«خودآی» به‌مثابه مبنای هستی؛ تلفیق منطق، فیزیک و مدیریت

به گزارش ایکنا، به نقل از روابط‌ عمومی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی، ششمین جلسه از دوره «زیست فرامادی1» به همت اداره‌کل تبلیغ و امور دینی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی و همکاری «دفتر توانمندسازی و مهارت‌های کاربردی» این دانشگاه و با حضور عباس موزون استاد دوره و اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، به صورت برخط برگزار شد.

عباس موزون در ششمین جلسه با استدلال‌های منطق گزاره‌ای، خاطرنشان کرد: می‌توان نشان داد که وجود کلی موجودات نیازمند یک «وجود بی‌شرط» است؛ نتیجه‌ای که می‌توان آن را «خودآی» نامید. 

موزون، با استفاده از دو استدلال مجزا؛ یکی منطقی‌ ریاضی(ریاضیات گسسته) و دیگری فیزیکی (اصل بقای ماده و انرژی)، از «قطعیت وجود یک خودآی (یا خودآینده)» سخن گفت و آن را مبنای بازتعریف مفاهیم زیستی و طرح یک روش مدیریت سیستمی برای «زندگانی» جمعی معرفی کرد.

وی در کنار استدلال ریاضی، به اصل بقای ماده و انرژی با اشاره به رابطه E=mc² استناد کرد و افزود: پایداری کل‌های مادی نیز نشان‌دهنده نیاز به یک مبنای هستی‌شناختی غیرشرطی است.

چگونگی اثبات‌ها_منطق و فیزیک

موزون درمورد «اثبات وجود خودآی» از قواعد ریاضیات گسسته استفاده و اظهار کرد: تشریح رابطه گزاره‌های شرطی، نقیض آن‌ها، و دو روش استنتاج (مودی و افقی) به‌عنوان چارچوب به همراه مثال «اسب‌های مشروط»، نشان می‌دهد اگر هر موجودی شرط بودنش وابسته به موجود دیگر باشد، آنگاه هیچ موجودی محض وجود نخواهد داشت؛ در نتیجه باید موجودی باشد که برای بودنش شرطی بر دیگری نباشد. این خط استدلالی مبنای نخست اثبات ماست.

استاد دوره «زیست فرامادی1» با بازگویی اصول فیزیک کلاسیک از جمله؛ اصل بقای انرژی و رابطه معروف E=mc تصریح کرد: چون ماده و انرژی قابل «ایجاد یا نابودشدن» مطلق نیستند و تنها تبدیل‌پذیرند، نمی‌توان کل هستی را زنجیره‌ای از موجودات هم‌شرط دانست؛ بنابراین شواهد فیزیکی نیز نیازمندی به یک منبع بنیادین (خودآی) را تقویت می‌کند.

تعاریف زیستی و تمایز‌های مفهومی

موزون در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به روشن‌سازی واژگان، گفت: «زنده» در دیدگاه زیست‌ مادی به‌عنوان سامانه‌ای است که دارای شش فرآیند بنیادی سلولی، پیام‌رسانی سلولی، دریافت انرژی ماده، تبدیل انرژی، سوخت‌ و ساز، واکنش به محرک‌ها و همانندسازی، توصیف شده است. همچنین «زنده‌مانی» مجموعه رفتارهایی است که سامانه زنده برای ادامه همین شش فرآیند به‌کار می‌گیرد. «زندگی» نیز به شاخص فردی موجود زنده اشاره دارد و «زندگانی» به شبکه متعامل همه زندگی‌ها، شامل بعد فرامادی جمعی.

پیشنهاد ساختاری: مدیریت سیستمی زندگانی

موزون مدیریت زندگانی را موضوعی سیستمی معرفی و تأکید کرد: هر سامانه دارای ورودی، پردازش(فرآیند)، خروجی، بازخورد و مرز است و برای اداره «زندگانی» نیاز به «روش جامع و یکپارچه» وجود دارد؛ چرا که پراکندگی حوزه‌ها، فقدان نظم و تضاد منافع، مانع از اداره یکپارچه زندگانی می‌شود. ویژگی‌های «نظریه سیستم» (مرجع به برتالانفی، وینر و منابع معاصر سیستم‌ها) به‌عنوان زیربنای این رویکرد هستند. 

آموزه‌های اخلاقی و قواعد رفتاری

وی مجموعه‌ای از قواعد اخلاقی سیستمی را بر مبنای نقل‌هایی از ادبیات حدیثی و نهج‌البلاغه بازتولید کرد و گفت: ترکیب مفاهیم «حق، وظیفه و لطف» در چیدمان روابط فردی و جمعی؛ تأکید بر قاعده «الجار ثم الدّار» (همسایه سپس خانه) و برای ساختاربندی بازخورد اخلاقی سیستم وجود انسان است.

موزون در پایان بر پایه اصول و قوانین ریاضیات گسسته «خدا = خودآی» را اثبات قطعیت وجود دانست و افزود: پیوند دادن استدلال‌های منطقی و فیزیکی با بازتعریف مفاهیم زیستی و پیشنهاد یک چارچوب مدیریتی سیستمی برای «زندگانی» جمعی، اثبات «خودآی» صورت می‌گیرد یعنی محور هستی‌شناسی برای شکل‌دهی به آموزه‌های اخلاقی و ساختارهای مدیریتی.