اولین دعای حضرت ابراهیم(ع) پس از ساخت کعبه

به گزارش ایکنا از قزوین، آیت‌الله عبدالکریم عابدینی، نماینده ولی‌ فقیه در استان و امام جمعه قزوین در جلسه تفسیر قرآن در شرح سوره انسان گفت: خدای متعال در آیه ۲۱ سوره انسان «عَالِيَهُمْ ثِيَابُ سُنْدُسٍ خُضْرٌ وَإِسْتَبْرَقٌ وَحُلُّوا أَسَاوِرَ مِنْ فِضَّةٍ وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا» می‌فرماید بهشتیان لباس خاصی را می‌پوشند که هم از نظر ظاهر و هم از نظر کیفیت، نرمی و سازش داشتن با بدن آن‌ها برازنده‌شان است، بنابراین این لباس‌ها از هر حیثی ویژه هستند.

وی ادامه داد: زمانی که صحبت از خوراکی‌ها، غذا و قصرهای بهشتی می‌شود، ما تصور می‌کنیم منظور همین میوه‌ها و غذاهایی است که در دنیاست، در حالی که نعمت‌های بهشتی اصلاً با آنچه ما در دنیا با آن‌ها سروکار داریم قابل قیاس نیستند، اما برای اینکه به فهم ما نزدیک شوند خدای متعال آن نعمت‌های عظیم را به مسائل دنیوی تشبیه می‌کند.

بیشتر بخوانید:

• همسران در قیامت تکیه‌گاه یکدیگرند 
• «کار ماندگار» در راه رضای خدا انجام می‌‎شود 
• داشتن شرح صدر لازمه هر کاری است 

نماینده ولی‌ فقیه در قزوین اظهار کرد: در قرآن کریم در باب پوشش و لباس واژه‌های متعددی به‌کار رفته است، در آیه ۲۱ سوره انسان واژه‌های «ثِيَابُ سُنْدُسٍ» در مورد لباس آمده است، در آیات دیگر نیز واژه‌هایی چون «خُمُر»، «جَلابیب»، «سَرابیل»، «قَمیص»، «کِسوه»، «عَبقری»، «بطائن»، «مُدثر» و «مُزمّل» ذکر شده است. در آیه ۷۶ سوره الرحمن آمده است: «مُتَّكِئِينَ عَلَى رَفْرَفٍ خُضْرٍ وَعَبْقَرِيٍّ حِسَانٍ»، یعنی بر بالش سبز و فرش نيكو تكيه زده‏‌اند. در مجمع‌البیان آمده منظور از «عبقری» لباس‌های نازک یا بالش‌های مخملی است که نقش و نگار روی آن‌ها قرار داده شده است.

وی بیان کرد: در آیات ۸۰ و ۸۱ سوره نحل آمده است: «وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ بُيُوتِكُمْ سَكَنًا وَجَعَلَ لَكُمْ مِنْ جُلُودِ الْأَنْعَامِ بُيُوتًا تَسْتَخِفُّونَهَا يَوْمَ ظَعْنِكُمْ وَيَوْمَ إِقَامَتِكُمْ وَمِنْ أَصْوَافِهَا وَأَوْبَارِهَا وَأَشْعَارِهَا أَثَاثًا وَمَتَاعًا إِلَى حِينٍ، وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِمَّا خَلَقَ ظِلَالًا وَجَعَلَ لَكُمْ مِنَ الْجِبَالِ أَكْنَانًا وَجَعَلَ لَكُمْ سَرَابِيلَ تَقِيكُمُ الْحَرَّ وَسَرَابِيلَ تَقِيكُمْ بَأْسَكُمْ كَذَلِكَ يُتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تُسْلِمُونَ»؛ خدای متعال در این آیات می‌فرماید این خداست که برای شما منزل‌هایی را به‌عنوان مسکن و مأوا قرار داده است، یعنی اگر عقل آدم‌ها رسیده که باید خانه داشته باشند و از غارنشینی تا خانه‌های مجلل قدم به قدم گام بردارند، خدای متعال این عقل، درایت و مهندسی را به انسان عنایت کرده است.

