مشکلات این روزهای نشر/ استفاده از کاغذ تولید داخل نیازمند همت ملی است

مسعود کوثری، مدیرعامل انتشارات علمی و فرهنگی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، درباره ارزیابی وضعیت نشر کشور و چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی آن اظهار کرد: وضعیت نشر کشور با چند چالش اصلی مواجه است. چالش اصلی آن در گذشته، چالش توزیع بود؛ به عبارت دیگر کتاب‌ها در تهران و مراکز استان‌ها خوب توزیع می‌شد ولی در شهرهای کوچک‌تر توزیع نمی‌شد؛ بنابراین ضمن اینکه کتاب‌های خیلی خوبی منتشر می‌شد، این کتاب‌ها به دست اهلش در شهرها، شهرستان‌ها و روستاها نمی‌رسید. متاسفانه شرکت‌های توزیع هم نتوانستند این مشکل را حل کنند و این مساله عمدتاً به بدهکاری و عدم پرداخت پول ناشران منجر شد.

وی ادامه داد: علاوه بر این 2 مشکل جدید هم به وضعیت نشر اضافه شده است‌؛ مساله دوم اینکه تعداد ناشران بیش از تعداد کتاب‌فروش‌ها شده و طبق برخی آمارها نزدیک 17 یا 18 هزار نشر در کشور داریم؛ در صورتی که حدود 10 تا 11 هزار کتاب‌فروشی در کشور فعال است. این مساله نشان دهنده عدم تناسب است؛ یعنی حتی اگر کتاب خوبی هم منتشر شود، جایی برای عرضه آن وجود ندارد.

عضو هیئت علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران تصریح کرد: برای برون‌رفت از این موضوع، کتاب‌فروشی‌های بزرگ مانند مجموعه های «شهر کتاب» یا کتاب‌فروشی‌هایی با این عناوین راه اندازی شد اما تعداد آن کافی نیست؛ بنابراین یک بحران عدم دسترسی به وجود آمد. مشکل سوم که اخیرا ایجاد شده، مشکل کاغذ و بحران کاغذ، افزایش دستمزد چاپ و مسائل مرتبط با آن است که این هم هزینه‌های نشر را خیلی بالا برده است.

سیاست‌های دولت در حوزه نشر باید بازنگری شود
کوثری در خصوص اقدامات دولت در این زمینه خاطرنشان کرد: دولت تلاش‌هایی در این زمینه کرده ولی این تلاش‌ها به ثمر نرسیده است. به عنوان نمونه یکی از تلاش‌های دولت نمایشگاه بین‌المللی کتاب است که اگرچه باعث می‌شود یک فروش موقتی خوبی برای ناشران داشته باشد اما نمی‌تواند کل مشکلات نشر را حل کند. دوم اینکه دولت نتوانسته با کمک بخش خصوصی یا سرمایه‌های دولتی تعداد فروشگاه‌ها را در سطح کشور افزایش دهد؛ به هر حال امروز سواد مناطق روستایی افزایش پیدا کرده ولی عدم دسترسی به کتاب همچنان وجود دارد؛ بنابراین این یکی از معضلاتی است که حل نشده و در سیستم‌های توزیع هم کاری صورت نگرفته است.

وی افزود: من فکر می‌کنم سیاست‌های دولتی هم باید در این حوزه کمی بازنگری شود چون یارانه هایی که البته خیلی نسبت به گذشته کم شده، توزیع می‌شود ولی این‌ها هم نمی‌توانند مشکل اساسی بخش کتاب را حل کنند.

مدیرعامل انتشارات علمی و فرهنگی در پاسخ به سوالی در خصوص تاثیر تحریم‌ها بر گردش مالی در حوزه چاپ و نشر عنوان کرد: به نظرم این مساله امسال کمر نشر را شکست؛ چون خیلی از نشرها به سمت 100 یا 200 نسخه رفتند؛ به دلیل این‌که فقط مساله کاغذ نیست که اکثرش وارداتی است، مساله اسید مورد استفاده و جوهر مورد استفاده است که از کشورهای دیگر می‌آید. همچنین جوهر چاپ خدمات چاپ، افزایش دستمزدها و... است؛ بنابراین به نظرم نشر خیلی در سال جاری آسیب دیده و اگر تداوم پیدا کند، خیلی از ناشران ورشکست خواهند شد.

استفاده از کاغذ تولید داخل نیازمند همت ملی است
کوثری در مورد تلاش در جهت این که بتوان اقلام وارداتی را به سمت تولید در داخل برد، اظهار کرد: از سال‌ها پیش ما برای کاغذ دو تولیدکننده عمده داشتیم؛ کاغذ پارس و کاغذ مازندران، منتها توزیع و تولید این کاغذها در کشور نامتناسب است. امسال ما خیلی سعی کردیم که از کاغذ پارس و مازندران استفاده کنیم و از کاغذ وارداتی بالکی سوئد که سبک و پنبه‌ای‌مانند است، کمتر استفاده کنیم و یا استفاده نکنیم‌؛ این کار یک همت ملی می‌خواهد که ما در مساله کاغذ بتوانیم یک حرکتی کنیم؛ البته کاغذ سفید تحریر هم متأسفانه عمدتاً وارداتی است و سهم کاغذ پارس و مازندران طی سال‌های اخیر خیلی کاهش پیدا کرده است که این نشان از این است که درصد ناچیزی توسط این دو تولیدکننده تولید می‌شود و اکثر کاغذها وارداتی است.

وی در پاسخ به سوالی پیرامون این‌که چه اولویت‌هایی را باید مدنظر قرار داد تا بتوان وضع موجود را حفظ کرد، بیان کرد: وزارت ارشاد یک تمهیداتی را اندیشیده و اجرایی می‌‌کند که حداقل به ناشران بر اساس ثبت کتاب‌های چاپ اولشان، یک مقدار کاغذ بدهد. کاغذهایی که به قیمت ارز دولتی وارد کرده که این خیلی خوب است و می‌تواند جلوی مشکلات را بگیرد ولی ما باید بتوانیم میزان تولید داخلی را هم افزایش دهیم، در برخی صنایع مانند کاغذ گلاسه ما هیچ تولیدی نداریم، در کاغذهای نازک 50 گرمی هنوز به کیفیت مورد نیاز نرسیدیم اگرچه یک مقداری از آن را پارس و مازندران تولید می‌کند ولی اکثر این‌ها از اندونزی، چین و هند وارد می‌شود و باید به این مسئله اندیشید چون کاغذ یک مساله بسیار جدی است و کار یک سال و دو سال نیست و یک سیاست سنجیده و طولانی‌مدت را می‌طلبد.

عضو هیئت علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران تصریح کرد: فکر می‌کنم که وزارت ارشاد باید یک بار دیگر سیاست‌های نشر را بازبینی کند و با توجه به شرایط فعلی تمهیدات جدیدی را بیندیشد تا بتوان از این فضا خارج شد و وارد دوران نوینی شد.

انتهای پیام