نگاهی به 4 سال فعالیت آموزش و پرورش در حوزه‌های قرآن، عترت و نماز
گروه جامعه: طی چهار سال گذشته در بخش آموزش و پرورش شاهد اجرای برنامه‌های متنوع و جدیدی بودیم که برخی پس از گذشت چندین سال مجددا احیا و به چرخه فعالیت‌ها بازگشت.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، طی چهار سال گذشته در بخش آموزش و پرورش شاهد اجرای برنامه‌های متنوع و جدیدی بودیم که برخی پس از گذشت چندین سال مجددا احیا و به چرخه فعالیت‌ها بازگشت که از جمله می‌توان به یکی از افتخارات این وزارتخانه که تلاش برای برگزاری موفق پنجمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن دانش آموزان جهان اسلام، با حضور 60 متسابق از 30 کشور پس از وقفه ۲۰ ساله و برگزاری مسابقات فرهنگیان در رشته‌های قرائت و حفظ قرآن کریم، نهج‌البلاغه و روش تدریس احکام برای اولین بار در کشور و برگزاری مسابقات قرآن، عترت و نماز با حضور بیش از هفت میلیون دانش آموز در چهار مرحله آموزشگاهی، شهرستانی، استانی و کشوری اشاره کرد.
فعالیت‌های قرآنی
در حال حاضر شاهد فعالیت 750 مركز دارالقرآن در شهرستان‌ها و مناطق آموزش و پرورش، اجرای طرح حفظ موضوعی قرآن کریم با مشارکت یک میلیون دانش آموز و پیگیری و اجرای طرح نور(نهضت ملی حفظ قرآن کریم) با مشارکت بیش از چهار میلیون دانش‌آموز هستیم.
تجمیع مسابقات قرآنی شکوفه‌های سازمان اوقاف و امور خیریه با مسابقات قرآنی دانش آموزان و تهيه محتوای آموزشی برای مراكز دارالقرآن الکریم نیز از دیگر اقداماتی است که در راستای ترویج فرهنگ دینی و قرآنی میان دانش‌آموزان از سوی این وزارتخانه دنبال شده است.
محمدرضا مسیب‌زاده، مدیرکل قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش شاخص‌ترین فعالیت‌های حوزه قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش در سال ۹۵ را اجرای برنامه «اسراء» می‌داند و در این زمینه گفته است: این برنامه با مشارکت آموزش و پرورش از ۲۸ اسفندماه سال گذشته، تا پیش از ماه مبارک رمضان هر شب از ساعت ۲۱ تا ۲۲ از شبکه قرآن و معارف سیما نمایش داده شد. این برنامه در سال اول به صورت تلفنی و در سال دوم با مشارکت این اداره کل به صورت حضوری برگزار شد. بدین ترتیب 20 تلاوت فاخر از قراء مشهور جهان اسلام انتخاب و به مدارس ارسال شده است.
پس از تأکید مقام معظم رهبری مبنی بر ایجاد جلسات استماع قرآن کریم، اداره کل قرآن و عترت وزارت آموزش و پرورش اقدام به راه‌اندازی جلسات تلاوت تقلیدی کرد و در سال 96 با جدیت بیشتری آن را عملیاتی نمود، به نحوی که تا کنون تعداد 65 هزار و 948 محفل استماع تلاوت قرآن کریم در ادارات، مدارس و مراکز دارالقرآن سراسر کشور برگزار شده است.
بنابر گزارش ایکنا، وزارت آموزش و پرورش در دولت تدبیر و امید اقدام به طراحی و راه‌اندازی سامانه مراکز دارالقرآن در پورتال همگام کرد. همگام جامع‌ترین پورتال ملی مدارس کشور با هدف ارتقای سطح دسترسی به تجهیزات و فناوری‌های نوین آموزشی و تربیتی در راستای اهداف سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و یکپارچه سازی تمامی سامانه های مرتبط است. از مهمترین اهداف این مجموعه زمینه سازی جهت ایجاد تحول مبتنی بر فناوری اطلاعات در برنامه‌های آموزشی و پرورشی، تحقق عدالت آموزشی، تسهیل فرآیندهای موجود آموزشی و اداری و ارائه برنامه‌های آموزشی و دروس دوره‌های تحصیلی به صورت الکترونیکی است.