امام جمعه قزوین تصریح کرد: در آیات ۳۰ و ۳۱ سوره کهف نیز آمده است: «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ إِنَّا لَا نُضِيعُ أَجْرَ مَنْ أَحْسَنَ عَمَلًا، أُولَئِكَ لَهُمْ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهَارُ يُحَلَّوْنَ فِيهَا مِنْ أَسَاوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَيَلْبَسُونَ ثِيَابًا خُضْرًا مِنْ سُنْدُسٍ وَإِسْتَبْرَقٍ مُتَّكِئِينَ فِيهَا عَلَى الْأَرَائِكِ نِعْمَ الثَّوَابُ وَحَسُنَتْ مُرْتَفَقًا»؛ خدای متعال در این آیات می‌فرماید کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام می‌دهند، ما اجر و پاداش آن‌ها را ضایع نمی‌کنیم، برای آن‌ها بهشت برین در نظر گرفته شده که از زیر درختان آن نهرها جاری است، آن‌ها در بهشت مزین به زینت‌آلات هستند، لباس‌هایی را می‌پوشند که سبز و از سندس و استبرق‌اند.

وی بیان کرد: خدای متعال در آیات ۴۹ و ۵۰ سوره ابراهیم می‌فرماید: «وَتَرَى الْمُجْرِمِينَ يَوْمَئِذٍ مُقَرَّنِينَ فِي الْأَصْفَادِ، سَرَابِيلُهُمْ مِنْ قَطِرَانٍ وَتَغْشَى وُجُوهَهُمُ النَّارُ»؛ خداوند در این آیات می‌فرماید لباس‌های جهنمیان از موادی ساخته شده که آتشین است، این لباس‌ها در بدن آن‌ها ذوب می‌شود و این‌ها به‌وسیله لباسشان هم شکنجه می‌شوند، یعنی همان‌طور که بهشتیان به‌وسیله لباسشان مورد نعمت و برکات الهی قرار می‌گیرند، جهنمیان هم لباس‌هایشان وسیله عذابشان است.

این مفسر قرآن گفت: در آیه ۱۱۲ سوره نحل نیز آمده است: «وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَرْيَةً كَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ كُلِّ مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ»؛ خدای متعال در این آیه یک روستا، محله و جامعه‌ای را مثال می‌زند که همه نعمت‌ها را بر آن‌ها تمام کرده بود، اما این‌ها به جای شکرگزاری نسبت به نعمت‌های خدا کفران کردند و قدر نعمت‌ها را ندانستند، خدا به این‌ها لباس گرسنگی و ترس پوشاند، این خداست که می‌تواند گرسنگی را با اطعام برطرف کند و ترس و وحشت را با امنیت از بین ببرد.

اولین دعای حضرت ابراهیم(ع) پس از ساخت کعبه

وی بیان کرد: امنیت غذایی مهم است، امنیت به معنای زندگی در محیطی امن نیز بسیار حائز اهمیت است که باید قدر آن را دانست، این مسئله آن قدر مهم است که حضرت ابراهیم(ع) همین که کعبه را بنا کرد، در گفت‌وگو با خدا گفت خدایا اینجا را شهری امن قرار بده. بنابراین، اولین خواسته حضرت ابراهیم(ع) امنیت و شهر شدن آنجا بود، معلوم می‌شود شهرنشینی هم اهمیت دارد، قرآن می‌گوید آدم‌ها باید دور هم باشند و با هم زندگی کنند، همه برنامه‌های دینی اعم از نماز جمعه، نماز جماعت، نماز عید فطر و عید قربان نیز نشان از اهمیت با هم بودن و جماعت دارد.

آیت‌الله عابدینی تصریح کرد: دعای بعدی حضرت ابراهیم(ع) رزق و روزی برای مردم شهر است، وقتی ابراهیم(ع) این دعا را می‌کند در ادامه می‌فرماید خدایا به آن‌هایی که به خدا و روز قیامت ایمان دارند این نعمت‌ها را عطا کن، خداوند کلام ابراهیم(ع) را ارتقا و اعتلا می‌دهد و می‌گوید به کافران هم از قلیل می‌دهم، حال ببینیم منظور از قلیل چیست؟ همه دنیا قلیل است، خداوند می‌فرماید من به کافران قلیل می‌دهم اما کثیر نمی‌دهم.

وی ادامه داد: کثیر چیست؟ خدای متعال در آیه ۲۶۹ سوره بقره می‌فرماید: «يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ»؛ یعنی حکمت را به هر کس بخواهد می‌دهد، و آنکه به او حکمت داده شود، بی‌تردید او را خیر فراوانی داده‌اند، و جز صاحبان خرد، کسی متذکر نمی‌شود. حکمت، قرآن، فاطمه(س) و فرزندان آن حضرت مصداق عظمت، کثرت و برکت هستند، در سوره کوثر نیز می‌بینیم که خداوند به پیامبر(ص) می‌فرماید ما به تو کوثر دادیم، بنابراین کثیر به کافران داده نمی‌شود و ویژه مؤمنان است.

