اما به نظر میرسد وجود چنین علقههای عاطفی و پیوندهای عمیق با گذشت زمان رنگ باخته و متأسفانه با گسترش سبکهای نوین زندگی، پیوندهای ژرف جای خود را به مهمانیهایی داده است که گاهی از سطح ظواهر عبور نمیکند و یا گاهی آن قدر تعداد خواهر و برادر در آن مراسمها کم است که امکان همنشینیهای بزرگ خانوادگی مانند گذشته فراهم نمیشود.
از سوی دیگر امروزه هر یک از اعضای خانواده بیشتر در فکر طرح و برنامههای خودشان هستند تا مسائل خانوادگی، این امر در حالی است که در میان بزرگان ما الگوهای خانوادگی عمیق، درخشان و تابندهای وجود دارد، چنان که حضرت زینب(س) و امام حسین(ع) و یا حضرت معصومه(س) و امام رضا(ع) رابطه خواهر و برادری را به اوج زیبایی رساندهاند.
با وجود چنین الگوهایی متأسفانه جامعه امروز ما به سمت فردگرایی و هستهای شدن و فاصله گرفتن خانواده و اعضای آن از یکدیگر در حرکت است که در این بین نباید از تأثیر غفلت برانگیز فضای مجازی غافل بود، اینترنت، از تازهترین دستاوردهای بشر و آخرین عضو خانواده تکنولوژی که حدود چهل سال است که قدم به زندگی انسان گذاشته و در عرصههای مختلف نقشآفرینی میکند.
به نظر میرسد امروزه اینگونه فناوریهای ارتباطی که از طریق موبایل و به سهولت در دسترس همگان قرار گرفته، باعث سرد شدن فضای خانواده و روابط خانوادگی از جمله روابط خواهر و برادری شده است.
در گذشته نه چندان دور، خانوادهها دور هم مینشستند و در دنیای واقعی از حال یکدیگر باخبر میشدند و اگر مشکلی داشتند با یکدیگر مطرح کرده تا به روشی آن را حل کنند.
پدران و مادران از وضعیت، احوالات، شادیها و نگرانیهای فرزندانشان خبر داشتند و فرزند میدانست که پدر و مادر نظارهگر رفتار او هستند.
اکنون شرایط به گونهای شده است که جمع یک خانواده سه یا چهار نفره امروزی اگرچه در کنار هم نشستهاند، اما هرکدام مسیر و افکار خود را در فضایی غیرقابل مقایسه با یک خانواده گرم، معتقد و با اصالت پیش میبرند.
نقش فضائل اخلاقی و معنویت در تحکیم روابط خواهر و برادریحجتالاسلام محمد علی فیضآبادی، مدیر مدرسه آیتالله خویی مشهد، در گفتوگو با
ایکنا ارتباط عمیق حضرت زینب(س) و امام حسین(ع) و یا حضرت معصومه(س) و امام رضا(ع) را الگوهای متعالی از رابطه خواهری و برادری در سیره اهلبیت(ع)برشمرد.
وی در خصوص رابطه حضرت زینب(س) و امام حسین(ع) با بیان اینکه رابطه آن دو بزرگوار دارای دو بعد شاخص است، اظهار کرد: عواطف بسیار شدیدی میان این دو بزرگوار وجود داشت، تا آن جایی که حضرت زینب(س) شرط ازدواجشان را همراهی با برادرشان ذکر میکنند.
مدیر مدرسه آیتالله خویی مشهد ادامه داد: علاوه بر این روابط این بزرگوار از حیث معنویت و ولایتپذیری نیز در بالاترین حد ممکن قرار داشته است.
فیضآبادی مسائل معنوی و فضائل اخلاقی را از دیگر موارد در تحکیم پیوند خواهر و برادری عنوان کرد و گفت: از این الگوهای بزرگ اخلاقی میتوانیم دریابیم که محور و مبنای رابطه خواهر و برادر را باید بر معنویات قرار دهیم و این یعنی خط قرمز در یک پیوند خواهری و برادری خروج از معنویت و وجود مسائل ضد معنوی و گناه است.
