آتنا؛ قربانی تابوهای خود ساخته
گروه اجتماعی: حادثه آتنا اصلانی جدا از خشم و نفرتی که در مردم ایجاد کرد این واقعیت را به ما نشان می‌دهد که راه را اشتباه رفته‌ایم و اگر قرار باشد همین مسیر را ادامه دهیم همچنان باید منتظر قربانی شدن ستایش‌ها و آتناها و ظهور افرادی چون اسماعیل و محمد بیجه باشیم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از استان مرکزی، با مرور اخبار و عکس‌هایش نام ستایش در ذهنم تداعی می‌شود خیلی دور نیست اگر چرخی در اخبار بزنیم ستایش‌ها و آتناهای زیادی را می‌بینیم و از آن بدتر در صفحات واقعی زندگی، کنار خیابان‌ها و چهار راه‌ها هر روز با کودکان آزرده جسم و ذهن مواجه هستیم که آتنا یکی از آنها بود.
سام بوربور، مدیرعامل انجمن دیده‌بان حقوق کودک با اشاره به حادثه آتنا گفت: سال‌هاست که فعالین حوزه کودک تلاش می‌کنند اهمیت آموزش مسائل جنسی به کودکان را متذکر شوند این آموزش‌ها نیاز هر خانواده‌ای است. حادثه آتنا اولین و آخرین اتفاق دلخراش نیست و تا زمانی که فرهنگ‌سازی درست در حوزه حقوق کودک انجام نشود این چرخه معیوب ادامه خواهد داشت. آموزش مسائل جنسی به کودکان یکی از محورهای اصلی حقوق کودک است که متأسفانه در کشور ما نادیده انگاشته می‌شود.
وی در ادامه گفت: آموزش ندادن، شرایط به دام افتادن کودک را فراهم می‌کند و وقتی اتفاق دلخراشی می‌افتد تازه یاد مقصر و راهکار می‌افتیم.
بوربور با اشاره به برخورد سیاسی با سند 2030 ادامه داد: استفاده از نتایج تحقیقات کارشناسان و روانشناسان برجسته در حوزه کودک و پیشگیری از آسیب‌ها راهکار مؤثری است. بنده تأکیدی بر اجرای سند خاصی ندارم، مهم این است که به آموزش مسائل جنسی برای کودکان اهمیت داده شود. در کنار پرداختن نهادهایی چون آموزش‌وپرورش، خانواده‌ها نیز باید به این درک برسند که چه خطراتی کودکان را تهدید می‌کند و اگر آموزش‌های ضروری برای خود و فرزندانشان نداشته باشند چه فجایعی به بار می‌آید.
مدیر عامل انجمن دیده بان حقوق کودک افزود: فیلم‌های آموزشی در خصوص مسائل جنسی کودکان در دولت دهم و یازدهم ساخته شد و هیچ کدام با دین، فرهنگ و حیا مغایرت ندارد این فیلم‌ها مباحث را با زبان کودک آموزش می‌دهد که کدام قسمت‌های بدن، اعضای خصوصی کودک حساب می‌شود، کودک با دیدن این فیلم‌ها می‌آموزد چه واکنشی در برابر رفتار تجاوزآمیز غریبه‌ها داشته باشد.
حبس کردن کودکان چاره کار نیست
وی ادامه داد: این طرز فکر غلط است که کودک باید حتما ربوده شود تا مورد تجاوز قرار گیرد، متأسفانه آمار بالایی از کودکان قربانی تعرض جنسی توسط اعضای نزدیک خانواده وجود دارد. خانواده‌ها نباید به هجمه‌هایی که به مسائل فرهنگی و آموزشی می‌شود توجه کنند. خانواده ایرانی از دیر باز نگران کودک آزاری بوده، حفاظت از حریم کودک جزئی از فرهنگ ماست و مسئله امروز و فردا و فرهنگ بیگانه نیست اما متأسفانه خانواده‌ها شیوه برخورد با این مسئله را آموزش ندیدند. با حبس کردن کودک در خانه مشکلی حل نمی‌شود فقط با آموزش می‌توان مشکلات را حل کرد.
