رسیدن به حقیقت در رشد مهم است/ دگرگون‌سازی حقیقت؛ دامی برای جوانان امروز
گروه معارف: یک مدرس دانشگاه با اشاره به مؤلفه‌های یک فرد رشدیافته از منظر قرآن کریم گفت: در مفهوم رشد، رسیدن به حقیقت و راه‌یافتن به مقصد و اهداف برتر مطرح است؛ یعنی شخص رشید کسی است که از ظرفیت‌های خود و پیرامونی خود استفاده کند برای اینکه به حقیقت یک مسئله دست پیدا کند.
سیدعلی صافی، مدرس دانشکده اصول دین دزفول در گفت‌وگو با
خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خوزستان، درباره شاخص‌های رشد انسان در قرآن گفت: واژه رشد در قرآن کریم بیانگر مؤلفه‌هایی است که نشانگر ویژگی‌های یک فرد رشدیافته از منظر قرآن کریم است. از جمله این مؤلفه‌ها آن است که در مفهوم رشد، رسیدن به
حقیقت و راه‌یافتن به مقصد و اهداف برتر مطرح است. یعنی شخص رشید کسی است که از ظرفیت‌های خود و
پیرامونی خود استفاده کند برای اینکه به حقیقت یک مسئله دست پیدا کند.
عبور از خاکریزهای دگرگون‌سازی حقیقت
وی توضیح داد: امروزه این مسئله برای ما مهم است که در برابر سیل تبلیغات و فضاسازی‌ها و دگرگون‌سازی‌های
حقیقت یک انسان رشدیافته این ابزار را در دست داشته باشد که از این لایه‌ها و
خاکریزهایی که ایجاد شده برای اینکه او به حقیقت نرسد عبور کند.
صافی ادامه داد: ما یک حقیقت داریم که اصالت دارد و در مسیر رشد و صیرورت باید به سمت آن برویم. این حقیقت ممکن است یک حقیقت کلان باشد، مثلا توحید یا اعتقاد به اسلام باشد؛ یا اینکه در مراتب پایین‌تر حقیقت را به منزله تعیین اهداف پیدا کنیم. اگر این قدرت را داشته باشیم که در میان اهداف پیش رو آن را که اولویت ماست انتخاب کنیم که ما را در رسیدن به کمال رشد دهد، توانایی پیدا کرده‌ایم هدف‌گذاری کنیم و از ظرفیت خود برای رسیدن به آن هدف استفاده کنیم.
این مدرس دانشگاه با اشاره به تبلیغات رسانه‌ای در تحریف واقعیت‌ها برای مخاطبان گفت: ما در برابر واقعیت‌های کاذب متعدد ممکن است یک حقیقت و یا یک واقعیت اصلی داشته باشیم؛ اما اسیر دام و شگردهای تبلیغاتی می‌شویم در نتیجه آنی را می‌پذیریم که برای ما واقعیت‌سازی شده است. مولوی در جایی گفته است:
صد هزاران دام دانه است ای خدا/ما چو مرغان اسیر بی‌نوا
گر هزاران دام باشد هر قدم/چون تو با مایی نباشد هیچ غم
اگر در فرد پیش‌زمینه اعتقادی قوی وجود داشته باشد، مثلاً به این آیات قرآن که فرموده است: «وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ؛ و چيزى را كه بدان علم ندارى دنبال مكن»(اسراء،36) یا آیه «إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا؛ اگر فاسقى برايتان خبرى آورد نيك وارسى كنيد»(حجرات، 6) یا آیاتی از این قبیل آگاهی و معرفت داشته و قدرت تشخیص پیدا کرده باشد گرفتار دام‌ها و دانه‌ها نخواهد شد.
صافی اظهار کرد: در روزگار ما رشدیافتگی از این منظر این است که انسان بین هدف کاذب و هدف صادق بتواند تشخیص دهد و بالاتر از آن بتواند بین دو مصلحت، مصلحت بزرگتر را تشخیص دهد. امروز ما گاه با دو مصلحت هم‌سنگ مواجه می‌شویم. اما انسان رشدیافته کسی است که بتواند آن را که مصلحت اهم است تشخیص دهد و به سمت آن برود.
