائل لازم را تعریف کرده است.

در قانون روشن شده که کاندیدا چگونه می‌تواند هزینه کند و هزینه و منابع مالی را از کجا بیاورد. من تنها کسی بودم که در حوزه انتخابیه خودم تخلف نکردم درحالیکه بسیاری تخلف می‌کردند چراکه این سوء استفاده از قانون وجود دارد و واقعاً در برخی موارد از امکانات استفاده می‌کنند و از هر تریبونی که می‌توانند به نفع افراد نزدیک به خودشان صحبت کنند.
 تریبون هزینه دارد و برای مردم است اما گاهی اوقات در عرصه انتخابات به صورت علنی از برخی افراد حمایت می‌شود در حالیکه از جیب مردم هزینه می‌شود.
مقام معظم رهبری به همه دستگاه‌ها و همه نشریه‌ها گفته‌اند این موارد را رعایت کنید. شور انتخاباتی و همراهی با انتخابات خوب است ولی نباید از امکانات دولتی و از موقعیت و مکان دولتی برای انتخابات استفاده کنند.
اگر قرار است امکانات عمومی باشد، همه باید از این امکانات استفاده کنند و خودشان را عرضه و معرفی کنند و قرار نیست که ما کسی تحقیر کنیم.
اتفاقا موضوع اصلاح قانون انتخابات همواره در مجلس مطرح بوده است. آیا قرار نیست در مجلس کنونی، هرچه زودتر در این زمینه دست بکار شوید و آن را اصلاح کنید تا مشکلات موجود، مخصوصا در زمینه فعالیت‌ها و هزینه‎های مالی برطرف شود؟
اتفاقا به فکر این موضوع هستیم و نمایندگان به دنبال این هستند که چند موضوع در عرصه انتخابات را اصلاح کنند. قطعا تنقیح قوانین باید صورت گیرد؛ چراکه بسیاری از قوانین ما کهنه هستند و کارایی ندارند.
ما هزاران قانون را در کشور دارا هستیم و برخی از قوانین ما مربوط به سال 1300 هستند. کتاب قانون هم هرسال چاپ می‌شود، در حالی‌که در این کتاب قانون هنوز جرایم مربوط به 90 سال پیش منتشر می‌شود و این بسیار بد است.
ما نهایتا نیازمند دویست تا پانصد قانون هستیم و نیازی به اینهمه قانون نداریم بنابراین قوانین لازم در زمینه‌های مختلف را دارا هستیم اما مسئله این است که برای بهبود عملکرد آنها نیازمند اصلاحشان هستیم و یکی از این موارد قانون انتخابات است.
انشاءالله قانونی در عرصه انتخابات آماده شود که هم کامل باشد و هم موازی‌کاری در آن وجود نداشته باشد تا مشکلات مربوط به هزینه‌های مالی هم در آن برطرف شود.
اکبر ابراهیمی