حادثه آتنا ربطی به آموزش مسائل جنسی ندارد
به گزارش ایکنا؛ با توجه به اهمیت آموزش مسائل جنسی به کودکان سراغ حجت‌الاسلام محی‌الدین بهرام محمدیان، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش و پرورش رفتیم. وی با بیان اینکه مسئله آتنا ربطی به آموزش‌وپرورش ندارد گفت: انسانی خبیث و شیطانی، کودکی را ربوده تا النگوهای او را سرقت کند ضمن اینکه پیشینه مجرمیت هم داشته است پس موضوع آتنا را با آموزش مسائل جنسی به کودکان نباید یکی بدانیم.
حجت‌الاسلام محمدیان در ادامه گفت: در آموزش‌وپروش، آموزش مباحث جنسی مبتنی بر فرهنگ ایرانی اسلامی داریم به عنوان مثال در کتاب تفکر و سبک زندگی پایه هفتم و هشتم مدارس، در قالب ویژه‌نامه‌ای برای دختران و پسران به این موضوع پرداخته شده است و قرار است در سال‌های آینده در پایه دوازدهم، درس مستقلی به نام خانواده، برای محصلین در آستانه ازدواج ارائه شود.
وی عنوان کرد: افرادی که ادعا می‌کنند، آموزش مسائل جنسی باید از مهد کودک شروع شود صاحب‌نظر و کارشناس این حوزه نیستند. هیچ پدر و مادری راضی نیست این مسائل را به فرزندان خود آموزش دهد چه رسد به مدارس. ما برای بچه‌ها آموزش‌های هشدار دهنده داریم اما این مسائل را نمی‌شود در چارچوب کلی به عنوان آموزش جنسی طبقه‌بندی کرد در واقع آموزش‌های مربوط به خانواده را باید در سن بلوغ ارائه داد.
به گزارش ایکنا؛ برای بررسی ابعاد و علل روانی حادثه آتنا سراغ میلاد مشایخی، روانشناس بالینی رفتیم. مشایخی با تأکید بر اینکه باید به حادثه آتنا از دو جنبه نگاه کرد، اول از نگاه کسی که مرتکب چنین کاری می‌شود و دوم کسی که مورد تعرض قرار می‌گیرد گفت: هر کدام فاز روانی متفاوتی دارند. کسی که این رفتار را انجام می‌دهد دچار اختلال پدوفیلیا(میل جنسی به کودکان) است که متأسفانه یکی از اختلالات شایع و زیر پوستی کشور ماست و در حال افزایش است.
وی ادامه داد: لواط هم بعد ضد فرهنگی شدیدی دارد به عنوان مثال دانش‌آموز پسری که به هم مدرسه‌ای خود تجاوز کرده به این کار خود افتخار می‌کند اینها مسائل زیرپوستی جامعه ماست که تبدیل به برند شخصیتی شده است متأسفانه در مدارس، پسر قوی به کسی می‌گویند که دیگران را مورد آزار و اذیت قرار دهد این امور برای یک فرهنگ، فاجعه است حتی گاهی شاهد عرضه کتب غیر قانونی در خیابان‌ها هستیم که مسائل جنسی به وفور در آنها دیده می‌شود.
این روانشناس بالینی با اشاره به بعد روانشناسی کودک آزاری گفت: هجمه فیلم‌های مستهجن که از طریق فضای مجازی و موبایل‌ها تبادل می‌شود نشان دهنده بعد روانی کودک آزاری است جست‌وجوی فیلم‌های غیر اخلاقی در اینترنت که آمار بسیار بالایی در ایران دارد قسمت جنسی ذهن را روشن می‌کند اما هیچ وقت فکر نمی‌‌کنیم این دریافت‌های ذهن کجا تخلیه می‌شود.