از دیگر فعالیت‌های صورت گرفته می‌توان به تشکیل و راه اندازی گروه‌های هم خوانی قرآن در مراکز دارالقرآن کریم سراسر کشور و برگزاری اولین دوره مسابقات هم خوانی با حضور گروه‌های برتر اشاره کرد.
توجه به مسائل آموزشی نیز از دیگر شاخص‌های فعالیت این اداره کل بود به نحوی که دوره آموزشی و توانمندسازی رؤسای ادارات، کارشناسان مسئول و کارشناسان قرآن، عترت و نماز شهرستان‌ها و ادارات کل سراسر کشور برای اولین بار با حضور بیش از هزار نفر صورت گرفت و داوران مسابقات دانش آموزی استان‌های سراسر کشور برای اولین بار در سه دوره متوالی تحت آموزش‌های توانمندسازی قرار گرفتند.
فعالیت‌های بخش عترت
در حوزه عترت می‌توان به برگزاری مراسم بزرگداشت مناسبت‌های ولایی دهه کرامت، دهه بصیرت و ولایت، بزرگداشت ایام محرم، صفر و فاطمیه، طرح امام شناسی «مصباح الهدی» با حضور شش میلیون و 800 دانش‌آموز، جلسات گفتمان‌های دینی، مسابقات نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه اشاره کرد. در حال حاضر 35 هزار هيئت مذهبی دانش‌آموزی و فرهنگيان در مدارس و شهرستان‌های سراسر کشور در حال فعالیت است.
گفتمان‌های دينی از جمله فعالیت‌هایی است که مورد استقبال دانش‌آموزان قرار می‌گیرد، در این راستا 73 هزار و 370 جلسه با حضور مبلغان دینی و مذهبی در مدارس سراسر کشور با جلب مشارکت حوزه‌های علمیه و سازمان تبلیغات اسلامی طی سال‌های اخیر برگزار شده است.
همچنین طرح «عطر انتظار» با محوریت توسعه و تعميق فرهنگ انتظار و مهدويت برگزار و 68 هزار و 771 جلسه با حضور مبلغین و کارشناسان زبده حوزه مهدویت در مدارس سراسر کشور با جلب مشارکت بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج) برپا شد.
جشنواره «احلی من العسل» که همه ساله به مناسب بزرگداشت حضرت قاسم(ع) برگزار می‌شود نیز از جمله فعالیت‌های پرطرفدار و مورد علاقه دانش‌آموزان طی سال‌های اخیر محسوب می‌شود که طی سال های گذشته شاهد برگزاری 730 مورد سوگواره در شهرستان‌های مختلف بودیم.
از اهم دستاوردهای اداره کل قرآن، عترت و نماز در راستای اجرای سند تحول بنیادين آموزش و پرورش در سال‌های اخیر می‌توان به راه‌اندازی دبیرخانه شورای امر به معروف و نهی از منکر وزارت آموزش و پرورش نیز اشاره کرد.
نماز در مدارس
در حوزه برنامه‌های بخش نماز نیز می‌توان از احداث نمازخانه، تجهیز و آراستگی نمازخانه‌های مدارس و ادارات، جذب و ساماندهی ائمه جماعت روحانی مدارس، آشنا کردن دانش‌آموزان با مرجعیت و تقلید، برگزاری جشن شکوفایی، برگزاری مسابقات احکام، اذان، انشای نماز، آموزش عملی نماز در مدارس ابتدایی، طرح پیوند مساجد و مدارس و نمازهای جمعه و برگزاری جلسات پرسش و پاسخ با محوریت نماز در مدارس راهنمایی و متوسطه نام برد.
