فقدان راهکار عملی متولیان تئاتر انقلاب و دفاع مقدس به منظور اقتباس‌های نمایشی
گروه هنرــ اقتباس نمایشی از ادبیات شفاهی و مکتوب از جمله شیوه‌های متداول در تولیدات تئاتری و سینمایی است، موضوعی که باید با توجه به شرایط خطیر کنونی آن را به حوزه ادبیات انقلاب و دفاع مقدس و تولید آثار نمایشی براساس آن تعمیم داد، هر چند که این فرایند چندان عملیاتی نشده است.
در طول یک سال و از خلال تولیدات نمایشی که بعضاً امکان اجرای عمومی پیدا می‌کنند و البته برخی صرفاً به منظور حضور در جشنواره‌های نمایشی، تولید و عرضه می‌شوند اما بعدها دیگر کسی سراغی از آنها نمی‌گیرد، تعدادی هر چند معدود از این تولیدات روایتی نمایشی برپایه رویدادهای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را سرلوحه کار خود قرار می‌دهند که این رویکرد نیز در دو شکل قابل عرضه است؛ یکی منطبق با رویدادهای تاریخ معاصر و به ویژه تاریخ چهل سال انقلاب اسلامی و دیگری ملهم از آن و زاییده تفکر و اندیشه و حتی تخیل نویسنده آن هم با طراحی شخصیت‌ها و فضاهایی که ما به ازای عینی و واقعی ندارند.
بررسی اجمالی و سرانگشتی این حوزه یعنی پرداختن به ادبیات انقلاب و دفاع مقدس در حوزه تولیدات نمایشی نشان می‌دهد که درصد کارهایی که الهام از یک واقعیت تاریخی است به نسبت آنچه که در واقعیت رخ داده، بیشتر است که البته این رویه در دهه‌های گذشته با توجه به عدم پرداخت مؤثر به خاطرات دوران انقلاب و دفاع مقدس و گنجینه‌ای از اسرار این چهار دهه که همچنان در سینه بسیاری از شاهدان مکتوم باقی مانده بود، توجیه‌پذیر است.
اما به ویژه با اقدامات صورت گرفته در طول یکی دو دهه اخیر و اهتمام مسئولان فرهنگی به نقل و ثبت مکتوب بسیاری از این وقایع در قالب بیان خاطرات خودنوشت و دیگرنوشت که هر از گاهی به زیور طبع نیز آراسته می‌شوند، نیاز به پرداختی موثق به این حوزه به ویژه در تولیدات نمایشی و سینمایی بیش از پیش احساس می‌شود چرا که بیان موثق و تبدیل شدن این خاطرات به اشکال مختلف و بیان آنها در قالب مدیوم‌های دیگر فرهنگی و هنری مانع از تحریف آنها خواهد شد؛مسئله‌ای که در صورت پرداختی براساس تخیل و برداشت‌های شخصی آفت بیشتری را متوجه این حوزه و انحراف آن از مسیر صلاح و صواب خواهد کرد.
در دهه اخیر هجمه‌های زیادی از سوی دشمنان و مغرضان به نظام علیه بسیاری از رویدادهای تاریح انقلاب اسلامی و به ویژه دوران هشت سال دفاع مقدس صورت گرفته است که به این واسطه واقع‌نگاری و پرداختن به اسناد موثق این دوران در قالب‌هایی همچون هنرهای نمایشی و آثار سینمایی بیش از پیش احساس می‌شود و در نتیجه الزام به اقتباس‌های نمایشی براساس اسناد و ادبیات مکتوب انقلاب اسلامی و دفاع مقدس مسئله‌ای است که در این شرایط بیش از پیش باید به آن توجه داشت.
در عرصه عمل به ظاهر بسیاری از نهادهای متولی عرصه فرهنگ و هنر انقلاب و دفاع مقدس به ویژه در تولیدات نمایشی توجه ویژه‌ای نسبت به این مهم دارند و حداقل در جریان یکی دو رویداد تئاتری طی سال‌های اخیر اعم از جشنواره «تئاتر سوره ماه» حوزه هنری و جشنواره «تئاتر مقاومت» که بنیاد فرهنگی روایت فتح متولی آن است، چنین رویکردی را شاهد بوده ایم هر چند که چنین اقدامی منتج به خروجی مؤثر و جریان‌سازی نشده است.
جشنواره«تئاتر سوره ماه» در جریان دوره‌های اخیر برگزاری خود با توجه به این نکته که مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری برگزارکننده آن است، بخش ویژه‌ای از روند برگزاری خود را به آثاری اقتباس شده براساس کتاب‌های انقلابی و دفاع مقدسی اختصاص داد که انتشارات «سوره مهر» در چاپ و انتشار آن طلایه‌دار است؛ البته باید بررسی و تحلیل شود که نتیجه‌ای در بر داشته‌است یا خیر؟!
جشنواره «تئاتر مقاومت» نیز که حداقل در دو دوره اخیر برگزاری خود به شکل دوسالانه برگزار می‌شود، یکی از رویکردهای اساسی خود را بر تحقیق و مطالعه بر روی اسناد و مکتوبات موثق به منظور اقتباس‌های نمایشی قرار داده و این امر را با هدف غنابخشی به حوزه ادبیات نمایشی و در نهایت تولید آثار فاخر نمایشی ترتیب داده است، هر چند که به ظاهر اتفاق شگرفی را نیز در این حوزه شاهد نبودیم و انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس برنامه‌ای را به منظور تولید آثار درخور توجه با این موضوع ترتیب نداد.
در تلاش هستیم که در قالب این سوژه با کارشناسان، فعالان و مسئولان تئاتر حوزه انقلاب و دفاع مقدس پیرامون این مسئله که مشکلات بر سر راه اقتباس‌های نمایشی براساس ادبیات مکتوب و شفاهی انقلاب و دفاع مقدس چیست به بحث نشسته و به نتایجی به منظور ارائه راهکار برای برون‌رفت از آن برسیم.
به قلم امیرسجاد دبیریان
انتهای پیام