مشایخی گفت: حادثه آتنا یک آسیب اجتماعی جدی است اگر لحظه‌ای خودمان را جای آتنا بگذاریم درخواهیم یافت مسئله چقدر جدی است. جامعه در حال عادت کردن به این قبیل فجایع است چند ماه پیش ماجرای ستایش اتفاق افتاد، امروز آتنا، چند روز دیگر نوبت کیست؟
کودک آزاری بالاشهر و پایین شهر نمی‌شناسد
وی ادامه داد: حوادثی از قبیل آتنا بالا شهر و پایین شهر نمی‌شناسد، اختلال پدوفیلیا ممکن است در هر فردی از هر قشری دیده شود، در این صورت فرد باید برای درمان خود اقدام کند تا منجر به چنین فجایعی نشود. با وجود این اختلال، قسمتی از مغز پیام درست صادر نمی‌کند باید اینگونه بیماری‌ها و مسائل را به مردم اطلاع دهیم.
مشایخی افزود: حتماً باید تدابیر آموزشی درباره کودک آزاری و اعضای خصوصی کودکان به خانواده و کودک آموزش داده شود باید نگاه منطقی به این قبیل حوادث داشت اگر آتنا هم در مسیر قاتل قرار نمی‌گرفت قاتل سراغ دختر بچه دیگری می‌رفت کسی که اختلال پدوفیلیا دارد دنبال طلا نیست.
مشایخی ادامه داد: «محمد بیجه» قاتل کودکان پاکدشت که بیش از 17 کودک را مورد آزار جنسی قرار داد و کشت، نمونه‌ای از اختلال پدوفیلیاست فردی خاص که بعد از تجاوز به پسر بچه‌ها آنها را به قتل می‌رساند.
مصون سازی دانش‌آموزان بر عهده کدام نهاد است؟
وی تصریح کرد: دانش‌آموزی دچار اعتیاد می‌شود، به دختر بچه‌ای تجاوز می‌شود و ... اما آموزش‌وپرورش می‌گوید به ما ربطی ندارد پس مصون‌سازی کودکان و دانش‌آموزان از آسیب‌های اجتماعی بر عهده کدام نهاد است؟ قاتل آتنا مگر در همین نظام آموزشی درس نخوانده است؟ اگر کودکان آگاهی داشته باشند که فرد غریبه کیست و حریم شخصی خودشان را بشناسند این حوادث اتفاق نخواهد افتاد.
مشایخی تاکید کرد: ما با کودک آزاری توسط محارم مواجه هستیم کودکانی که هیچ وقت دزدیده نمی‌شوند اما به دلیل ناآگاهی مورد آزار قرار می‌گیرند باید در مدارس به کودکان آموزش داد که اندام و حریم خصوصی چیست.
این روانشناس بالینی تصریح کرد: اینگونه اتفاقات را نمی‌توان فرافکنی کرد، آموزش‌وپرورش نباید از وظایف ذاتی خود شانه خالی کند، نیروی انتظامی بیش از توان خود در مقابله با اینگونه مسائل وقت می‌گذارد حرف ما کارشناسان به آموزش‌وپرورش این است که پیشگیری کنید. مگر نباید رفتار اجتماعی را به کودکان آموزش دهیم؟ ما نمی‌گوییم آموزش‌وپرورش فنون دزدیده نشدن را به کودکان بیاموزد حرف بنده به عنوان روانشناس بالینی این است که در کنار آموزش ارتفاع انواع قله‌های جهان، پایتخت کشورها و ... درباره رفتار اجتماعی و خود مراقبتی هم به دانش‌آموزان آموزش دهید.
مشایخی عنوان کرد: آموزش این مسائل توسط معلم آموزش دیده بسیار تأثیرگذارتر از والدین است ضمن اینکه در آموزش گروهی امکان فراموشی مطالب 40 درصد کاهش می‌یابد معمولاً پدر و مادر به دلیل تابوهای فرهنگی نمی‌توانند این آموزش‌ها را به کودکان ارائه دهند.