این مسئول یادآور شد: خدای متعال درباره لباس در آیه چهام سوره مدثر فرموده است: «وَثِيَابَكَ فَطَهِّر؛ و لباس خويشتن را پاک كن»؛ خداوند در این آیه می‌فرماید لباست را پاک کن، اگر این آیه را با توجه به معانی مختلف لباس در قرآن ببینیم، یعنی اینکه اگر زیر بار حکومت طاغوت بودید پوشش بالای سر شما پوششی آلوده است، باید آن را پاک کنید و زیر پرچم ولایت، دین، قرآن و اهل بیت(ع) قرار بگیرید.

وی اظهار کرد: خدای متعال در آیه ۲۳ سوره حج فرموده است: «إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ يُحَلَّوْنَ فِيهَا مِنْ أَسَاوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَلُؤْلُؤًا وَلِبَاسُهُمْ فِيهَا حَرِيرٌ»، یعنی خداوند آنان را که ایمان آوردند و نیکوکار شدند همه را در بهشت‌هایی داخل گرداند که زیر درختانش نهرها جاری است و در آنجا طلا و مروارید بر دست زیور بندند و تن به جامه حریر بیارایند.

آیت‌الله عابدینی بیان کرد: مطابق این آیه زینت‌آلاتی که آدم‌ها در دنیا به آن‌ها وابسته هستند، همین‌ها در قیامت در اعلی‌مرتبه‌شان وجود دارد، آن‌قدر اعلی‌مرتبه که نمی‌توانیم آن‌ها را با زینت‌آلات دنیایی مقایسه کنیم، خداوند در این آیه نام می‌برد که غیر از لباس، زینت‌آلات هم در اختیار بهشتیان قرار داده می‌شود، لباس بهشتیان هم حریر است، مفسران در معنای حریر می‌گویند به پارچه‌ای گفته می‌شود که بسیار نرم، جذاب، نازک و خوشرنگ است.

وی ادامه داد: خدای متعال در آیه ۱۸۷ سوره بقره زن و شوهر را به عنوان لباس همدیگر معرفی می‌کند، یعنی همان‌طور که لباس‌ها انسان را در نوعی از پوشش، امنیت و دیده نشدن عیوب قرار می‌دهند، زن برای شوهر و شوهر برای زن نیز می‌تواند این نقش را داشته باشد. خداوند در آیه ۴۷ سوره فرقان فرموده شب برای شما مانند لباس است، اگر شب و روز یکنواخت می‌شد چه اتفاقی می‌افتاد؟ اگر این‌گونه می‌شد دیگر زمین قابل سکونت نبود.

امام جمعه قزوین با اشاره به آیات ۲۴ تا ۲۷ سوره ابراهیم اظهار کرد: دیده‌اید خدا چه خوب مثال می‌زند، کلام خدا مانند درخت پاکی که ریشه آن ثابت است، یعنی از آن‌هایی نیست که هر روز تغییر کند و با سلیقه‌ها متحول و متغیر شود، ریشه کلام خدا در همه ملت‌ها، اقوام و همه مراحل سنی آدم‌ها ثابت است، یعنی این‌گونه نیست که بگوییم به درد جوان‌ها می‌خورد و به درد پیرها نمی‌خورد، یا اینکه بگوییم برای زن‌ها خوب است و برای مردها خوب نیست، خیر این‌گونه نیست، کلام خدا برای هر قشری، هر جغرافیایی، هر قوم و هر ملتی ثابت است. در ادامه خداوند در آیات سوره ابراهیم می‌فرماید این درخت در هر زمانه‌ای میوه خود را نشان می‌دهد، خدا این مثال را برای آدم‌ها می‌گوید تا انسان‌ها با این مثال‌ها متذکر شوند.

