قالیباف در آیین تجلیل از پژوهشگران برتر کشور تأکید کرد
نقش اثرگذار پژوهش در فرآیند تصمیمسازی کشور
رئیس مجلس شورای اسلامی با تأکید بر نقش اثرگذار پژوهش در فرآیند تصمیمسازی کشور، گفت: زمانی میتوان از تحقیقات علمی بهعنوان سرمایه واقعی یاد کرد که نتایج آن در رفع مشکلات و چالشهای مزمن کشور به کار گرفته شود.
به گزارش خبرنگار ایکنا، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، صبح امروز، سهشنبه ۲۵ آذرماه در مراسم تجلیل از پژوهشگران برتر که در ساختمان شهید شیخ فضلالله نوری مجلس شورای اسلامی برگزار شد، با تبریک هفته پژوهش و قدردانی از تلاشهای پژوهشگران جوان و فعال کشور، تأکید کرد: ارزشمندترین قدردانی از جامعه پژوهشی آن است که دستاوردهای تحقیقات آنان بهصورت ملموس در فرآیند تصمیمسازی و حل مسائل کشور به کار گرفته شود. زمانی که نتایج پژوهشها بتواند گرهای از مشکلات انباشته و دیرینه کشور را باز کند، بالاترین رضایت و انگیزه برای محققان ایجاد میشود.
رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه خطاب به پژوهشگران حاضر گفت: آثار اندیشه، عقلانیت و تحقیق شما همواره در تصمیمات قابل مشاهده است. برای تلاشهای شما آرزوی توفیق دارم و از همه پژوهشگران صمیمانه قدردانی میکنم.
لزوم تمرکز مرکز پژوهشها بر توسعه دانش حکمرانی
قالیباف با اشاره به نقش حیاتی حکمرانی در کشور، تأکید کرد: یکی از مهمترین موضوعاتی که امروز کشور با آن مواجه است، مسئله حکمرانی است. بنابراین، ضروری است که مرکز پژوهشها علاوه بر تولید و عرضه محتوا، تمرکز ویژهای بر توسعه دانش حکمرانی داشته باشد.
رئیس مجلس شورای اسلامی افزود: در طول شش سال اخیر، مشاهده کردهام که بخشی از نیروهای مرکز پژوهشها با تغییر دولتها، برای مدتی به بخشهای اجرایی منتقل میشوند و پس از مدتی دوباره به مرکز بازمیگردند. این تجربه برای پژوهشگران بسیار ارزشمند است، زیرا هم در حوزه حکمت نظری و هم در حوزه حکمت عملی فرصت یادگیری و تقویت مهارتهای خود را پیدا میکنند.
وی اظهار کرد: چنین جابجاییها و تجربههای عملی، باعث ارتقای کیفیت پژوهشها و افزایش تأثیرگذاری آنها در تصمیمسازیها و حل مسائل کشور میشود و این رویکرد باید به عنوان یک الگوی مثبت در مرکز پژوهشها ادامه یابد.
رئیس مجلس همچنین تأکید کرد: هرچند پژوهشها الزاماً نباید به شکل مستقیم در بخش اجرا دنبال شوند، اما منطق و دلیل قوی پشت اقدامات اجرایی اهمیت دارد تا تغییرات مبتنی بر تحقیقات علمی و اسناد تولید شده باشد و وجدان پژوهشگران در فرآیند تصمیمسازی آگاه باشد.
رئیس مجلس در ادامه به نکتهای که اسماعیلی، معاون پارلمانی رئیسجمهور مطرح کرده بود، اشاره کرد و گفت: برخی مواقع وقتی مسئولیتی مانند وزیر، وکیل یا رئیس یک نهاد به عهده میگیریم، تصور میکنیم نیازی به همکاری، مشورت، پژوهش و استفاده از نخبگان و اندیشمندان نداریم. این دیدگاه، یکی از موانع اصلی پیشرفت کشور است و باعث میشود برخی مشکلات دههها حل نشده باقی بمانند و اثرگذاری لازم در فرآیند تصمیمسازی آسیب ببیند.