محمدرضا مسیب‌زاده، مدیرکل قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش که برگزاری طرح جامع تقویت و تعمیق فرهنگ اقامه نماز در مراکز آموزشی و تربیتی را اولویت نخست این اداره کل می‌داند، گفت: ۱۸ هزار مدیر و هشت هزار نفر از مربیان مدارس طی سال گذشته در زمینه نماز آموزش دیدند، بدین ترتیب از مجموع ۱۰۷ هزار مدرسه در کشور در ۶۵ هزار مدرسه نماز جماعت برپا می‌شود که ۲۰ هزار مورد آن توسط روحانیون اقامه می‌شود. نسبت به سال ۹۴ در سال ۹۵ تعداد ۱۰ هزار مورد به مدارسی که اقدام به اقامه نماز جماعت می‌کنند افزوده شده است.
وی معتقد است: برگزاری نماز جماعت اول وقت در مدارس سراسر کشور با حضور 20 هزار امام جماعت روحانی و 45 هزار امام جماعت فرهنگی صورت می‌گیرد و این اداره کل در پرداخت حق‌القدم‌های بسیار جزئی روحانیون به لحاظ مادی با مشکل روبرو است. البته باید یادآور شد که پیشرفت این اداره‌کل در زمینه تجهیز و توسعه نمازخانه مدارس بیش از احداث بوده است.
رتبه‌های برتر کسب شده
اداره کل قرآن، عترت و نماز طی سال‌های گذشته موفق به کسب رتبه‌های برتر در بین دستگاه‌های قرآنی کشور بر اساس اجرای موفق فعالیت‌های قرآن و عترت، در برگزاری موفق نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم در بین دستگاه‌های دولتی و در نشر و گسترش فرهنگ اقامه نماز، در بین نهادها و دستگاه‌های کشور بر اساس ارزیابی ستاد اقامه نماز کشور شد.
همچنین این اداره کل طی چهار سال گذشته نسبت به تولید، چاپ و توزیع حدود دو میلیون و 500 هزار جلد کتاب دانش آموزی در قالب 63 عنوان با محتوایی چون حفظ موضوعی قرآن کریم، امام شناسی و سبک زندگی چهارده معصوم(ع)، تفسیر قرآن کریم، پرتوی از نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه، احکام پسران و دختران در مدارس سراسر کشور اقدام کرده است.
وزارت آموزش و پرورش به منظور جلب مشارکت نهادهای برون سازمانی همچون سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه‌های علمیه، هیئت رزمندگان اسلام و ... تفاهم نامه‌های همکاری متعددی امضا کرده است.
بنابر این گزارش علی اصغر فانی و احمدی دانش آشتیانی دو وزیری بودند که در دولت یازدهم سکانداری این وزارتخانه را بر عهده داشتند، همچنین تصدی معاونت فرهنگی و پرورشی نیز بر عهده حمیدرضا کفاش و پس از آن مهدی فیض است.
علی اصغر فانی، وزیر سابق آموزش و پرورش پیشتر در گفت‌وگو با ایکنا، بیان کرده بود که درصدد هستند تا پایان سال ۹۶ یک دارالقرآن در هر منطقه به تفکیک برای دختران و پسران فعال شود ولی با وجود افزایش تعداد دارالقرآن‌ها، این امر تا کنون محقق نشده است.
مهدی فیض با ورود به این معاونت درصدد ایجاد برخی تغییرات و بازنگری فعالیت‌های رایج معاونت فرهنگی برآمد و اولین گام را نیز با تشکیل دو مجمع مشورتی برای بهره‌مندی از دیدگاه صاحبنظران برداشت. وی که پیشتر درصدد تلاش برای تأسیس دارالتقریب دانش‌آموزان جهان اسلام بود به تازگی در پی ایجاد مرکز توسعه آموزش عمومی قرآن در قالب یک مرکز مستقل از معاونت‌ها و در کنار مقام وزارت است تا زیر نظر وزیر به فعالیت بپردازد.