وی روابط خواهر و برادری حضرت معصومه(س) و برادر بزرگوارشان حضرت رضا(ع) را از دیگر الگوهای سیره اهل بیت(ع) برشمرد و بیان کرد: سفر حضرت معصومه(س) برای نائل شدن به دیدار برادر بزرگوارشان با توجه به تحمل رنج سفر نمونهای از ارتباط عمیق عاطفی این دو بزرگوار است.
ضرورت تبیین الگوهای شاخص بر اساس سیره اهلبیت(ع)
فیضآبادی ابراز کرد: تبیین این الگوهای شاخص بر اساس سیره ائمه اطهار(ع) در جامعه امروز که شاهد فاصله گرفتن خواهر و برادرها هستیم، یکی از راههای تحکیم پیوند خواهر و برادری است.
وی به تأکید اسلام در خصوص صله ارحام اشاره و تصریح کرد: این توصیه اسلام برای عمیقتر شدن روابط خانوادگی و فامیلی است که روابط خواهر و برادری را به عنوان اصلیترین ارحام در برگرفته و به تحکیم این روابط کمک میکند.
تاکید اسلام به جایگاه روابط خواهر و برادری در خانواده
مدیر مدرسه علمیه آیتالله خویی مشهد ادامه داد: برای نهادینهسازی الگوهای تربیتی خاصه در امور خانوادگی در سیره اهلبیت(ع) از جمله روابط خواهر و برادری باید به صورت تخصصی وارد شده و به منظور تأثیرگذاری بیشتر در این زمینه باید عمیق و ریشهای کار شود.
در ادامه مریم احمدی طایفه، استاد جامعة المصطفی العالمیه مشهد، گفت: خانواده محل رشد و تعالی افراد جامعه است و مکتبی که به جامعه بها بدهد و برای آن ارزش قائل شود مکتبی است که جایگاه خانواده در آن ممتاز تلقی شده و اسلام چنین مکتبی است.
وی در خصوص روابط خواهر و برادری، اظهار کرد: به خاطر ویژگیهای شخصیت زنانه، عواطف، توان همدلی و بروز احساسات در شخصیت زن قوی تر است.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه یکی از مباحثی که باید در خانواده به آن پرداخته شود بحث جایگاه روابط خواهر و برادری است، تصریح کرد: برادر و خواهر جایگاه ویژه در زندگی انسان دارد و علاوه بر داشتن پدر و مادر مشترک، ازاتفاقات و خاطرات قدیمی زندگی یکدیگر باخبرند.
تغییر سبک زندگی و رنگباختگی روابط خواهر و برادری در جامعه امروز
وی در خصوص علل کمرنگ شدن روابط خواهر و برادری در جامعه امروز، گفت: هستهای شدن زندگی انسان، تغییر سبک زندگی، عدم آگاهی دادن از سوی والدین در تربیت صحیح و عملکرد ضعیف رسانهها در ساخت فیلمهای پرمحتوی در این امر از جمله عوامل کمرنگ شدن این رابطه در جامعه امروز است.
احمدی افزود: بر همین اساس در رابطه خواهر و برادری هم این ابراز عواطف و نشان دادن همدلیها از سوی خواهران بیشتر از برادران است که نشأت گرفته از تفاوتهای طبیعی بین زن و مرد است.
نقش حمایتی برادر از خواهر و تأکید اسلام به این امر
وی در ادامه با تأکید و تمرکز بر این موضوع در سنین بزرگسالی، افزود: به نظر می رسد که در روزگار فعلی در این بعد رفتار و بر اساس توصیههایی که به دست ما رسیده است باید بیشتر برادران را به رعایت حقوق و مسائل خواهران دعوت کنیم.