ارتقای دانش حکمرانی برای بهبود فرآیندهای تصمیمسازی
وی افزود: مرکز پژوهشها باید بیش از هر چیزی به ارتقای دانش حکمرانی توجه کند و تحقیقات خود را در راستای بهبود فرآیندهای تصمیمسازی ارائه دهد. جابجایی افراد بین مرکز پژوهشها و بخشهای اجرایی میتواند به فهم بهتر حکمت نظری و عملی کمک کند، اما مشروط بر اینکه ماهیت پژوهشی و روح علمی حفظ شود. نباید جابجایی صندلیها و مسئولیتها باعث شود که نقش و ماهیت علمی و پژوهشی افراد تغییر کند، چرا که این موضوع خطر بزرگی برای حکمرانی و رفتار فردی ایجاد میکند. تجربه نشان داده است که افرادی که با اشتیاق علمی و پژوهشی در مسیر خود حرکت میکنند، میتوانند به طور مستقیم بر تصمیمسازیهای کلان کشور اثرگذار باشند و نقش مؤثری در حل مسائل اساسی ایفا کنند.
رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: هر اقدام و تصمیمی که در کشور انجام میشود باید ریشه در فرهنگ داشته باشد و صرفاً رفع تکلیف کافی نیست. تجربه دوران جنگ نشان داد که فرهنگ پایه عامل اصلی موفقیتها و تداوم پیروزیها بود و نه صرفاً تجهیزات و امکانات. پژوهشگران باید با نگاه عمیق به مسائل، مشکلات واقعی مردم را به مسائل قابل پیگیری تبدیل کنند و پیش از حل یک مسئله، آن را به رسمیت بشناسند.
قالیباف افزود: یکی از چالشهای جدی ما عدم شناسایی و پذیرش مسائل واقعی است و در صورت عدم توجه به این موضوع، اختلافات، دو قطبیسازیها و لجبازیهای غیرضروری ایجاد میشود که مسیر حل مشکلات را طولانی و پیچیده میکند. پژوهشگران باید تمرکز خود را بر حل مسائل واقعی و اثرگذار قرار دهند و از مباحث غیرضروری و جلسات پرتنش پرهیز کنند.
مزیت برنامه هفتم نسبت به شش برنامه گذشته
وی با بیان اینکه مرکز پژوهشها نقش مهمی در تدوین و پیگیری برنامه هفتم توسعه کشور داشته و همکاری آن با دولت و سایر نهادها زمینهساز اجرایی شدن بخشهای مختلف برنامه شده است، اظهار کرد: برنامه هفتم نسبت به شش برنامه گذشته هم قابل اجرا و هم اثرگذارتر است و نظارت دقیق بر اجرای آن اهمیت فراوان دارد. مرکز پژوهشها باید با تمام توان این برنامه را دنبال کند، هرگونه اشکال یا ایراد در اجرا را شناسایی کند و در صورت لزوم آن را اصلاح نماید تا اهداف برنامه محقق شود. همچنین قانون جهش دانشبنیان نتیجه زحمات پژوهشگران، آیندهنگری و تشخیص ضرورتها بوده و آثار آن در بخشهای مختلف فناوری، سرمایهگذاری و ایجاد صندوقها مشاهده میشود.
رئیس مجلس برگزاری جلسات سهجانبه میان مجلس، دولت و ذینفعان را به مثابه کمک بزرگی برای تحقق قوانین و برنامهها دانست و گفت: حضور نخبگان و پژوهشگران در این جلسات اثرگذاری آنها را دوچندان میکند.
قالیباف ادامه داد: قوانین و برنامهها باید به گونهای اجرا شوند که از دوبارهکاری و تدوین قوانین غیرضروری جلوگیری شود و آییننامهها با اصلاحات لازم، مسیر قانونگذاری و نظارت را تسهیل کنند. مرکز پژوهشها باید ایدهها و نظرات نمایندگان را دریافت و آنها را تبدیل به لایحه، طرح یا قانون نماید و با همکاری دولت و نمایندگان، اجرای برنامهها و قوانین را به بهترین شکل ممکن تضمین کند.