کلام آخر
یادآوری می‌شود، از جمله شاخص‌هایی که اداره کل قرآن، عترت و نماز همواره مدنظر دارد اجرای برنامه برای دانش‌آموزان با سلایق مختلف است تا بتواند درصدد جذب تمامی گروه‌های دانش‌آموزی برآید، اما اثرگذاری فعالیت‌های این نهاد صرفا به عملکرد صورت گرفته محدود نمی‌شود چرا که نهادهای مهم دیگری همچون خانواده، رسانه و جامعه در روند تربیت دانش‌آموزان تأثیرگذار هستند و تا زمانی که این اضلاع همگام با یکدیگر و در یک راستا عمل نکنند نمی‌توان شاهد شکل گیری یک کل منسجم بود.
فعالیت‌های قرآنی
در حال حاضر شاهد فعالیت 750 مركز دارالقرآن در شهرستان‌ها و مناطق آموزش و پرورش، اجرای طرح حفظ موضوعی قرآن کریم با مشارکت یک میلیون دانش آموز و پیگیری و اجرای طرح نور(نهضت ملی حفظ قرآن کریم) با مشارکت بیش از چهار میلیون دانش‌آموز هستیم.
تجمیع مسابقات قرآنی شکوفه‌های سازمان اوقاف و امور خیریه با مسابقات قرآنی دانش آموزان و تهيه محتوای آموزشی برای مراكز دارالقرآن الکریم نیز از دیگر اقداماتی است که در راستای ترویج فرهنگ دینی و قرآنی میان دانش‌آموزان از سوی این وزارتخانه دنبال شده است.
محمدرضا مسیب‌زاده، مدیرکل قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش شاخص‌ترین فعالیت‌های حوزه قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش در سال ۹۵ را اجرای برنامه «اسراء» می‌داند و در این زمینه گفته است: این برنامه با مشارکت آموزش و پرورش از ۲۸ اسفندماه سال گذشته، تا پیش از ماه مبارک رمضان هر شب از ساعت ۲۱ تا ۲۲ از شبکه قرآن و معارف سیما نمایش داده شد. این برنامه در سال اول به صورت تلفنی و در سال دوم با مشارکت این اداره کل به صورت حضوری برگزار شد. بدین ترتیب 20 تلاوت فاخر از قراء مشهور جهان اسلام انتخاب و به مدارس ارسال شده است.
پس از تأکید مقام معظم رهبری مبنی بر ایجاد جلسات استماع قرآن کریم، اداره کل قرآن و عترت وزارت آموزش و پرورش اقدام به راه‌اندازی جلسات تلاوت تقلیدی کرد و در سال 96 با جدیت بیشتری آن را عملیاتی نمود، به نحوی که تا کنون تعداد 65 هزار و 948 محفل استماع تلاوت قرآن کریم در ادارات، مدارس و مراکز دارالقرآن سراسر کشور برگزار شده است.
بنابر گزارش ایکنا، وزارت آموزش و پرورش در دولت تدبیر و امید اقدام به طراحی و راه‌اندازی سامانه مراکز دارالقرآن در پورتال همگام کرد. همگام جامع‌ترین پورتال ملی مدارس کشور با هدف ارتقای سطح دسترسی به تجهیزات و فناوری‌های نوین آموزشی و تربیتی در راستای اهداف سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و یکپارچه سازی تمامی سامانه های مرتبط است. از مهمترین اهداف این مجموعه زمینه سازی جهت ایجاد تحول مبتنی بر فناوری اطلاعات در برنامه‌های آموزشی و پرورشی، تحقق عدالت آموزشی، تسهیل فرآیندهای موجود آموزشی و اداری و ارائه برنامه‌های آموزشی و دروس دوره‌های تحصیلی به صورت الکترونیکی است.
از دیگر فعالیت‌های صورت گرفته می‌توان به تشکیل و راه اندازی گروه‌های هم خوانی قرآن در مراکز دارالقرآن کریم سراسر کشور و برگزاری اولین دوره مسابقات هم خوانی با حضور گروه‌های برتر اشاره کرد.