استاد حوزه علمیه حضرت خدیجه(س) مشهد ادامه داد: در روایات داریم که اگر برادر نسبت به خواهرش توجه لازم را مبذول دارد و نسبت به او مراقبت و عنایت داشته باشد، بهشت بر او واجب می شود.
وی در خصوص وجود چنین آموزههایی، اظهار کرد: تأکیدات اسلام در نقش حمایتی برادر از خواهر، نشان میدهد که خواهران در رعایت حقوق برادران خود به صورت طبیعی و عملی دقت بیشتری دارند؛ بنابراین نیاز به این امر بیشتر میشود که ما به برادران نسبت به حقوق عاطفی و مادی خواهرانشان توصیه و تأکید بیشتری داشته باشیم.
صداقت والدین در رفتار با خواهران و برادران؛ تأثیر آن بر فرزندان
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به نقش پدر و مادر در بهبود روابط خواهر برادری اشاره و بیان کرد: اگر روابط خواهر و برادری در بین پدر و مادر صرف یک ادعا و نمایشی نباشد بر اساس این صداقت رفتار والدین، فرزندان نیز نسبت به خواهر و برادر خود رفتار خواهند کرد.
وی افزود: والدین هرگز از خبرچینی خواهر و برادرها نسبت به یکدیگر استقبال نکنند چرا که با این عمل اعتماد فرزندانشان نسبت به خواهر و برادرشان سست شده و روابط متزلزل میشود.
استاد جامعهةالمصطفی العالمیه مشهد، یادآوری والدین به فرزندان در تحکیم روابط خواهر و برادری را یک ضرورت برشمرد و گفت: ایجاد فرصت باهم بودن خاصه سر یک سفره با یکدیگر غذا خوردن آثار تربیتی عمیقی در تحکیم این روابط دارد که باید مورد توجه والدین قرار گیرد.
احمدی با اشاره به شرایط زندگی امروز، اظهار کرد: امروزه به معنای زندگی کمتر توجه شده و مشغله افراد آنها را از چنین روابطی غافل کرده است در حالیکه حمایت عاطفی، مادی و اجتماعی باید در هر دو سوی رابطه وجود داشته باشد.
استاد دانشگاه تربیت مدرس قرآن کریم مشهد ادامه داد: وقتی افراد دچار بحران، استرس و فشار زندگی هستند، حمایت اجتماعی بسیار سودمند است که این حمایت اجتماعی هم عواطف و هم نیازهای مادی را دربر میگیرد و خواهر و برادر باید نسبت به یکدیگر این گونه حمایتها را انجام دهند.
وجود الگوهای متعالی در سیره اهل بیت(ع)
وی به ارتباط عمیق حضرت زینب(س) و امام حسین(ع) و حضرت معصومه(س) و امام رضا(ع) اشاره کرد و گفت: این بزرگواران در تربیت سیره امامان معصوم (ع) از الگوهای برتر برای جامعه مسلمانان هستند که بحث عواطف در این بزرگواران بسیار عمیق است.
احمدی با اشاره به الگوهای متعالی در سیره اهل بیت(ع) که غیر قابل توصیف است، معنویت و فضائل اخلاقی را از مهمترین راههای تحکیم روابط خواهر و برادری برشمرد و تصریح کرد: این بزرگواران در دامان علی(ع) و زهرا(س) و در سایه حضرت موسی بن جعفر(ع) تربیت شدهاند.
استاد حوزه علمیه حضرت خدیجه(س) در تبیین حمایت عاطفی، مادی و اجتماعی از خواهر و برادر بیان کرد: درس بعدی این است که این دو خواهر و برادر در حمایت از یکدیگر با تمام وجود حضور پیدا میکنند.
استاد دانشگاه تربیت معلم قرآن کریم اضافه کرد: حضرت زینب(س) برای حمایت از اهداف الهی امام حسین(ع) تا پای جان فرزندانشان رفته و آنان را هم راهی مبارزه کردند.
