حوزه علم و فناوری؛ راه نقد پژوهش‌های قرآنی/ یک نهاد پشتیبان به پایش این پژوهش‌ها بپردازد

حسن حکیم‌باشی، پژوهشگر قرآنی و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی بیان کرد: افراد زیادی با توجه به تفسیر علمی آیات قرآنی، مباحث و موضوعات جدیدی را از قرآن کشف کرده‌اند که این امر، در کنار رشد روزافزون فناوری و علم، موجب همخوانی قرآن با علوم روز می‌شود؛ پس همواره می‌توان دستاورد پژوهش‌های قرآنی را در پرتو مطالعات علمی عرضه کنیم.
وی افزود: محورهایی که در قرآن به آن پرداخته شده بسیار گسترده است، از الهیات و علوم انسانی شروع می‌‌شود و تا مباحثی در علوم تجربی ادامه دارد. ما در عرصه پژوهش‌های قرآنی و مباحث تفسیری نیز این موضوعات را با گرایش‌های مختلف داریم.
نگاه افراطی و تفریطی در پرداختن به پژوهش‌های علمیِ قرآنی
حکیم باشی ادامه داد: البته نگاه‌های افراطی و تفریطی در موضوعات مختلف پژوهشِ‌های علمی قرآنی و تفسیری داریم؛ نگاه افراطی نسبت به جامعیت قرآن نسبت به علوم است که اعتقاد دارد همه‌چیز در قرآن مورد نظر و بحث قرار گرفته است، همچنین نگاه تفریطی و حداقلی هم به ظواهر آیات قرآن بسنده می‌کند.
وی با تأکید بر نگاه اعتدالی در برداشت تحقیقاتی از قرآن، گفت: حد وسط این است که فلسفه وجود قرآن باید مدنظر باشد، باید از رسالت این کتاب آسمانی آگاه شد و بعد اشارات و دلالت‌های کلام الهی را مورد کشف قرار داد زیرا قرآن کتاب هدایت است نه کتاب علم، تاریخ، ادب و.. .
عرضه پژوهش‌های قرآنیِ کاربردی برای مردم
این پژوهشگر قرآنی افزود: در زمینه‌های مختلف مباحث قرآنی جای پژوهش هست و این پژوهش‌ها می‌تواند برای مردم عرضه شود، به‌ویژه جنبه‌های کاربردی پژوهش‌ها مثل بررسی مباحث مربوط به جامعه سالم که از این طریق می‌توان به تبیین این موارد برای مردم از منظر قرآن پرداخت.

حکیم‌باشی اضافه کرد: مطالعات آماری در بخش‌های مختلف پژوهش‌های قرآنی، چه از نظر واژگان و چه تاریخی، ادبی، مفهوم شناسی و سایر مباحث که بسیاری از افراد هم علاقه‌مند به آن هستند و به کمک علوم روز نظیر علم ریاضی انجام می‌شود، می‌تواند در زمینه عرضه و بازخوردگیری از مخاطب، به این پژوهش‌ها کمک کند؛ اگر جامعه ما بخواهد یک جامعه پژوهشی پویا و همه‌جانبه باشد، باید به این زمینه‌ها وارد شود.
وی گفت: قالب‌های مختلفی برای تدوین و ارائه پژوهش‌های قرآنی مثل کتاب، مجله و مقاله از قبل هم مورد نظر بوده است اما اگر پژوهش‌ها به صورت نموداری ارائه شود و داده‌ها و تحلیل‌های علمی به این صورت برای مخاطبان به نمایش درآید، موفقیت بیشتری در پی خواهد داشت.
ارتباط مناسب با مخاطب از راه پژوهش‌های آماری ـ قرآنی
حکیم باشی ابراز کرد: پژوهش‌های آماری بر روی پژوهش‌های قرآنی گذشته که در واقع نوعی پژوهش درجه دوم و غیر مستقیم است، می‌تواند در اطلاع‌رسانی به مخاطب مفید واقع شود زیرا همیشه در نمایش آثار برای مخاطب، فعالیت‌های توصیفی و آماری نتیجه مطلوبی به همراه داشته است.
این پژوهشگر قرآنی ادامه داد: پژوهش‌های مربوط به علوم اسلامی و قرآنی مورد توجه خوبی قرار نگرفته است تا این پیام به مخاطب داده شود که پژوهش‌های قرآنی در جامعه می‎تواند پاسخگو باشد؛ در این مورد باید گفت که هنوز در کشور ما ارتباطات فرهنگی و اطلاع‌رسانی مربوط به پژوهش‌های قرآنی ضعیف است.
نهادی پشتیبان به شبکه‌سازی پژوهشی بپردازد
حکیم باشی با ارائه پیشنهادی، بیان کرد: باید یک نهاد پشتیبان علم و فرهنگ باید به رصد و پایش پژوهش‌های قرآنی بپردازد تا در ابتدا اطلاع‌رسانی موضوعات و مباحث پژوهشی به مخاطبان را مدنظر داشته باشد و در مرحله بعد به شبکه‌سازی و مرتبط کردن پژوهشگران، مراکزعلمی و مخاطبان بپردازد.
وی اضافه کرد: البته خبرگزاری ایکنا که در زمینه اطلا‌ع‌رسانی فعالیت می‌کند نیز باید بخش ویژه‌ای را در زمینه پژوهش‌های قرآنی در نظر بگیرد و این مسیر مرتبط‌‌سازی و گسترش پژوهش‌های قرآنی را پیگیری کند.

انتهای پیام