چگونه‌ به یاد خدا باشیم/ اثرات‌ دعا در جسم و جان

به گزارش کانون خبرنگاران نبأ وابسته به خبرگزاری ایکنا، در مورد ذکر و یاد خدا و اثرات‌ آن در جسم و جان ما، آیات و روایات فراوانی مشاهده شده است؛ یادداشت زیر به قلم حجت‌الاسلام مرتضی‌ اسماعیل‌پور یکی از اساتید حوزه علمیه نبی‌اکرم(ص) در این رابطه به تحریر در آمده است که در این  باب به اثرات ذکر در جسم و جان ما اشاره شده که مشروح این یادداشت به شرح زیر است.

حجت‌الاسلام اسماعیل‌پور، یادداشتی را در اختیار کانون نباء گذاشت و با اشاره به سخن آیت‎‎الله حق‌شناس(ره) گفت: «منظور از ذکرآن نیست که یک تسبیح برداریم و مشغول به زبان آوردن جملاتی شویم که در توصیف خداوند است بلکه‌ به تعبیرامام‌صادق(ع) هدف از ذکر، قلب‌ انسان است که باید قبله زبان باشد و بی‌اشارت قلب، زبان حرکت نکند محرک انسان باید قلب‌ باشد اگراین گونه شد تمام وجود انسان متوجه خدا می‌شود».

با بررسی آیاتی که  به واژه‌ ذکر پرداخته گفت: کاربرد ذکر یعنی یاد حق، توجه به تاریخ و سرگذشت‌گذشتگان و یادی از افراد و اشخاص در همه موارد موضوع یکی‌ است، یادآوری و توجه دادن و از غفلت بیرون آمدن و یا بیرون آوردن دیگران است ولی آنچه ما درصدد آن هستیم یاد خدا و آثار شگفت‌انگیز آن در تربیت و سازندگی، رشد و پویایی و حرکت ارتفاعی است، به تعبیر «دکتر مارتین‌ لوترکینگ که جایزه نوبل دریافت کرده است، او می‌گوید: سعادت انسان در پرتوی سه حرکت است؛ حرکت طولی، حرکت‌ عرضی و حرکت طولی».

وی در توضیح حرکت طولی گفت: حرکت و تلاش جهت تأمین نیازمندی‌های فردی و خانوادگی را حرکت طولی می‌گویند؛ حرکت عرضی هم یعنی، حرکت در تأمین نیازمندی‌های اجتماعی و توجه به افراد نیازمند است؛ حرکت ارتفاعی هم یعنی، حرکت به سوی خداوند است هر روز باید یک گام در مسیرایمان و معرفت به جلو برویم».

نقش محوری ذکر در سیر و سلوک

نقش محوری ذکر در سیر و سلوک عرفانی یعنی رسیدن به اوج تعالی انسان و پیوند روح و قلب و جان آدمی با مرکز هستی و منبع حیات است و اینجاست که ارزش انسان در ارتباط با خداوند معنی پیدا می‌کند.

آیاتی که به بحث ذکر پرداخته است

وی با اشاره به آیه قرآن گفت: «فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ وَاشْکُرُواْ لِی وَلاَ تَکْفُرُونِ؛ پس مرا یاد کنید [تا] شما را یاد کنم و شکرانه‏‌ام را به جاى آورید و با من ناسپاسى نکنید(سوره مبارکه بقره آیه 152)».

در تفسیر نمونه چنین آمده «یاد اشاره به یک اصل تربیتی و تکوینی دارد به یاد ذات پاکی باشید که سرچشمه تمام خوبی‌ها و نیکی‌هاست و روح جان خود را پاک و روشن سازید و آماده پذیرش رحمت الهی باشید» ازعلامه طباطبایی نقل شده که گفته‌اند «آیه 152بقره عصاره وفشرده همه قرآن است».

آیه 41 احزاب یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکُرُوا اللَّهَ ذِکْرًا کَثِیرًا اى کسانى که ایمان آورده‏ اید خدا را یاد کنید یادى بسیار؛ آیه 42 احزاب وَسَبِّحُوهُ بُکْرَةً وَأَصِیلًا و صبح و شام او را به پاکى بستایید.

در آیه 82 سوره رعد آمده «الَّذِینَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللّهِ أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ همان کسانى که ایمان آورده‌اند و دل‌هایشان به یاد خدا آرام می‌گیرد آگاه باش که با یاد خدا دلها آرامش می‌‏یابد».

وی در تشریح این آیه گفت: یکی از مشکلات انسان معاصر مسأله اضطراب و استرس و تنش‌های روحی است که متأسفانه بسیاری ازمردم دچارآن هستند، تنهاعاملی که می‌تواند انسان را از چنین بحران روحی نجات بخشد و به زندگی معنا دهد ایمان و باورهای راستین به ذات احدیت است کسانی که نام خدا را بر زبان و یادآور در دل دارند چنین افرادی از آرامش کامل برخور دارند.

علیرضا برومند