حجت‌الاسلام گرجیان:
علم فلسفه عرفان نیازمند نگاه‌های جدید است
گروه اجتماعی: عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم فلسفه عرفان را نگاهی درجه دوم به علم و در واقع علمی نوپدید معرفی کرد و گفت: علم فلسفه عرفان به علت نوپدیدبودن نیازمند نگاه‌های جدید است.
به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین گرجیان ظهر امروز در دومین پیش نشست همایش درآمدی بر فلسفه عرفان در مدرسه عالی امام خمینی(ره) در قم گفت: فلسفه عرفان علمی نوپا است و باید کارهای جدیدی در این زمینه انجام شود.
وی افزود: امیدواریم این همایش شروع خوبی برای پیگیری مباحث علمی در این عرصه باشد؛ فلسفه عرفان به عنوان علمی نوپدید اذهان بسیاری پژوهشگران و اساتید را به خود متوجه کرده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) گفت: فلسفه عرفان نگاه درجه دومی به یک علم است؛ این بحث را میتوان از زوایای مختلفی مورد توجه قرار داد؛ یکی از این موارد حجیت آموزههای عرفانی است.
وی افزود: عدهای بیان کرده‌اند که حدود ثمانیه عرفان را فلسفه عرفان گویند و برخی دیگر نیز نگاه فیلسوفانه به عرفان را فلسفه عرفان گویند؛ برخی دیگر نیز ارزیابی مبانی و زیرساختها و یا نگاه کلی و بیرون نگر و فراگیر را فلسفه عرفان مینامند.
وی یادآورشد: ساختار فلسفه عرفان نیز بسیار مهم است و مباحث جسته و گریخته بسیاری در این عرصه وجود دارد که باید به بحث ساختاری در عرصه فلسفه عرفان پرداخت؛ افزون به اینکه در عرصه غایت، ماهیت و ظرفیت فلسفه عرفان قابل بحث است باید آن را در مسایل دیگر نیز جستجو کرد.
وی گفت: مفهوم شناسی، قلمرو عرفان، معناشناسی، تناقض نماهای داخل در مبانی عرفانی، ساخت گرایی، جاودان گرایی، ارزش کشف و شهود عرفانی،معرفت عرفانی و وحی ،اثبات پذیری، جایگاه معرفت شهودی و.. در بحث فلسفه عرفان مورد بحث قرار میگیرد.
گرجیان بیان کرد: ساحتهای بسیاری در عرصه فلسفه عرفان مورد بحث قرار می گیرد که شاید در نگاه اول شاید به بحث فلسفه مرتبط نباشد ولی اگر دامنه آنها را بپگیری کنیم این موارد در فلسفه عرفان مورد بحث قرار می گیرد.
وی گفت: یکی از مباحث مهم عرفان، بحث شهود و کشف است؛ معرفتی که مطلوب عارف است، معرفت حضوری و شهودی است و معرفت مفهومی و اصولی که ندایی از دور خواهد داد، به نحوی اگر اکتفایی به آن شود حجابی بیش نخواهد بود.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) یادآورشد: تجربه عرفانی که مورد عنایت داریم، به دو قسم تجارب سلوکی و معرفتی مورد تحلیل است؛ تجربه سلوکی به عرفان عملی و تجاربت معرفتی مرتبط به عرفان نظری است و بر همین اساس خطاهایی که رخ می دهد را نیز باید به دو قسم تقسیم کرد و خلط بین این دو مشکلات عجیبی رابه بار میآورد که فرد در زمان تحلیل دچار مشکل خواهد شد.
وی گفت: زمانی که به جایی می رسیم که ذهن و حواس ذهن سالم نیست افرادی به جایی می رسند که یک سری مسایل را می بینند ولی باید سوال کرد که آیا این جهاز ادراکی می تواند حقایق را نشان دهد یا آنچه او می بینند حقایق نیست.
استاد حوزه و دانشگاه یادآورشد: شهود وجه همت عارف است ولی آیا این شهود قلبی است ویا حسی است چون شهود شامل سه عرصه قلب و عقل و حس است.
وی گفت: شیخ اشراق بیان میکند که مشهودات حسی از علوم حضوریه محسوب می‌شود؛ بزرگان دیگری چون علامه نیز علم غیر حضوری و حصولی را شبه علم نامیدهاند.
وی یادآورشد: مهمترین مطلب برای عارف، شهود قلبی است که آن به اضافه شهود روحی یا احدی است و گاهی نیز شهودی قلبی است که عارف آن را به صورت تفصیلی مورد عنایت قرار می دهد.
گرجیان بیان کرد: شهود قلبی به دو عرصه شهود کشف صوری و معنوی تقسیم می شود؛ شهود در جایی به کار می رود که عمدتا صورت در آنجا مانع و مطرح نباشد؛ مثال کشف صوری مناماتی است که انسان در خواب می بیند؛ در بخش شهود قلبی معنوی به دو عرصه عین الیقینی و حقالیقینی بر میخوریم.
وی گفت: گاهی اوقات شرحیاتی مطرح می‌شود مرتبط به آنکه شخص عارف یافتههایی ار بیان می کند که زبان او غنای واژگانی ندارد؛ گاهی اوقات، زبان توان دارد ولی کسی که کشف و شهود کرده است از غنای واژگانی برخوردار نیست؛ گاهی نیز قدرت بیان مافی الضمیر را ندارد و به همین دلیل گاهی اوقات از الفاظ دارای مشکل استفاده میکند.
وی گفت: گاهی اوقات شخص عارف آنچنان غنای معرفتی ندارد که بتواند آن را در ساختار بریزد ولی گاهی دارای غنای واژگانی و معرفتی و بیانی دارد ولی مخاطب توان درک ندارد که این مساله نیز مشکل زا است.
