مبانی و روش‌های تربیت از دیدگاه پیامبر(ص)

این کارشناس مذهبی گفت: اصل مقصود از مبنای فطرت این است که خداوند آفریدگار انسان است زیراکه خداوند دارای ذات، صفات و یک اصول مشخص است پس ویژگی فطری، زمینه گرایش ایمانی و اخلاقی شخص را فراهم می‌کند.

تذکر، اولین اصل مبنای فطرت

حجت الاسلام ابراهیم‌زاده تذکر را اولین اصل مبنای فطرت دانست و اظهار کرد: در قرآن کریم در آیه 21 سوره مبارکه غاشیه نیز به این مسئله اشاره شده (فَذَكِّرْ إِنَّما أَنْتَ مُذَكِّرٌ) و منظور همان به‌یاد آوردن است. از آنجایی که یکی از خصوصیات انسان فراموشی او در بعضی امور است پس او باید متذکر باشد به همین دلیل پیامبر عظیم شأن هرگاه فرستاده‌ایی را به شهری می‌فرستاد تأکید بسیاری می‌کرد که قیامت و مرگ را بر مردم یادآوری کنند.

موعظه، اولین روش از اصل اول یا همان تذکر

مسئول نهاد رهبری با اشاره به آیه 125 سوره مبارکه نحل اولین روش برای رسیدن به تذکر که همان موعظه است را اینگونه توضیح داد: خداوند در این آیه شریفه می‌فرماید: (ادْعُ إِلى‏ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ) که بیان‌گر این مطلب است که موعظه و نصیحت بیشترین تأثیر را بر روی تربیت دارد. در روایات متعدد در تاریخ موجود است که هرگاه که پیامبر عظیم الشأن اسلام موعظه می‌کردند شانه‌هایشان از شدت تأثر و باور قلبی خودشان نسبت به آن سخن حرکت می‌کرد و این امر تأثیر گذاری موعظه را می‌رساند پس فطرتاٌ انسان موعظه را قبول می‌کند.

قصه، دومین روش از اصل اول

این کارشناس مذهبی دومین روش برای رسیدن به تذکر را قصه، بیان کرد و گفت: در قرآن کریم نیز اگر مبانی هنری قصه‌های آن را بررسی کنیم به این موضوع خواهیم رسید، همچنین که پیامبر(ص) نیز روشش را از قرآن و کلام وحی گرفته است و از همین روش استفاده می‌کرد. قرآن کریم در آیه 111 سوره مبارکه یوسف می‌فرماید: (لَقَدْ كانَ فِي قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِأُولِي الْأَلْبابِ) که بیان‌گر این مطلب است که این روش برای تربیت مردم خصوصاً کودکان و نوجوانان بهترین روش است و بهتر است که والدین از این روش تعریف قصه به خصوص قصه‌های قرآنی و نه فقط قصه‌هایی که جنبه سرگرمی دارند برای تربیت فرزندانشان استفاده کنند.

یادآوری نعمت‌ها، سومین روش از اصل اول

وی تصریح کرد: سومین روش برای رسیدن به تذکر یادآوری نعمت‌ها است. خداوند در قرآن کریم این روش تربیتی را برای پیامبر(ص) به کار برده است و در آیات 6 و 7 سوره مبارکه ضحی می‌فرماید: (أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيماً فَآوَى وَوَجَدَكَ ضَالّاً فَهَدَى)، (آیا شما یتیم نبودی؟ ما پناه دادیم به شما. شما گمراه بودید ما هدایتتان کردیم) که در اصل در این آیات خداوند نعمت هدایت، پناهگاه و مرجع بودن خود را به بنده خودش متذکر می‌شود.

بندگی خداوند، دومین اصل مبنای فطرت

حجت الاسلام ابراهیم‌زاده دومین اصل مبنای فطرت را بندگی خداوند دانست و ادامه داد: که پیامبر(ص) خصیصه مهم خودش را بندگی خداوند می‌داند، ما در نماز می‌خوانیم(اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ) یعنی پیامبر(ص) ابتدا بنده خدا بوده که باعث شده به پیامبری مبعوث شود و تا قبل از اینکه بندگی کند به پیامبری مبعوث نمی‌شود.

مسئول نهاد رهبری در دانشگاه خوارزمی افزود: پیامبر اسلام در روایتی می‌فرماید: ( اِنَ الله یٌحِب الشاب الُذی یفنی شَبابَه فی طاعةِ الله) (خداوند آن جوانی را که عمرش را در راه اطاعت از خداوند سپری کند را دوست دارد) و این یعنی تربیت عبادی پیامبر(ص) آموزش قرآن کریم، فرایض دینی و ذکر و دعا بوده است.

اهمیت دادن به نماز، روش اول از اصل دوم

وی روش اول از اصل دوم که بندگی خداوند است را اهمیت دادن به نماز بیان کرد و گفت: در زمان پیامبر اکرم(ص) جوانی که مرتکب خطاهای فراوانی بوده در پشت سر ایشان نماز می‌خوانده که حضرت فرمود: سرانجام این نماز او را خوشبخت و عاقبت بخیر خواهد کرد؛ پس اهمیت دادن به نماز یکی از آثار تربیتی است و نماز اول وقت بهترین عمل نزد خداوند است.

خشنودی به قضای الهی، روش دوم از اصل دوم

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: روش دوم از اصل دوم خشنودی به قضای الهی است. کسی که به داوری خداوند خشنود نیست به اندازه گیری و نظام بخشی‌ خدا هم ایمان ندارد و باید دنبال خدای دیگری جزء خدای یکتا باشد.

زینب رحیمی