مروری بر تاریخچه امامزاده یعقوب(ع) صائین‌قلعه

به گزارش ایکنا از زنجان، صائین‌قلعه یکی از شهرهای بخش مرکزی شهرستان ابهر در استان زنجان بوده که در فاصله ۲۵ کیلومتری شهر ابهر و ۶۵ کیلومتری شهر زنجان واقع شده است.
 
پیشینه تاریخی صائین‌قلعه
این شهر مانند سایر نفاط زنجان دارای تاریخ کهن قبل از حمله مغول قهود نام داشته و مغولان آن را صائین‌قلعه نامیدند. حمدالله مستوفی در «نزهه القلوب» آورده است «دیه قهود که مغولان آن را صائین قلعه می‌خوانند ام‌القرای آنجاست و اکنون به سبب همسایگی با سلطانیه، موضع آبادانی می‌شود و ولایت سردسیر است و چون بر جاده علم واقع شده، اخراجات بسیار دارند و از حقوق دیوانی معاف است».
نام صائین قلعه به صورت گوناگون در تواریخ آمده از جمله صاین، صائین قلعه، صائین دژ، قهود، قهودرودو سان قالا.
با توجه به موقعیت منطقه‌ای شهر که در کنار و مرکز بزرگ تمدن تاریخی نظیر شهر سلطانیه قرار گرفته است، از لحاظ تاریخی دارای قدمت طولانی بوده و وجود امامزاده یعقوب(ع)،‌ امامزاده یحیی(ع) در مرکز شهر نیز اسناد زنده این ادعا هستند.
امامزاده یعقوب (ع) صائین‌قلعه در 3 کیلومتری سمت جنوبی شهر، در بالای یک تپه طبیعی قرار گرفته است.
 
شجره طیبه امامزاده یعقوب
در رابطه با شجره‌نامه آن حضرت اختلاف نظر وجود دارد درکتاب «کنز الانساب» برای امام موسی‌بن جعفر(ع)، سی و نه فرزند نوشته‌اند: رضا، حسین، فضل‌الله، علی، حسن، احمد، محسن، شرادبن، عبدالله، عقیل، طیب، محمد، ناصر، حمزه، محمود، سام، لام، زید النار، یعقوب، جعفر، باقر، الیاس،‌ عباس، نوح، عمران، ادنان، صالح، عون، سالم، سلیم، ذکریا، شعیب، یحیی، اسماعیل، ابراهیم، یوسف، عبیدالله، هارون و عبدالرحمن؛ بنابراین احتمال دارد امامزاده یعقوب(ع) بلافاصله از اولاد موسی بن جعفر باشد و مؤید این احتمال شجره‌نامه ایشان است و همچنین بنا بر تحقیق شیخ مفید، امامزاده یعقوب(ع) از اولاد بلافصل امام موسی بن جعفر (ع) است. برخی از افراد، ایشان را از احفاد و نوادگان حضرت امام جعفر صادق(ع) دانسته‌اند.

بنای قبلی حرم مطهر امامزاده یعقوب(ع)
بنای امامزاده دارای پلان مربع مستطیل بوده است طول آن ۲۰ متر و عرض آن ۱۲/۵ متر و دارای ۷ فضای مشخص بوده است ابتدا فضای هشتی که ۱۵ / ۵ متر طول و ۵ / ۳ عرض و در طرفین آن دو اتاق به طور قرینه قرار گرفته بوده است. در پشت فضای هشتی، بقعه اصلی قرار می‌گرفت که این بقعه به عنوان هسته اصلی بنا بود. پوشش سقف اتاق آرامگاه از نوع گنبد پنج او هفت گنبد بوده است.
 
بنای جدید حرم مطهر
با توجه به اینکه امامزاده یعقوب(ع) یکی از اماکن مهم و مقدس در استان زنجان است شاهد حضور انبوه زوار جهت ارادت به این حرم مقدس از اقصی نقاط کشور است بنای قبلی پذیرش زایرین به صورت گسترده را محدود می‌ساخت و مشکلاتی ایجاد می‌کرد که ضرورت احداث بنای بزرگ‌تر و با شکوه را در این مکان بیش از بیش نمایان کرد.
بنای جدید حرم مطهر امامزاده یعقوب(ع) که شامل عملیات اجرایی فاز اول پروژه است در سال ۱۳۷۹ با تخریب بنای قبلی، به همت جمعی از نیکوکاران و علاقه مندان و با همکاری اداره کل اوقاف و امور خیریه استان، در مساحت ۱۰۵۰ متر مربع آغاز شد.
این بنا شامل حرم مطهر مساحت ۱۰۵ مترمربع دارای گنبد تک پوششی یک جداره از نوع فلزی، با ارتفاع ۲۰ متر و قطر ۷ متر، ورودی حرم شامل سردری با طاق جناعی که در طرفین آن دو مناره به ارتفاع ۵ / ۲۳ متر، شبستان مردانه و زنانه در ضلع غربی حرم با ورودی و کفش‌داری جداگانه هر کدام در مساحتی در حدود ۶۸ مترمربع، مسجد حرم مطهر در مساحت ۶۰۰ مترمربع و دفتر هیأت امنا، خادمین امامزاده یعقوب (ع) در ضلع غربی شبستان مردانه است.
نوع مصالح به کار رفته در این بنای عظیم، ‌آجر، سیمان و آهن‌آلات است و تزیینات این بنا بیش‌تر آینه کاری است.
 
ضریح حرم مطهر
ضریح فعلی امامزاده یعقوب(ع) بسیار زیبا و جالب است که در بنای جدید بر روی قبر امامزاده، به جای ضریح قبلی نصب شده است.
طول ضریح ۴ متر و عرض آن ۳ متر و ارتفاع آن ۶۰ / ۲ متر است جنس این ضریح از فلز روی،‌ آهن گالوانیزه، بوکسیت و نقره است در قسمت بالای ضریح، دور تا دور از روکش آب طلا، استفاده شده که زیبایی آن را دو چندان کرده است. در مرکز این بخش آیات قرآن کریم در زمینه‌ای آبی رنگ نوشته شده و حاشیه جالبی را به وجود آورده است.
این ضریح در سال ۱۳۸۳ توسط فردی خیر از اهالی صائین‌قلعه به نام حاج علی‌اکبر معینی و به همت هیأت امنای امامزاده یعقوب(ع) اهدا و نصب شده است.
 
موقوفات
موقوفات امامزاده یعقوب(ع) بیش تر به صورت املاک وقفی، زمین‌های زراعی هستند. مساحت املاک وقفی زراعی آن در حدود ۲۰۰ هکتار است.
اکثر این زمین‌ها به شکل دیم‌زار، به صورت اجاره به افراد مختلف واگذار می‌شود و آنها با کشت دیمی محصولات مانند: گندم و غیره، مبلغی را به عنوان اجاره بها به هیأت امنای امامزاده یعقوب(ع) یا اوقاف پرداخت می‌کنند.
بخشی از زمین‌های مذکور زیر کشت باغ انگور قرار گرفته است که از آب چشمه امامزده یعقوب(ع) آبیاری می‌شود  که مساحت آن بسیار اندک است.
انتهای پیام