وی گفت: ستون فقرات مجلس، کمیسیونها هستند و پژوهشگران باید همکاری مستمر و نزدیک با آنها داشته باشند تا دادههای دقیق و علمی به قوانین تبدیل شود و مسیر اجرای درست قانون هموار شود. هماهنگی میان کمیسیونها، دولت و مرکز پژوهشها برای حل مسائل کشور و تصمیمگیریهای حکمرانی، از اهمیت بالایی برخوردار است و باید با شفافیت، هوشمندسازی و بهرهگیری از فناوریهای نوین همراه باشد. اصلاح آییننامهها، شفافسازی فرآیندها و بهرهگیری از فناوریهای نوین، زمینه را برای قانونگذاری و نظارت هوشمندانه فراهم میکند و پژوهشگران نقش اصلی در این مسیر دارند.
پرهیز پژوهشگران از ورود به مباحث سیاسی و رقابتهای غیر ضرور
رئیس قوه مقننه گفت: پژوهشگران باید از مباحث سیاسی و رقابتهای غیرضروری دوری کنند و تمرکز خود را بر حل مسائل واقعی و اولویتدار قرار دهند. پژوهشگران متعهد و اندیشمند با کمک نخبگان دیگر میتوانند مسیر سنتی قانونگذاری را اصلاح کنند و از فرصتهای فناوری و نوآوری برای ارتقای فرآیندهای تصمیمسازی و قانونگذاری استفاده کنند. نقش پژوهشگران در توسعه، حکمرانی و تصمیمسازی کشور غیرقابل انکار است و تلاشهای آنان اثرات ملموسی بر زندگی مردم و پیشرفت کشور خواهد داشت.
قالیباف با بیان اینکه مرکز پژوهشها باید همواره توجه خود را به ارتقای حکمت نظری و عملی در کنار توجه به مسائل اجرایی معطوف کند تا پژوهشها و تحقیقات علمی بیشترین اثرگذاری را در تصمیمگیریهای کلان داشته باشند.، تصریح کرد: این مرکز باید با همکاری دانشگاهها، اندیشکدهها و نخبگان، مسائل جامعه را به صورت علمی بررسی کرده و آنها را به مسائل قابل پیگیری و حل تبدیل کند. شناسایی، پذیرش و حل مسائل واقعی مردم پیشنیاز اثرگذاری پژوهشها و ایجاد سیاستهای حکمرانی موفق است و بدون آن تصمیمات نهایی نمیتواند تأثیر مطلوب داشته باشد.
وی گفت: تعامل بین پژوهشگران و کمیسیونهای مجلس، دولت و سایر نهادها باید مستمر و سازنده باشد تا فرآیند قانونگذاری و نظارت دقیقتر انجام شود و هیچ خللی در اجرای برنامهها ایجاد نشود. پژوهشگران باید از طریق ارائه تحلیلها، دادههای دقیق و پیشنهادهای علمی، مسیر تصمیمگیری را برای نمایندگان و دولت هموار کنند و نقش خود را به عنوان موتور محرکه توسعه و حکمرانی کشور ایفا کنند. اصلاح آییننامهها و بهرهگیری از فناوریهای نوین، مسیر قانونگذاری و نظارت را تسهیل میکند و پژوهشگران نقش اصلی در این مسیر دارند.
توجه پژوهشگران جوان به اولویتهای واقعی کشور
قالیباف ادامه داد: پژوهشگران جوان باید با تمرکز بر اولویتهای واقعی کشور، نقش خود را در پیشبرد اهداف برنامههای توسعه، قوانین کلان و سیاستگذاریها ایفا کنند و با بهرهگیری از تجربه، دانش و نوآوری، مسیر کشور را به سوی تصمیمات مؤثر، هوشمندانه و فرهنگیمحور هدایت کنند. پژوهشگران متعهد ستون اصلی تصمیمگیریهای کلان و توسعه کشور هستند و تلاشهای آنان در آینده نزدیک اثرات ملموسی بر زندگی مردم و پیشرفت کشور خواهد داشت.
وی با بیان اینکه توقع من از پژوهشگران این است که با تمام توان و تعهد خود، در مسیر بهبود فرآیندها، تدوین و اصلاح قوانین، نظارت بر برنامهها و ارتقای حکمرانی نقش مؤثر و سازندهای ایفا کنند، اظهار کرد: هیچ موفقیتی بالاتر از دیدن اثرگذاری پژوهشها در حل مسائل کشور وجود ندارد و این امر بزرگترین انگیزه و دستاورد پژوهشگران خواهد بود. باید با تمرکز و انسجام، مسیر کشور را به سوی تصمیمات هوشمندانه و کارآمد هدایت کنیم.
رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: مرکز پژوهشها باید با بهرهگیری از تجربه، دانش و نوآوری، مسائل کشور را به صورت علمی بررسی کند و با همکاری دانشگاهها، اندیشکدهها و نخبگان، مسائل جامعه را به مسائل قابل حل تبدیل کند. شناسایی و پذیرش مسائل واقعی مردم پیشنیاز اثرگذاری پژوهشها و ایجاد سیاستهای حکمرانی موفق است و بدون آن، تصمیمات نهایی نمیتواند اثر مطلوب داشته باشد. پژوهشگران باید نقش خود را به عنوان موتور محرکه توسعه و حکمرانی کشور ایفا کنند و مسیر تصمیمگیری را برای نمایندگان و دولت هموار سازند.
وی گفت: در مسیر قانونگذاری و اجرای برنامهها، باید توجه داشته باشیم که بهرهگیری از فناوری، هوشمندسازی فرآیندها و استفاده از ظرفیت نخبگان و پژوهشگران، میتواند سرعت و دقت تصمیمگیری را افزایش دهد و از دوبارهکاری و اتلاف منابع جلوگیری کند. تمرکز بر مسائل کلیدی، شناسایی دقیق مشکلات مردم و تبدیل آنها به مسائل قابل حل، از مهمترین وظایف پژوهشگران است و این امر به طور مستقیم بر کارآمدی برنامهها و قوانین کشور اثرگذار خواهد بود.
توجه به عنصر فرهنگ برای اثرگذاری تصمیمات
رئیس دستگاه تقنینی کشور اظهار کرد: پژوهشگران باید در هر موضوع و مسئلهای، فرهنگ پایه را در نظر داشته باشند و تنها به اقدامات فوری و سطحی اکتفا نکنند. بدون توجه به فرهنگ و پیوست فرهنگی، هیچ تصمیمی اثرگذاری واقعی نخواهد داشت و پژوهشها نمیتوانند تأثیر لازم را بر حکمرانی و تصمیمسازی داشته باشند. تجربه نشان داده است که هر موفقیتی که در کشور به دست آمده، ریشه در توجه به فرهنگ و ارزشهای بنیادین داشته است و این امر باید الگوی پژوهشگران باشد.
قالیباف با بیان تجربهای تاریخی گفت: در سالهای آغازین جنگ، یعنی ۵۹ و ۶۰، من از اهمیت موضوع فرهنگ پایه آگاهی چندانی نداشتم و این دغدغه در ذهنم مطرح نبود. تا زمانی که بنیصدر فرمانده جنگ بود، این موضوع مورد توجه قرار نگرفت و روندها بیشتر جنبه نظامی و اجرایی داشت. پس از برکناری بنیصدر، نگرش به جنگ و مفهوم عملیاتها کاملاً تغییر کرد و مسیر تصمیمگیریها، طراحی مانورها، کدهای رمز بیسیم و تمامی اقدامات مرتبط با جنگ به شکل قابل توجهی متفاوت شد. آنچه که در ابتدا یک نبرد نظامی صرف و خشن به نظر میرسید، با اتکا به فرهنگ پایه شکل گرفت و همین عامل بود که به موفقیت و پیروزی ما انجامید، نه صرفاً تجهیزات و ادوات جنگی.
قالیباف یادآور شد: در ابتدای ورود به مجلس یازدهم بیان کردم که کمیسیونها نقش بنیادی در ساختار مجلس دارند و تمام فرآیندهای قانونگذاری، نظارت و دیگر وظایف مهم، بر پایه فعالیتهای کمیسیونها شکل میگیرد. در واقع میتوان کمیسیونها را ستون فقرات مجلس دانست و هر تصمیمی که در صحن نهایی میشود، حاصل تلاش و دقت افرادی است که در کمیسیونها فعالیت کردهاند. اعمال دقیق، تصمیمگیری صحیح و تبدیل مصوبات به قانون در صحن، مستقیماً به زحمات اعضای کمیسیونها بازمیگردد. فسفری که سوزاندهاند و عرقی که ریختهاند، محصول تصمیمات درست و قانونگذاری مؤثر است. در صحن مجلس، معمولاً تغییرات بنیادین ایجاد نمیشود و تنها امکان رفع اشکال جزئی وجود دارد.
