کتاب «تأملات پاسکالی» نوشته جامعهشناس و فیلسوف برجسته فرانسوی، پییر بوردیو، اثری مهم در تقابل با عقلانیت انتزاعی و تفکر محض است که به بازخوانی ریشههای فلسفی جامعهشناسی و بازگرداندن آن به واقعیتهای ملموس زندگی اجتماعی میپردازد. کتاب با مقدمهای از بوردیو و یادداشتی از مترجم محسن ناصریراد، به تازگی به زبان فارسی و از انتشارات گام نو منتشر شده است. ناصریراد، دانشآموخته زبان فرانسه و کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی از دانشگاه تهران است و از سال 1397 تاکنون در مدرسه عالی مطالعات اجتماعی فرانسه فعالیت دارد.
پییر بوردیو تأملات پاسکالی را در شش فصل با سرفصلهای: نقد عقل مدرسی، صور سهگانه سفسطه مدرسی، بنیانهای تاریخی عقل، شناخت بدنی، خشونت نمادین و کشمکشهای سیاسی، هستی اجتماعی، زمان و حس وجود تدوین کرده است. این فصلها به ترتیب از نقد انتزاعیگرایی مطلق و عقل محض آغاز میشوند و به بررسی نقش بدن، نمادها، قدرت، و نهایتا تجربه زیسته انسان در جهان اجتماعی میپردازند.
در معرفی کتاب آمده است:
کتاب «تأملات پاسکالی»، تفسیری اجتماعی ـ فلسفی از نقش جامعهشناسان است و به بازگشت جامعهشناسی به ریشههای فلسفی خودش معطوف شده است. بوردیو در این کتاب، به صراحت خودش را پاسکالی میداند. پاسکال، متأله مسیحی قرن هفدهم، در میان افراد تأثیرگذار بر بوردیو در سالهای پایانی عمر او، اهمیت بیشتری دارد و مظهر گسستی فلسفی و الهامبخش از فلسفه است، زیرا بر اهمیت عمل عوامالناس تأکید میکند و با افاضه فلسفه محض از مغزهای فلاسفه مخالف است.
بوردیو، در این اثر، برساختههای نظری پیشین خود را تشریح میکند و در این راستا به مطالعات تجربی گسترده خود طی سالهای گذشته نیز میپردازد. البته زمانمندشدن برساختههای نظری او چالش عمدهای است. برخی جامعهشناسان معتقدند، بوردیو در تأملات پاسکالی بر تلفیق پیراستههای خود از برساختههای نظری گذشته نظیر عادتواره، میدان، خشونت نمادین و نظایر آنها طی چنددهه تأکید دارد.
درباره نویسنده:
پیر بوردیو، جامعهشناس و مردمشناس سرشناس فرانسوی بود که عمدتا به مسائلی نظیر ساز و کارهای قدرت و انواع شیوههای انتقال قدرت در جامعه در درون و بین نسلهای مختلف میپرداخت. او برخلاف سنت ایدئالیست اروپای غربی بر واقعیت جسمانی زندگی اجتماعی و نقش عمل در سازوکارهای جامعه تأکید داشت.
او تحت تأثیر گرامشی، هایدگر، مرلوپونتی، ویتگنشتاین، هوسرل، مارکس، وبر، دورکیم، کلود لوی-استروس و پانوفسکی نظریه شکلهای فرهنگی، اجتماعی و نمادین سرمایه را در برابر شکلهای اقتصادی سرمایه مطرح کرد. بوردیو جامعهشناسی سنتی را با نظریه خود در آمیخت و همواره در پی ارتباط مفاهیم نظریهشناختی خود با تحقیق تجربی بود. آثار او مارپیچی است بین نظریه و تحقیق تجربی و برگشت به تدوین دوباره نظریه اما در سطحی دیگر.
از دیگر آثار این نویسنده:
تأملات پاسکالی، ترجمه محسن ناصریراد، تهران: انتشارات گام نو، چاپ اول، ۱۴۰۴
چیزهای گفتهشده، ترجمه محسن ناصریراد، تهران: انتشارات گام نو، چاپ اول، ۱۴۰۲
سلطه مذکر، ترجمه محسن ناصریراد، تهران: نشر آگه، چاپ اول، ۱۴۰۰
معنای سیاسی هستیشناسی فلسفی مارتین هایدگر، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه، چاپ اول، ۱۴۰۰
جامعهشناس و مورخ، ترجمه انور محمدی، تهران: نشر گل آذین، چاپ اول، ۱۳۹۸
درباره دولت، ترجمه سروش قرائی، تهران: انتشارات مولی، چاپ اول، ۱۳۹۷
ساختارهای اجتماعی اقتصاد، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، چاپ اول، ۱۳۹۷
انسان دانشگاهی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه، چاپ اول، ۱۳۹۶
تمایز: نقد اجتماعی قضاوتهای ذوقی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر ثالث، چاپ اول، ۱۳۹۰
درباره تلویزیون و سلطه ژورنالیسم، ترجمه ناصر فکوهی، تهران: انتشارات فرهنگ جاوید، چاپ اول، ۱۳۹۰
درسی درباره درس، ترجمه ناصر فکوهی، تهران: نشر نی، چاپ اول، ۱۳۸۸
علم علم و تأمل پذیری، ترجمه یحیی امامی، تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، ۱۳۸۶
عکاسی: هنر میانمایه، ترجمه کیهان ولینژاد، تهران: نشر دیگر، ۱۳۸۶
نظریه کنش، دلایل عملی و انتخاب عقلانی، ترجمه سیدمرتضی مردیها، تهران: نقش و نگار، چاپ اول، ۱۳۸۱