زیارت پیاده به مشهد می‌تواند به احیای هویت زیارتی این شهر کمک کند

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی مهدی قاضی امروز در نشست علمی «زیارت پیاده؛ گزارش یک پژوهش میدانی» در دانشکده ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد در خصوص طرح بررسی جامعه شناسانه زیارت پیاده مشهد در سال 96 گفت: زیارت پیاده یک سنت قدیمی است که پیش از انقلاب نیز وجود داشته و پس از انقلاب اسلامی گسترش یافته است که در سال های اخیر نیز با رشد بیشتری همراه شده است. براساس آمار حدود نیم میلیون زائر در دهه آخر صفر به صورت پیاده به مشهد می آیند. براساس بررسی ها روشن شد این سفر سختی های بیشتری نسبت به زیارت پیاده اربعین دارد که سرمای مسیر، مسیرهای ناهموار و... از عمده سختی های این مسافت است. این مراسم به لحاظ حجم و گستردگی بی نظیر است.

وی ادامه داد: این فعالیت ها در قالب مصاحبه و پرسشگری صورت گرفته است. 3 مساله اصلی در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت که نخستین مورد آن روند صعودی تعداد زائران در 3 سال اخیر، مورد دیگر اتفاق قول در مورد افزایش تعداد زائران این ایام و مورد سوم تغییر الگوی طبقاتی قشرهای زائران پیاده بوده است.

سنخ شناسی زائران پیاده در مسیر پیاده روی دهه آخر صفر به مشهد
قاضی با اشاره به سنخ شناسی زائران پیاده در این مسیر خاطرنشان کرد: چند سنخ زائر در این مسیر شناسایی و توصیف می شود که نخستین سنخ، زیارت در مسیر است که مدل جدیدی است. برای بسیاری از این زائران آن ارتباطی که در مسیر با امام پیدا می کنند، اهمیت دارد و حتی برخی از آن ها در مشهد به حرم مطهر نیز نمی روند. برای این دسته از زائران بخش هایی از مسیر اهمیت دارد. مثلا تپه سلام در جاده نیشابور برای آن ها اهمیت زیادی دارد. سنخ دوم کسانی هستند که مستقیم به حرم مطهر رفته و اوج توصیفات معنوی آن ها از همان لحظات حضور در حرم است. سنخ سوم نیز کسانی هستند که سختی کشیدن در مسیر و خودسازی معنوی برای آن ها اهمیت زیادی دارد.

مجری طرح زیارت پیاده با بیان اینکه سنخ دیگر این زائران، تحت عنوان زائرخادم شناخته می شوند، گفت: آن ها زائرانی هستند که صرفا برای خدمت رسانی به سایر زوار به مشهد می آیند. سنخ خانواده زائر سنخ دیگری است که سنخ غالب دهه آخر صفر برای زیارت در مشهد بشمار می رود. فرزندان نوزاد و خردسال نیز در میان این دسته از زائران زیاد دیده می شوند. سنخ دیگر زوج های جوان هستند که این دسته نیز به تعداد زیادی در مسیر به چشم می خورند.

وی اضافه کرد: یکی دیگر از سنخ های زائران پیاده مشهد، سنخ زوارانی است که تحقق آرزوهای مادی خویش را در حرکت معنوی به سمت امام رضا(ع) دنبال می کنند. سنخ زوار جامانده از اربعین هم مربوط به کسانی است که معمولا نمادهای اربعینی زیادی به همراه دارند.

قاضی تصریح کرد: نکته ای که در پیاده روی در دهه آخر صفر در مشهد دیده می شود، این است که رنگین کمان سلایق فرهنگی و مذهبی در سفر به مشهد بیشتر از سفر اربعین به چشم می خورد.

این دانشجوی دکتری جامعه شناسی در خصوص زیرساخت های مهیا برای این مسیر تاکید کرد: عدم امنیت تردد مهم ترین مساله ای است که در این مسیر وجود دارد. عموما زوار از حاشیه جاده حرکت می کنند که این مسیر می تواند برای آن ها خطرناک باشد. در این میان تنها مسیر نیشابور ایمن سازی شده که 30 درصد زوار از آن استفاده می کنند. کمبود امکانات سلامتی و بهداشتی نیز مساله دیگر است که 36 درصد زوار به آن اشاره داشته اند. مهم ترین مشکل و نگرانی این مسیر برای زوار کمبود سرویس بهداشتی است.

مجری طرح زیارت پیاده در خصوص ابعاد میزبانی مردم مشهد در مسیر پیاده روی اربعین یادآور شد: مسئولان فرهنگی شهر کمتر توجهی به میزبانی از زوار پیاده دارند. 20 درصد زوار نسبت به برخورد نامناسب مردم مشهد گلایه داشتند و این مساله برای زوار خانم جدی تر بوده است.

قاضی اظهار کرد: مسئولان نیز در بازدید از زوار حضور دارند اما این حضور عمدتا تشریفاتی است که بازخورد منفی نزد زوار داشته است. همچنین کاروان های دانشجویی زیادی به مشهد می آیند که عمدتا فعالیت آن ها جنبه داوطلبانه دارد. برای راهپیمایان زن این مسیر حفظ هویت دخترانه شان بسیار جدی است. همچنین رسم با پای برهنه آمدن در میان بانوان به چشم می خورد.

وی خاطرنشان کرد: جهت پیاده روی به مشهد 6 مسیر وجود دارد که سیر قوچان با حجم 40 درصد، بیشترین حجم زائر را به خود اختصاص داده است. بنا به مسیرهایی که پیاده روی صورت می گیرد، به طور میانگین زوار بیش از 3 روز در راه هستند. بخش اعظم این زوار جوان هستند که سن زوار زن به صورت میانگین 25 سال و مردان 33 سال است. همچنین 46 درصد پاسخگویان این پیمایش مجرد هستند.

مجری طرح زیارت پیاده با بیان اینکه هویت زیارتی شهر مشهد در معرض آسیب است، گفت: زیارت پیاده در دهه آخر صفر می تواند به احیای هویت زیارتی مشهد کمک نماید.

انتهای پیام