حضرت معصومه(س) زینب امام رضا(ع) است
وی با بیان اینکه هجرت حضرت
معصومه(س) و رنج ایشان تکرار تاریخ زینبی است، ادامه داد: حضرت معصومه(س)
با تربیت در محضر برادر و تأثیرپذیری از شجاعت امام رضا(ع)، آرامش و رفاه
را رها کرده و سختی هجرت را به جان خریده ، بدون هراس از ماموران مامون با
سخنرانیهای خود در طول مسیر علاوه بر بیان مباحث اصلی ولایت اهداف برادر
بزرگوارشان را برای مردم تبیین میکردند.
این استاد حوزه و دانشگاه در
خصوص تأثیرات این هجرت که جز خدا از رنجهای حضرت در این سفر خبر ندارد، اظهار کرد: تشکیل حکومت شیعه و رواج مذهب تشیع در ایران از اثرات هجرت
تاریخی این بانوی بزرگوا راست.
احمدی با بیان اینکه در فضای امروزی نیازمند تعمیق و محکمتر کردن پیوندهای خویشاوندی به ویژه خواهری و برادری هستیم، ابراز کرد: از مزایای روابط عمیق خواهر و برادری این است که افراد با دیدن خواهر و برادر روحیه میگیرند.
وی در بیان علل شکلگیری فاصله عاطفی بین اعضای خانواده ها و خواهرها و برادرها در زندگیهای امروزی، گفت: طبیعت و وضعیت زندگی امروز که زندگی هستهای را تقویت کرده است موجب شکلگیری این فاصلهها شده، ضعیف شدن عواطف و تقویت فردگرایی ، مادی گرایی و توجه به منافع شخصی هم مزید بر علت شده است.
احمدی نسبت به تقویت روابط خواهران و برادران به عنوان یک ارزش در جامعه امروز تأکید و بیان کرد: متأسفانه در جامعه امرو زبه علت ضعیف آموزههای دینی، اخلاقی و معنوی در بین افراد این رابطه رنگباخته است.
رنگباختگی روابط خواهر و برادری و ترویج دوستی با جنس مخالف
استاد دانشگاه تربیت قرآن کریم مشهد در خصوص فقدان روابط عاطفی یا رنگباختگی این روابط بین خواهران و برادران، تصریح کرد: به دلیل کمرنگ شدن روابط خواهر و برادری، دختر و پسرها در یک خانواده به سمت دوستان جنس مخالف جذب میشوند.
وی گفت: از تاثیرات روابط خواهر و برادری در زندگی نباید غافل بود چرا که اگر این روابط در راستای خصوصیات مثبت تقویت شود هر یک ازخواهر و برادر می توانند یکدیگر را در فضائل اخلاقی رشد دهند.
احمدی در این خصوص به تاثیر روابط این خصوصیات این دو بزرگوار اشاره و افزود: اگر امام حسین (ع) در یک میدان نبرد کردند حضرت زینب(س) با تاثیری که از شجاعت امام حسین(ع) گرفته بودند در دومیدان ابن زیاد و مجلس یزید به مبارزه و افشاگری پرداختند.
نقش احترام در تحکیم روابط خواهر و برادری
احمدی احترام گذاشتن به یکدیگر را از دیگر موارد در تحکیم روابط خواهر و برادری برشمرد و افزود: امام رضا(ع) خواهر بزرگوارشان را با لقب معصومه(س) خطاب میکردند تا علاوه بر احترام، پاکی نسب ایشان را به مخاطب القاء کنند.
این استاد حوزه و دانشگاه به سرمایهگذاری دولت برای ساخت فیلمهایی با این موضوعات تأکید کرد و اظهار کرد: برگزاری سمینار و همایش به تنهایی فایده ندارد بلکه آموزش و پرورش که نقش تربیتی مهمی بویژه در کودکی افراد دارد باید وارد عمل شود.
زهرا اسماعیلی