فرآیند رسیدن به حقیقت همان رسیدن به رشد است/رشد مستلزم شناخت سرمایه‌های دورن و توانایی مدیریت آنها
وی با بیان اینکه فرآیند رسیدن به حقیقت همان رسیدن به رشد است، اظهار کرد: هر چه انسان در مسیر رشد گام بردارد و توانمندی‌های خود را بشناسد باید قدرت مدیریت آنها را هم به فرموده شهید مطهری داشته باشد. ما برای رسیدن به رشد در جامعه اسلامی خود، برای اینکه دچار عقب‌گرد نشویم و یا اولویت‌هایمان جابه‌جا نشود، نیاز به مدیران رشیدی داریم که این ویژگی‌ها را داشته باشند.
صافی در توضیح این مطلب افزود: امروز در بحث سرمایه‌های اجتماعی، علمی، فرهنگی و حتی اقتصادی می‌بیند برخی جاها اولویت‌ها تغییر می‌کند، ما ملتی نیستیم که افتخار کنیم به اینکه مثلاً نفت خاممان را صادر کنیم و بیشتر صادر کنیم. این در واقع هدردادن نوعی از ظرفیت‌های موجود است که می‌تواند در داخل کشور نفش‌آفرین و توانمندساز باشد.
رشد یافتگی در جوانان
این مدرس دانشگاه درباره شاخص‌های رشد در جوانان نیز گفت: جوان رشد یافته کسی است که بتواند سرمایه‌ها، توانمندی‌ها و آنچه در درونش به ودیعه گذاشته شده بشناسد، (برخی افراد نگاه به درون ندارند) و قدرت مدیریت آنها را در جهت رسیدن به هدف داشته باشد. شرط این موضوع درک است؛ هر گامی که می‌خواهید بردارید مقدمه آن درک است؛ انسان باید به این سؤالات کلیدی پاسخ دهد که کیست؟ چه استعدادهایی دارد؟ برای چه هدف خلق شده است؟ و چه باید بکند؟ امام علی(ع) در سخنی فرمودند: رحم‌الله امرءً علم من أین، فی أین و الی أین.
قدرت ارزیابی نکته مهمی در مسیر رشد است
وی با بیان اینکه قدرت ارزیابی هم نکته مهمی است که انسان در مسیر رشد باید آن را به دست بیاورد، اظهار کرد: فرد باید ارزش داشته‌های فردی، اجتماعی، دینی و تمدنی خود را بشناسد و بداند که در بده بستان‌های دنیایی چه بدهد و چه بگیرد که دچار خسران نشود. خیلی از اشتباهاتی که جوانان ما می‌کنند این است که نفع عاجل را به سود آجل(آینده) ترجیح می‌دهند. مثلاً سلامت روحی یا جسمی خود را از دست می‌دهد که به یک لذت زودگذر برسد که در نهایت هر دو را از دست می‌دهد و حاصل آن پشیمانی است.
صافی ایمان را نقطه آغاز رشد انسان دانست و گفت: انسان وقتی با ایمان به منبع کمالات وصل شد، نقطه شروع رشد اوست، چنانکه اصحاب کهف با ایمان به خداوند در مسیر رشد قرار گرفتند: «إِنَّهُمْ فِتْيَةٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَزِدْنَاهُمْ هُدًى؛ آنان جوانانى بودند كه به پروردگارشان ايمان آورده بودند و بر هدايتشان افزوديم»(کهف، 13) یعنی بر رشد آنها افزودیم. چه زمانی این اتفاق می‌افتد، این رشد با ایمان تنها نیست؛ بلکه عمل بر مبنای این ایمان لازم است.
کسی که ایمان در دلش
محبوب است در مسیر رشد قرار دارد
این مدرس دانشگاه در پایان با اشاره به آیه 7 سوره حجرات: «وَلَكِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الْإِيمَانَ وَزَيَّنَهُ فِي قُلُوبِكُمْ وَكَرَّهَ إِلَيْكُمُ الْكُفْرَ وَالْفُسُوقَ وَالْعِصْيَانَ أُولَئِكَ هُمُ الرَّاشِدُونَ» گفت: بر اساس این آیه قرآنی کسی که ایمان در دلش محبوب است و از کفر و گناه و نافرمانی کراهت دارد در مسیر رشد قرار دارد.
