عزت نفس و کرامت انسانی را به فرزندانمان بیاموزیم

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) خراسان جنوبی، اصل تربیت و فراگیری آداب و قواعد زندگی دنیا برای وصول به هدف نهایی آفرینش و خلقت انسان امری بسیار روشن است و در اصل تربیت، انگیزه و حکمت بعثت پیامبران است.

در معارف اسلامی نیز بر اصول تربیت و لزوم آموزش توسط والدین تأکید فراوان شده است. علاوه بر آن به حکم عواطف انسانی، اهمیت دادن به سرنوشت فرزند واجب است و باید در تربیت او اهتمام ورزید، به‌طوری که در آینده موجود ناموفقی نباشد بلکه بتواند حداقل معیشت خود را با آبرو فراهم کند.

از آنجا که اسلام یک مکتب جامع اعتقادی و اخلاقی است، هم عهده‌دار معرفی شیوه‌ها و روش‌های تربیتی است و هم آداب نیک و راه و رسم آموزش آن‌ها را بیان می‌کند. در این گزارش به اصول اساسی تربیت فرزند اشاره شده است:

اولین اصل تربیتی، هدایت به‌سوی توحید و جهت‌دادن به فطرت اولیه است

اولین نکته آموزشی و اولین اصل تربیتی، هدایت به‌سوی توحید و جهت‌دادن به فطرت اولیه است. انسان بر اساس فطرت اولیه خود خداشناس است. خداوند در آیه 30 سوره روم می‌فرماید: «فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفًا فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا لَا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ؛ پس روى خود را با گرایش تمام به حق به‌سوى این دین کن با همان سرشتى که خدا مردم را بر آن سرشته است آفرینش خداى تغییرپذیر نیست این است همان دین پایدار ولى بیشتر مردم نمى‏‌دانند ای رسول ما، روی خود را متوجه آیین خالص پروردگار کن، این فطرتی است که خداوند انسان‌ها را بر آن آفریده است».

در تبیین این آیه شریفه توجه به سه نکته خیلی مهم است؛ نخست والدین باید توجه داشته باشند که برای تربیت فرزند از فطرت و غرائز ذاتی انسانی غافل نباشند، دوم از استدلال و برهان قابل فهم استعانت بجویند و هرگز چیزی را بدون دلیل به کودک القا نکنند و سوم اینکه در هر حال به شخصیت انسانی کودک توجه کنند.

دومین نکته که والدین باید به کودک بیاموزند نیکی به پدر و مادر است؛ باید از همان ابتدا به کودک بیاموزند که هر کس به او احسان و خدمتی می‌کند، باید صاحب احسان را ارج نهد و احترام کند.

سومین اصل تربیتی، توجه دادن فرزند به معاد است؛ کودک از آغاز باید بداند که اساس آفرینش او بر حکمت و رمز و رازی استوار است و بیهوده خلق نشده است. هر کاری در این عالم انجام دهد، عالم دیگری هست که نشانگر و نمایاننده همه افعال و کرده‌های انسان خواهد بود.

حلاوت انس با خدا را به کودک بیاموزیم

بعد از آموزش اصول اعتقادی، والدین باید به هدایت رفتاری و اعمالی فرزند از نظر شخصی و اجتماعی توجه کنند؛ بنابراین وظیفه والدین است که فرزند خود را یاری کنند تا به اطاعت الهی خو بگیرد و مطیع پروردگارش باشد.

شیرینی و حلاوت انس و گفت‌وگو با خدا را از همان آغاز به کودک بچشانند. به او القا کنند که کمترین وظیفه بنده در پیشگاه پروردگارش، خضوع و تذلّل است و همین مسئله در امور مهم زندگی، مأمن و وسیله نجات انسان است و او را با عبادت و نماز که ساده‌ترین وسیله پیوند انسان و خالق است، انس دهند.

پدر و مادر نباید از کودکشان یک انسان منزوی و گوشه‌گیر بسازند، باید بدانند که انسان سعادتمند کسی است که همه سعادت را فقط در قالب عبادات شخصی جستجو نمی‌کند، اهمیت مطلب در این است که از همان آغاز کودک را نسبت به اجتماع و سرنوشت سایر انسان‌ها توجه داد، در او این حساسیت را ایجاد کرد و ادای فریضه امر به معروف و نهی از منکر را به او بیاموزند.

راه غلبه بر مشکلات، گریز از آن نیست

خلقت و طبیعت حیات دنیوی با مصیبت‌ها و مشکلات گره خورده است، وقتی کودک با خانواده است و از حمایت والدین برخوردار است معمولاً درگیر مسائل زندگی نیست اما زمانی که پا را از محیط خانواده بیرون گذاشت گاه با مصائب و مشکلاتی برخورد می‌کند که احساس حقارت، ضعف و خودباختگی می‌کند به همین دلیل میدان را خالی می‌کند، در نتیجه باید به او توجه داد که انسان باید مقاوم و صبور باشد و راه غلبه بر مشکلات، گریز از اجتماع نیست، بلکه صبر است.

معنای دیگر صبر، حفظ حریم‌های شرعی و قانونی در رویارویی با مشکلات است. ممکن است کودک در هنگام روبرو شدن با مشکلات به خاطر عدم آشنایی از خود عکس‌العمل‌های نامناسبی نشان بدهد، به‌طور طبیعی در این موارد یک انسان متخلف، متمرد و بدچهره شناخته می‌شود.

انسان فهیم به کرامت انسانی خود اهتمام دارد

انسان فهیم که به کرامت انسانی خود اهتمام دارد، هرگز برای وصول به اهدافش حاضر نخواهد بود کرامت و شخصیت انسانی خود را پایکوب و لگدمال کند.

والدین باید به این نکته توجه داشته باشند که از آغاز درس عزت نفس، بزرگواری و کرامت انسانی را به فرزند خود بیاموزند تا او برای حل مشکلات زندگی، با مقاومت، بردباری، تدبیر و اندیشه، تن به حقارت و ذلت ندهد و مشکل را نپذیرد و با سرانگشت اندیشه گره مشکلات و موانع را باز کند.

اعتدال و میانه‌روی یک توصیه همیشگی و همگانی در امور زندگی است، باید اعتدال در رفتار و منش را به فرزند آموخت که نه آنقدر تند برود که در راه بماند و نه آن چنان سستی و قصور کند که زمان بگذرد و مطلوب بگریزد.