به مناسبت سالروز معراج پیامبر اکرم(ص)/
معراج فرضیات قابل تحقیقی را فراروی علوم تجربی گشوده است
گروه حوزه‌های علمیه: عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) گفت: مسئله معراج اگرچه از منظر تفسیری و کلامی و ... قابل توجه است، ولی می‌تواند فرضیاتی را برای دانش تجربی و علوم روز ایجاد و زمینه‌ای برای تحقیق فراهم کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین حسین علوی مهر، عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) با اشاره به سالروز معراج نبی مکرم اسلام(ص) گفت: معراج از موضوعاتی است که هم قرآن کریم و هم روایات به آن پرداخته و هم در علم کلام مورد بحث و بررسی است.
وی افزود: در سوره مبارکه اسراء که به همین مناسبت عنوان‌گذاری شده است، بحث سیر پیامبر در شب معراج مطرح است و قرآن کریم فرموده است که «سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ ؛ منزه است آن [خدايى] كه بنده اش را شبانگاهى از مسجد الحرام به سوى مسجد الاقصى كه پيرامون آن را بركت داده ايم سير داد تا از نشانه هاى خود به او بنمايانيم كه او همان شنواى بيناست»(اسراء/1). از این آیه استفاده می‌شود که سیر معراج پیامبر از مسجدالحرام شروع شده است اگرچه برخی روایات دال بر این است که از منزل ام‌هانی بوده است.
وی در پاسخ به این سؤال که با توجه به وجود بت‌ها در داخل کعبه در سال معراج، آیا می‌توان استنباط کرد که روایتی که دال بر معراج از منزل ام‌هانی است صحیح است، ادامه داد: چون منزل ام‌هانی و حضرت خدیجه(س) چسبیده به مسجدالحرام بوده است این برداشت دور از ذهن نیست ولی به هر حال بر اساس تعبیر قرآن کریم معراج از مسجدالحرام آغاز شده است.
علوی‌مهر با اشاره به تعبیر «بعبده» در این آیه بیان کرد: تعبیر بعبده نشان‌دهنده معراج جسمی و روحی پیامبر به صورت توام است و اینکه برخی مسئله معراج در حالتی شبیه به خواب و یا معراج روحی صرف را مطرح می‌کنند درست نیست.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) با اشاره به اختلاف در تاریخ وقوع معراج و طرح احتمال آن در 17 ماه رمضان و شب بیست و یکم تصریح کرد: معراج پیامبر نشان می‌دهد که عالمی فوق این عالم مادی در جهان هستی وجود دارد که مشرف بر آن است زیرا پیامبر وقتی با فرشته جبرئیل به معراج رفت داستان‌های انبیاء را مشاهده کرد و از بسیاری از تحولات عالم مادی با خبر شد و اعمال بندگان و در دسترس او قرار گرفت یعنی عالم معراج، عالمی متفاوت از عالم ماده کنونی ما بوده است.
علوی‌مهر اظهار کرد: همین مسئله سبب شده است تا برخی به همین دلیل دچار اشتباه شوند و بگویند معراج پیامبر(ص) مسئله‌ای روحی بوده است و معراج جسمی نبوده است.
وی افزود: سیر پیامبر از مسجدالحرام به مسجدالاقصی حرکت اولیه ایشان در شب معراج بوده است که خود از معجزات است زیرا فاصله میان مسجد الحرام و مسجدالاقصی بسیار زیاد است که چندین روز طول می‌کشیده است ولی پیامبر در یک شب این مسیر را با همه تحولات آن، بدون وسایلی که سرعت خاصی داشته باشند سیر کرده و مجددا در همان شب هم به مسجدالحرام برگشته‌اند که نشان از معجزه دارد.
وی افزود: به هرحال پیامبر حرکت اولیه را با وسایلی که برخی براق را قید می‌کنند سپری فرمودند و از مسجدالاقصی مرحله دوم حرکت شروع می‌شود.
این محقق و قرآن‌پژوه بیان کرد: در همین آیه قرآن کریم مسجدالاقصی را هم توصیف فرموده و آورده است که ما اطراف آن را مبارک گردانیدیم که نشان‌دهنده جایگاه والای این مسجد به علت حضور انبیاء متعدد مانند حضرت داود، سلیمان و ابراهیم و ... بوده است که پیامبر در معراج، روزگار آنان را مشاهده و درک فرموده‌اند. همچنین در معراج به ایشان مکان‌هایی نشان داده شد که برخی روایات به قم اشاره دارند همچنین مقام حضرت علی(ع) در بالاترین مرتبه معراج یعنی در جایی که جبرئیل نیز توان همراهی پیامبر را نداشت به پیامبر نشان داده شد.
وی افزود: در روایات بیان شده که پیامبر آنقدر بالا رفت که جبرئیل فرمود من از اینجا به بعد توان همراهی ندارم و بعد وارد دریایی از نور شد و در همین سیر، فرمان جانشینی حضرت علی(ع) و تزویج ایشان با فاطمه را دریافت کرد.
علوی‌مهر ادامه داد: در روایات آمده است که معراج را به هیچ وجه انکار نکنید بلکه این انکار براساس برخی روایات در حد کفر معرفی شده است و علامه مجلسی نیز روایات متعددی در این خصوصیات فرموده که در مورد برخی روایات بحث ضعیف بودن آنها مطرح شده است.
رئیس سابق انجمن قرآن‌پژوهی حوزه با بیان اینکه معراج، سیر در عالم آخرت نیست، تصریح کرد: سیر معراج در عالمی فوق این عالم و برتر از جهان مادی صورت گرفته است، همان طور که الان فرشتگان الهی و ارواح مردگان در جایی برتر از این جهان قرار دارند که ما آنان را نمی‌بینیم چون سنخ وجودی آنان متفاوت از سنخ وجودی عالم ماده است.
وی با تاکید بر اینکه معراج بدون اعجاز ممکن نبوده است، عنوان کرد: اگرچه از نظر علم فیزیک تحلیل معراج تا حدی امکان‌پذیر است و علم فیزیک اثبات می‌کند که ما غیر از عالم موجودات مادی، عالم دیگری نیز داریم که زمان در آن معنا ندارد یا معنای آن متفاوت از زمان در مفهوم دنیوی است ولی علوم تجربی موفق نشده است که ابعاد بیشتری از معراج را بگشاید.
علوی‌مهر بیان کرد: مسئله معراج اگرچه از ابعاد تفسیری و کلامی و ... قابل توجه است، ولی می‌تواند فرضیاتی را برای دانش تجربی و علوم روز ایجاد و زمینه‌ای برای تحقیق فراهم کند.
مطالب مرتبط