باید از علمی که فایده ندارد به خدا پناه برد

وی بیان کرد: آیت‌الله جوادی آملی فرمودند خداوند مثال می‌زند و به‌وسیله مثال انسان را عالم می‌کند، وقتی انسان‌ها عالم شدند آیا به مقصد رسیده‌اند؟ خیر، ممکن است عالم باشند اما جهلشان آن‌ها را نابود کند، باید از علمی که فایده ندارد به خدا پناه برد. خدای متعال می‌فرماید وقتی به علم رسیدید به یقین می‌رسید، وقتی به یقین رسیدید، به ایمان یقینی می‌رسید، یعنی نسبت به خدای متعال، قیامت، نبوت و امامت یقین می‌کنید، کسی که عالم است ممکن است راجع به قیامت، خدا، قرآن، وحی، رسالت، ولایت، امامت همه چیز بداند و مقالات علمی بنویسد، اما به یقین نرسیده باشد، بنابراین یقین بسیار حائز اهمیت است.

آیت‌الله عابدینی اظهار کرد: همان‌طور که کلمه پاک و طیبه داریم، کلمه خبیثه و ملعونه نیز داریم، این مثل درخت بی‌ریشه است، این درخت بی‌ریشه از روی زمین پیدا شده و ریشه در فطرت انسان‌ها ندارد، مثل این ملل منحرفه، فرقه‌های ضاله و بهاییت است، این‌ها بی‌ریشه هستند، وقتی ریشه ندارند استقراری هم برای آن‌ها وجود ندارد. کسانی که زیر چتر فرقه‌های ضاله و منحرف جا بگیرند، بی‌ریشه هستند، کسانی هم هستند که خودشان را زیر سایه شجره طیبه قرار دهند، باسعادت و عاقبت بخیر خواهند شد.

وی ادامه داد: خدای متعال در ادامه آیه ۲۱ سوره انسان می‌فرماید: «وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا»، به این معنا که خداوند در قیامت به بهشتیان شراب طهور می‌نوشاند. در تفسیر لطائف‌الاشارات آمده که شراب طهور ذاتاً پاک است، مثل این شراب‌های آلوده دنیوی نیست که نجس هستند و عقل را زایل می‌کنند، شراب قیامت ذاتش پاک و پاک‌کننده است، یعنی اگر بدی، زشتی و کینه‌ای در وجود آدم باشد، این شراب وجود انسان را شست‌وشو می‌دهد.

این مسئول گفت: در ادامه گفته شده کسی که به بهشت می‌رود نیازی به تطهیر ندارد، البته خدای متعال در آیه ۴۷ سوره حجر می‌فرماید: «وَنَزَعْنَا مَا فِي صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ إِخْوَانًا عَلَى سُرُرٍ مُتَقَابِلِين»، خداوند در این آیه می‌فرماید ما وقتی می‌خواهیم آدم را به بهشت ببریم، او از هر کینه، بدی و آلودگی پاک می‌کنیم، حال آیا قبل از رفتن به بهشت، خدا با این شراب آدم‌ها را پاک می‌کند؟ یا قبل از رفتن به بهشت پاکشان می‌کند و در بهشت هم آن شراب را به آن‌ها می‌دهد؟

وی تصریح کرد: در این تفسیر آمده شراب قیامت قابلیت مطهِر بودن دارد، این شراب آدم‌ها را در بهشت از چه چیزی پاک می‌کند؟ مگر در بهشت آلودگی وجود دارد؟ این شراب آدم‌ها را از محبت نعمت‌های بهشتی پاک می‌کند و از این معنا پاک می‌کند که مبادا وقتی سرگرم بهشت می‌شوند خدا را نبینند. هر محبتی یک طور بوی شرک می‌دهد، قرار است ما فقط حب خدا داشته باشیم، آن موقع که همه وجودمان از محبت خدا پر شود، آن موقع بامعرفت، با محبت و موحد می‌شویم، حال اگر در وجود ما غیر از حب خدا محبت دیگری هم آمد، این شراب هر محبتی غیر از محبت خدا را از آدم دور می‌کند و وجود انسان آکنده از حب خدا خواهد شد.

آیت‌الله عابدینی بیان کرد: در تفسیر بیان‌السعاده هم این نکته آمده که بهشتیان از هر چیزی که به آن‌ها نسبت داده می‌شود پاک می‌شوند، برای مثال از افعال و اوصاف پاک می‌شود، خدای کاری می‌کند غیر از محبت خودش هیچ چیزی در وجود این بنده نباشد، بنابراین این شراب بهشتی وسیله پاک‌کننده معجزه‌آسایی است که هر انسانی به آن نیازمند است. این آیات می‌خواهد به ما بگوید تلاش کنید در همین دنیا خودتان را پاک کنید، همین جا وابستگی‌ها را کنار بگذارید و رشته محبت خود را با خدا مستحکم کنید.