این روانشناس بالینی گفت: والدین برای پیشگیری از اینگونه حوادث به جای اینکه ارتباط کودک با محیط بیرون را کم کنند باید نظارت مستمر بر فعالیت‌های بیرونی کودک داشته باشند. اشراف کامل بر کلاس‌های خصوصی داشته باشند و تا حد امکان از فرستادن کودکان به این کلاس‌ها خودداری کنند. هر پدر و مادری باید به این سؤال پاسخ دهد که چقدر برای تربیت فرزند خود وقت می‌گذارد چرا کودک را به کلاس خصوصی که هیچ شناختی از مربی و محیط آن نداریم می‌فرستیم؟ بنده مراجعین بسیاری دارم که در کلاس خصوصی به آنها تجاوز شده و خانواده از ترس آبرو، موضوع را مخفی کرده است.
مشایخی تصریح کرد: متأسفانه برخی از خانواده‌ها حتی به اندازه شناخت راننده سرویس مدرسه فرزندشان هم وقت نمی‌گذارند و فقط پول سرویس ماهیانه را می‌پردازند باید برای بچه‌ها در خانواده فضای گفت‌وگو ایجاد کرد تا هر اتفاقی که بیرون از خانه برای آنها می‌افتد را بدون ترس برای والدین بیان کنند. کودکان بسیاری، بدون ربوده شدن مورد آزار قرار می‌گیرند اما از روی ترس، چیزی به والدین نمی‌گویند.
مراقب شبکه‌های ماهواره‌ای باشید
وی ادامه داد: والدین در کنار رفاقت با فرزندان و آموزش مهارت‌های مقابله‌ای، باید مراقب شبکه‌های ماهواره‌ای هم باشند تا از طریق این شبکه‌ها مسئله جنسی برای کودک عادی نشود، هر فیلمی را نباید در کنار فرزندان مشاهده کرد و مهمتر از همه نباید برای فرزندان فضای امنیتی ایجاد کنیم. اگر کودک می‌خواهد بیرون از خانه بازی کند نباید مانع شد بلکه باید مراقبت کرد، همچنین محیط بیرون، از هم بازی‌ها گرفته تا نگهبان ساختمان یا کوچه را باید شناخت.
این روانشناس بالینی افزود: در حادثه آتنا، بخشی از تقصیرات متوجه والدین کودک است چطور یک دختر بچه را به حال خود رها می‌کنند که به سمت منزل برود؟ اینکه برخی می‌گویند نظارت والدین بر رفت و آمد فرزندان آنها را لوس بار می‌آورد کاملاً اشتباه است پدر و مادر تا سن 7 سالگی باید مانند دو تکه چوب حائل فرزندشان باشند ولی چسبندگی به آن نداشته باشند.
مشایخی گفت: بر خلاف نظر عده‌ای که می‌گویند اطلاع رسانی این حوادث از قبح جامعه می‌کاهد به نظر بنده با این کار جامعه نسبت به موضوعاتی که مورد غفلت واقع شده بیشتر حساس می‌شود و به سمت آموزش و پیشگیری می‌رود. جدا از سوء استفاده‌های سیاسی عده‌ای، پرداختن جامعه به این موضوعات امری مثبت تلقی می‌شود.
این روانشناس بالینی تصریح کرد: تنها راهکار جلوگیری از بروز اینگونه حوادث، پیشگیری است تا در نهایت هیچ فردی، به اختلال پدوفیلیا مبتلا نشود از دلایل این بیماری نبود هدایت‌گری درست در امور جنسی است از یک طرف در سخنرانی‌ها از جوانی، به عنوان بهترین فرصت زندگی یاد می‌کنیم از طرفی این فرصت به یک بحران تبدیل شده است زیرا مسئله جنسی جوانان را حل نکرده‌ایم سفرهای مکرر جوانان به کشورهایی مانند ترکیه و تایلند بیانگر همین بحران است.
وی ادامه داد: پرداختن به آموزش مسائل جنسی در کشور ما به تابو تبدیل شده است در حالیکه در کشورهای توسعه یافته این آموزش‌ها به فعالیت‌های بهداشتی تبدیل شده یعنی همانطور که مسواک می‌زنیم باید مراقب مسائل جنسی هم باشیم در آموزش باید دنبال تغییر نگرش باشیم تا در نهایت منجر به تغییر رفتار در جامعه شود.