توجه به مسائل آموزشی نیز از دیگر شاخص‌های فعالیت این اداره کل بود به نحوی که دوره آموزشی و توانمندسازی رؤسای ادارات، کارشناسان مسئول و کارشناسان قرآن، عترت و نماز شهرستان‌ها و ادارات کل سراسر کشور برای اولین بار با حضور بیش از هزار نفر صورت گرفت و داوران مسابقات دانش آموزی استان‌های سراسر کشور برای اولین بار در سه دوره متوالی تحت آموزش‌های توانمندسازی قرار گرفتند.
فعالیت‌های بخش عترت
در حوزه عترت می‌توان به برگزاری مراسم بزرگداشت مناسبت‌های ولایی دهه کرامت، دهه بصیرت و ولایت، بزرگداشت ایام محرم، صفر و فاطمیه، طرح امام شناسی «مصباح الهدی» با حضور شش میلیون و 800 دانش‌آموز، جلسات گفتمان‌های دینی، مسابقات نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه اشاره کرد. در حال حاضر 35 هزار هيئت مذهبی دانش‌آموزی و فرهنگيان در مدارس و شهرستان‌های سراسر کشور در حال فعالیت است.
گفتمان‌های دينی از جمله فعالیت‌هایی است که مورد استقبال دانش‌آموزان قرار می‌گیرد، در این راستا 73 هزار و 370 جلسه با حضور مبلغان دینی و مذهبی در مدارس سراسر کشور با جلب مشارکت حوزه‌های علمیه و سازمان تبلیغات اسلامی طی سال‌های اخیر برگزار شده است.
همچنین طرح «عطر انتظار» با محوریت توسعه و تعميق فرهنگ انتظار و مهدويت برگزار و 68 هزار و 771 جلسه با حضور مبلغین و کارشناسان زبده حوزه مهدویت در مدارس سراسر کشور با جلب مشارکت بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج) برپا شد.
جشنواره «احلی من العسل» که همه ساله به مناسب بزرگداشت حضرت قاسم(ع) برگزار می‌شود نیز از جمله فعالیت‌های پرطرفدار و مورد علاقه دانش‌آموزان طی سال‌های اخیر محسوب می‌شود که طی سال های گذشته شاهد برگزاری 730 مورد سوگواره در شهرستان‌های مختلف بودیم.
از اهم دستاوردهای اداره کل قرآن، عترت و نماز در راستای اجرای سند تحول بنیادين آموزش و پرورش در سال‌های اخیر می‌توان به راه‌اندازی دبیرخانه شورای امر به معروف و نهی از منکر وزارت آموزش و پرورش نیز اشاره کرد.
نماز در مدارس
در حوزه برنامه‌های بخش نماز نیز می‌توان از احداث نمازخانه، تجهیز و آراستگی نمازخانه‌های مدارس و ادارات، جذب و ساماندهی ائمه جماعت روحانی مدارس، آشنا کردن دانش‌آموزان با مرجعیت و تقلید، برگزاری جشن شکوفایی، برگزاری مسابقات احکام، اذان، انشای نماز، آموزش عملی نماز در مدارس ابتدایی، طرح پیوند مساجد و مدارس و نمازهای جمعه و برگزاری جلسات پرسش و پاسخ با محوریت نماز در مدارس راهنمایی و متوسطه نام برد.
محمدرضا مسیب‌زاده، مدیرکل قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش که برگزاری طرح جامع تقویت و تعمیق فرهنگ اقامه نماز در مراکز آموزشی و تربیتی را اولویت نخست این اداره کل می‌داند، گفت: ۱۸ هزار مدیر و هشت هزار نفر از مربیان مدارس طی سال گذشته در زمینه نماز آموزش دیدند، بدین ترتیب از مجموع ۱۰۷ هزار مدرسه در کشور در ۶۵ هزار مدرسه نماز جماعت برپا می‌شود که ۲۰ هزار مورد آن توسط روحانیون اقامه می‌شود. نسبت به سال ۹۴ در سال ۹۵ تعداد ۱۰ هزار مورد به مدارسی که اقدام به اقامه نماز جماعت می‌کنند افزوده شده است.
