حجاب و آثار آن امری عقلی است

مجید کبیریان، مدیر گروه معارف و عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور مشهد در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی در خصوص «حجاب» اظهار کرد: از صدر خلقت انسان تا ظهور اسلام مسئله حجاب به‌عنوان امری پذیرفته شده در میان ادیان الهی نقش داشته است و هنگامی‌که به داستان حضرت آدم و حوا در قرآن مراجعه می‌کنیم، درمی‌یابیم که خداوند بعد از خلقت ایشان برای آنها کاربرد اعضا و جوارحشان را توضیح داده است و آنها از خداوند درخواست پوششی برای جوارح خود داشتند و خداوند برای آنها حجابی در نظر گرفته است و در آیه 26 سوره اعراف فرموده است: «يَا بَنِي آدَمَ قَدْ أَنْزَلْنَا عَلَيْكُمْ لِبَاسًا يُوَارِي سَوْآتِكُمْ وَرِيشًا ۖ وَلِبَاسُ التَّقْوَىٰ ذَٰلِكَ خَيْرٌ ۚ ذَٰلِكَ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ؛ ای فرزندان آدم! ما لباسی که شرمگاهتان را می‌پوشاند و لباسی فاخر و گران که مایه زینت و جمال است، برای شما نازل کردیم و لباس تقوا که انسان را از آلودگی‌های ظاهر و باطن باز می‌دارد بهتر است، و این از نشانه‌های خداست، باشد که متذکر شوند.»

 

وی بیان کرد: با توجه به اینکه در آن زمان لباس وجود نداشت خداوند به حضرت آدم و حوا دستور داد تا با برگ درختان خود را بپوشانند و حجاب را حفظ کنند و بر همین اساس متوجه می‌شویم که حتی انسان‌های اولیه هم که تنها بوده و کسی آنها را نمی‌دیده است، نسبت به مسئله حجاب دغدغه داشته‌اند. خداوند در آیه 22 سوره اعراف هم این موضوع را بیان کرده است و فرموده است: «فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا وَطَفِقَا يَخْصِفَانِ عَلَيْهِمَا مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ ۖ وَنَادَاهُمَا رَبُّهُمَا أَلَمْ أَنْهَكُمَا عَنْ تِلْكُمَا الشَّجَرَةِ وَأَقُلْ لَكُمَا إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمَا عَدُوٌّ مُبِينٌ؛ پس آنان را به فریب و دروغی (از آن مقام بلند) فرود آورد، پس چون از آن درخت تناول کردند زشتیهایشان (مانند عورات و سایر زشتیهای پنهان) بر آنان آشکار شد و بر آن شدند که از برگ درختان بهشت خود را بپوشانند و پروردگارشان آنها را ندا کرد که آیا من شما را از این درخت منع نکردم و نگفتم که شیطان دشمن آشکار شماست؟»

 

کبیریان گفت: بنابراین روحیه حیا و حجاب در اولین مخلوق خدا هم وجود داشته است و این امر همزمان با تکامل ادیان، در ادیان بعدی کاملتر ارائه شده است و در نتیجه مسئله حجاب، مواردی در حفظ خانواده و برکات آن برای نسل آینده بیان شده است، همچنین علاوه بر دین اسلام، هنگامی که ما در ادیان مسیحیت و یهودیت این مسئله را بررسی می‌کنیم، متوجه می‌شویم که این ادیان بیش از دین اسلام به پوشش و حجاب توجه داشته و بر آن تأکید کرده‌اند، اما در دین اسلام، در آیات سوره نور حدود 20 آیه به این مسئله اختصاص داده شده و در خصوص مسئله حجاب تأکیداتی بیان شده است که این سوره بسیار مورد تأکید حضرت محمد(ص) بوده است و حضرت به خواندن این سوره تأکید بسیاری داشته‌اند.