رئیس مجلس ادامه داد: گاهی اوقات دیده شده که اعضای مرکز پژوهشها به کمیسیونها دعوت میشوند تا دیدگاهها و تحلیلهای خود را ارائه کنند، اما اجازه صحبت کامل به آنان داده نمیشود و ممکن است لحن برخی افراد نیز ناخواسته تحقیرآمیز باشد. این مسئله نباید انگیزه پژوهشگران را کاهش دهد یا موجب دلزدگی آنان شود. همانطور که امام راحل فرمودند، کار برای خدا نه خستگی دارد و نه دلسردی. تمام مسئولان، از هیئت رئیسه تا رؤسای کمیسیونها و نمایندگان، موظف هستند که از پژوهشگران و نقش آنان در قانونگذاری حمایت کنند تا کمیسیونها بتوانند به جایگاه اصلی خود در تدوین قوانین برسند.
وی افزود: در حال حاضر با پیدایش مسائل نوین و موضوعات تازه، ضرورت بازنگری در تعداد کمیسیونها و نحوه ارجاع موضوعات به آنها بیش از پیش احساس میشود. برخی کمیسیونها باید اضافه شوند و شرح وظایف آنها بهروزرسانی شود تا پاسخگوی نیازهای نوظهور باشند. تجربه نشان داده که انجام این اصلاحات در پایان دوره مجلس مناسب نیست؛ بلکه به طور ایدهآل، وسط دوره یعنی همین سال دوم دوره دوازدهم، زمان مناسبی برای اعمال تغییرات است. سازماندهی، تعداد و حوزههای کاری کمیسیونها باید با دقت توسط مرکز پژوهشها مدیریت شود، چرا که این وظیفه پیچیده و نیازمند دقت فراوان است.
قالیباف تأکید کرد: خوشبختانه در حال حاضر هماهنگی مناسبی بین معاونت راهبردی ریاست جمهوری، کمیسیونهای دولت و مرکز پژوهشها برقرار شده است و لازم است این تعامل حفظ شود تا روند بررسی مسائل و ارجاع موضوعات به درستی صورت گیرد و از همپوشانی و سردرگمی جلوگیری شود. این تعامل به خصوص برای تصمیمگیریهای کلان و قوانین پیچیده اهمیت زیادی دارد.
بهرهگیری از هوش مصنوعی در مسیر قانونگذاری
وی گفت: محصول نهایی ما قانون است و اگر قانون بهدرستی تدوین نشود یا مسیر تولید و تصویب آن دارای نقص باشد، تلاشها به نتیجه مطلوب نخواهد رسید. لازم است در فرایند قانونگذاری و نظارت، به مسائل ریشهای کشور توجه ویژه شود و اجرای صحیح قوانین نیز همواره مدنظر قرار گیرد. کنشگری در مجلس و مرکز پژوهشها باید با دقت و تمرکز انجام شود تا اصلاحات ضروری در حوزه قانونگذاری پیگیری شود و خللی در مسیر اجرای قوانین ایجاد نشود.
رئیس مجلس افزود: بخشهایی از آییننامههای مجلس نیازمند اصلاح هستند و با بهرهگیری از شفافسازی، هوشمندسازی و فناوریهای نوین از جمله هوش مصنوعی، میتوان مسیر قانونگذاری را با دقت بیشتری طی کرد. مرکز پژوهشها مسئول است تا ایدهها و نظرات نمایندگان را جمعآوری کرده و آنها را به قوانین قابل اجرا تبدیل کند. این شامل فرآیند تدوین لایحه و طرح است و مسیر اجرای آن باید به درستی طی شود.
قالیباف در پایان اظهار کرد: در حال حاضر سامانه «قانونیار» نقش مهمی در تسهیل روند قانونگذاری ایفا میکند و تنقیح قوانین نیز میتواند مانع از دوبارهکاری شود. در صورتی که قانون موجود نقصی داشته باشد، تنها اصلاح آن کافی است و نیازی به تدوین قوانین جدید نیست. این رویکرد به حفظ انسجام، جلوگیری از پیچیدگیهای اضافی و افزایش کارآمدی سیستم قانونگذاری کمک میکند.
انتهای پیام
مطالب مرتبط