مشایخی با اشاره به حادثه آتنا گفت: مردم در این موقعیت‌ها خشمگین می‌شوند این خشم ناشی از هیجان است نه تعقل و فقط منتظر قصاص هستند به هر ترتیب دستگاه قضایی وظیفه صدور حکم را دارد و پیشنهاد می‌کنم اگر قرار است مجازات قاتل در ملأعام باشد از حضور کودکان ممانعت شود کودک نیاز به امید و نشاط دارد و نباید شاهد صحنه‌های دلخراش باشد.
این روانشناس بالینی افزود: درمان اختلال پدوفیلیا زمان بر است و علاوه بر دارو درمانی، فرد مبتلا باید تحت درمان روانشناس بالینی قرار گیرد عوامل ژنتیکی این بیماری قابل بحث است اما اندیشمندان دلیل عمده آن را، عوامل رفتاری به ویژه در دوران بلوغ می‌دانند از جمله مورد تجاوز واقع شدن در کودکی.
مشایخی گفت: متاسفانه فرد قربانی به دلیل ترس از انگ زنی و آبروریزی این موارد را فاش نمی‌کند این ترس در روستاها بیشتر به چشم می‌خورد و تا پایان عمر فرد را عذاب می‌دهد بنده مراجعات این چنین زیادی دارم که به دلیل ترس و آبرو، مشکل را کتمان کرده‌اند.
این روانشناس بالینی تصریح کرد: بچه‌هایی که مورد تجاوز قرار می‌گیرند ضعیف هستند، والدین و معلمان باید به آنها بفهمانند که مقصر، فرد بیمار است نه کودک. پوران درخشنده با فیلم «هیس دخترها فریاد نمی‌زنند» به این مسئله اشاره کرد ولی متاسفانه جامعه به این پیام اعتنایی نکرد. کودکی که درگیر این اتفاقات می‌شود باید بدون هیچ ترسی مسئله را به پدر و مادر خود اطلاع دهد و والدین موظف هستند این فضای گفتمان را در خانه ایجاد کنند. آموزش‌وپرورش با جلسات انجمن اولیا و مربیان باید این مسائل را به والدین آموزش دهد.
وی بیان کرد: متاسفانه راه تشخیص و علائم روانی متقن که از طریق آن والدین تشخیص دهند به فرزندشان تجاوز شده وجود ندارد اما کودکان قربانی اکثراً دچار تغییر خلق می‌شوند، گریه‌های شبانه، ترس از محیط‌های خاص، ترس از افرادی که لباس هم رنگ متجاوز می‌پوشند از علائم قربانی شدن کودک است. والدین اگر تغییر خلق ناگهانی در کودک خود مشاهده کردند حتماً باید به مشاور مراجعه کنند.
تربیت غلط فاجعه می‌آفریند
مشایخی در پایان تاکید کرد: اگر واقعیت را نپذیریم سیلی محکمی از آن می‌خوریم واقعیت این است که مسائل جنسی در جامعه ما در حال تبدیل شدن به یک فاجعه است اگر فکر می‌کنیم باید مسئولیت اجتماعی را بر عهده دیگران بیندازیم، سخت در اشتباه هستیم. در وهله اول مردم خودشان دنبال آموزش بروند، وقت بیشتری برای فرزندان بگذارند، تربیت کودک، مسئولیت بزرگی است باید سبک‌های غلط تربیتی را کنار بگذاریم شیوه‌هایی چون سرکوب که در آن کودک و نوجوان را از مسائل جنسی می‌ترساند منجر به تربیت انسان‌های مبتلا به اختلال پدوفیلیا می‌شود درواقع با تربیت غلط، فردی را تحویل جامعه می‌دهیم که قتل را تنها راه رسیدن به آرامش می‌داند.
کوروش دیباج