 

این عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور مشهد ادامه داد: خداوند در آیات سوره نور برای حفظ بشر از دستبردهای مختلف، مسئله حجاب را بیان و این امر را به خوبی تبیین کرده است، زیرا مسئله حجاب امری مهم در حیا و پاکی انسان‌ها محسوب می‌شود و مصداق و نتایج بسیاری برای آنها به ارمغان می‌آورد، این امر، امری عقلی است و اگر شرع هم وجود نداشته باشد، حجاب و آثار آن امری عقلی است و در متون دینی این امر بسیار بیان شده است که: «کلما حکم به العقل حکم به الشرع» و معنای این قاعده آن است که هر گاه عقل به صورت مستقل فعلی را حسن یا قبیح دانست یا فعلی را دارای مصلحت و مفسده دانست، کشف می‌کنیم که شارع مقدس نیز نسبت به آن فعل، حکم امر یا نهی دارد، بنابراین از این حکم عقلی به آن حکم شرعی منتقل می‌شویم.

 

وی تصریح کرد: حجاب برای تمام انسان‌های به بلوغ رسیده واجب شده و این امر به آن دلیل است که در معرض خطرات بیرونی قرار نگیرند و دچار گناه و فساد نشوند. درست است که حجاب برای زنان تأکیدات بیشتری دارد و از قواعد مخصوصی پیروی می‌کند، اما این امر بدون دلیل نبوده است و براساس حکمت خداوند بنا شده که با قواعد عقلی هم بسیار منطبق است.

 

کبیریان ادامه داد: اگر بر حجاب در جامعه و آثار و برکات آن در میان خانواده تأکید نکنیم، دچار انحرافات می‌شویم. هر فردی به میزان رعایت حجاب خود در تحکیم شخصیت فردی و در بقای خانواده خود تأثیرگذار است و با رعایت حجاب برای نسل‌های بعدی نتایج مطلوبی را به ارمغان می‌آورد. 

 

این پژوهشگر علوم قرآن و حدیث افزود: در میان جامعه فرزندان سالم و صالحی وجود دارند که محصول خودنگهداری پدر و مادری هستند که در سختی‌های زندگی خود را حفظ، حجاب و حیا را در درون خود تقویت کرده‌ و آموزه‌های دینی و عقلانی اسلام را فرا گرفته‌اند، بنابراین خداوند فرزندانی به آنها عطا کرده است که بسیار سالم و صالح هستند، البته عکس این موضوع هم صدق می‌کند و اگر فرزندی در زندگی و جامعه رها است این امر ناشی از آن است که برخی از پدران و مادران این قواعد اخلاقی و اصول دینی را رعایت نکرده‌اند.

 

وی تصریح کرد: آسیب‌پذیرترین رکن اجتماعی جامعه خانواده است و حجاب در این امر تأثیرگذاری بسیاری دارد، بنابراین یکی از رکن‌های سلامت روانی، اجتماعی و خانوادگی در جامعه حجاب و حیا محسوب می‌شود و این رعایت حجاب تحفظ جسمی و جنسی را به ارمغان می‌آورد و مادران باتوجه به اینکه رکن اساسی تولد فرزندان را برعهده دارند در تربیت آنها هم نقش بسیار مؤثرتری نسبت به پدران ایفا می‌کنند و به همین دلیل باید بتوانند در حفظ حجاب و حیا فرزندان خود مؤثر باشند و قبل از انعقاد نطفه در رحم، رفتارهای خود را کنترل کنند تا بتوانند فرزندان صالح و سالمی را به جامعه اسلامی تحویل دهند.

 

کبیریان در خصوص خودباوری زنان در خانواده گفت: متأسفانه امروزه مسئله خودباوری با مسائل اقتصادی و مالی همراه شده است و تصور زنان از خودباوری همان استقلال مالی است، بنابراین در مرحله اول باید این امر را به درستی برای نسل جوان تفهیم و معنای دقیق و درست این مسئله را در جامعه مشخص کنیم تا در مرحله بعد این امر برای جوانان تبیین شود.