وی معتقد است: برگزاری نماز جماعت اول وقت در مدارس سراسر کشور با حضور 20 هزار امام جماعت روحانی و 45 هزار امام جماعت فرهنگی صورت می‌گیرد و این اداره کل در پرداخت حق‌القدم‌های بسیار جزئی روحانیون به لحاظ مادی با مشکل روبرو است. البته باید یادآور شد که پیشرفت این اداره‌کل در زمینه تجهیز و توسعه نمازخانه مدارس بیش از احداث بوده است.
رتبه‌های برتر کسب شده
اداره کل قرآن، عترت و نماز طی سال‌های گذشته موفق به کسب رتبه‌های برتر در بین دستگاه‌های قرآنی کشور بر اساس اجرای موفق فعالیت‌های قرآن و عترت، در برگزاری موفق نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم در بین دستگاه‌های دولتی و در نشر و گسترش فرهنگ اقامه نماز، در بین نهادها و دستگاه‌های کشور بر اساس ارزیابی ستاد اقامه نماز کشور شد.
همچنین این اداره کل طی چهار سال گذشته نسبت به تولید، چاپ و توزیع حدود دو میلیون و 500 هزار جلد کتاب دانش آموزی در قالب 63 عنوان با محتوایی چون حفظ موضوعی قرآن کریم، امام شناسی و سبک زندگی چهارده معصوم(ع)، تفسیر قرآن کریم، پرتوی از نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه، احکام پسران و دختران در مدارس سراسر کشور اقدام کرده است.
وزارت آموزش و پرورش به منظور جلب مشارکت نهادهای برون سازمانی همچون سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه‌های علمیه، هیئت رزمندگان اسلام و ... تفاهم نامه‌های همکاری متعددی امضا کرده است.
بنابر این گزارش علی اصغر فانی و احمدی دانش آشتیانی دو وزیری بودند که در دولت یازدهم سکانداری این وزارتخانه را بر عهده داشتند، همچنین تصدی معاونت فرهنگی و پرورشی نیز بر عهده حمیدرضا کفاش و پس از آن مهدی فیض است.
علی اصغر فانی، وزیر سابق آموزش و پرورش پیشتر در گفت‌وگو با ایکنا، بیان کرده بود که درصدد هستند تا پایان سال ۹۶ یک دارالقرآن در هر منطقه به تفکیک برای دختران و پسران فعال شود ولی با وجود افزایش تعداد دارالقرآن‌ها، این امر تا کنون محقق نشده است.
مهدی فیض با ورود به این معاونت درصدد ایجاد برخی تغییرات و بازنگری فعالیت‌های رایج معاونت فرهنگی برآمد و اولین گام را نیز با تشکیل دو مجمع مشورتی برای بهره‌مندی از دیدگاه صاحبنظران برداشت. وی که پیشتر درصدد تلاش برای تأسیس دارالتقریب دانش‌آموزان جهان اسلام بود به تازگی در پی ایجاد مرکز توسعه آموزش عمومی قرآن در قالب یک مرکز مستقل از معاونت‌ها و در کنار مقام وزارت است تا زیر نظر وزیر به فعالیت بپردازد.
کلام آخر
یادآوری می‌شود، از جمله شاخص‌هایی که اداره کل قرآن، عترت و نماز همواره مدنظر دارد اجرای برنامه برای دانش‌آموزان با سلایق مختلف است تا بتواند درصدد جذب تمامی گروه‌های دانش‌آموزی برآید، اما اثرگذاری فعالیت‌های این نهاد صرفا به عملکرد صورت گرفته محدود نمی‌شود چرا که نهادهای مهم دیگری همچون خانواده، رسانه و جامعه در روند تربیت دانش‌آموزان تأثیرگذار هستند و تا زمانی که این اضلاع همگام با یکدیگر و در یک راستا عمل نکنند نمی‌توان شاهد شکل گیری یک کل منسجم بود.
