یادی از سفر رئیس‌جمهور به ترکمنستان+عکس
گروه بین‌الملل - مرو قدیم که سالها پیش میزبان قدوم پر برکت حضرت رضا(ع) در دوران ولایتعهدی ایشان بود، اکنون با دیواره‌هایی به جا مانده از آن زمان، به محلی برای تجلی ارادت مردم منطقه به خاندان اهل بیت(ع) تبدیل شده است.
به گزارش ایکنا به نقل از رایزنی فرهنگی ایران در ترکمنستان؛ در روز چهارشنبه، 8/1/ 1397 ودر پی سفر رئیس جمهور ایران به تر كمنستان كه به دعوت رئیس‌جمهور تركمنستان انجام شد؛ حسن روحانی به عنوان اولین رئیس جمهور ایران وشاید اولین رئیس جمهور؛ قدم در اقامتگاه سلطان خراسان علی بن موسی الرضا (ع) گذاشت ودر آنجا زیارت نامه خواند. نشر این خبر وتصاویر حضور رییس جمهور، اشک شوق را در چشمان عاشقان امام رضا (ع) در دورترین نقاط جهان به ویژه دلدادگان امام مهربان در ایران و تركمنستان جاری ساخت .در پس آن روز هر كسی كه ما را می دید با برق نگاه، این حضور با بركت را تبریك می گفت و شاید بتوان گفت این دیدار بهترین عیدی بود كه دو رییس جمهور تركمنستان و ایران در كنار سایر لطف‌ها و محبت‌ها به ویژه آزادی وانتقال زندانیان ایرانی ، به مردم ایران هدیه كردند ومیلیون ها انسان به ویژه مردم ایران را خشنود ساختند. حضور رئیس جمهور ایران در این دیار و ادای احترام به رسول گرامی اسلام وفرزندان ویارانش لبخند رضایت را بر لبان صاحب شریعت (ص) وهمه مسلمانانِ ناظر وشاهد به ویژه مردم ایران وتركمنستان جاری ساخت .
جناب آقای دكتر روحانی علاوه بر زیارت اقامتگاه امام هشتم (ع) وجایگاهی كه امام در آنجا زندگی كرده ، نفس كشیده ، عبادت كرده وعلوم محمد (ص) وآل اورا منتشر ساخته است ، در این زیارت دوره ای؛ قدم به بارگاه بزرگانی چون صحابه گران قدر پیامبر عظیم الشان اسلام بریده اسلمی وحكم بن غفاری ونواده دلبندش سید محمد ویاران وپیروان با وفایی چون خواجه یوسف همدانی نهاد ویاد وخاطره آنان را گرامی داشت . همچنین برخی از میراث فر هنگی تر كمنستان را مورد بازدید قرار داد كه به گوشه ای از آن اشاره می‌شود:
اقامتگاه و قدمگاه امام رضا (ع)
مرو قدیم که سالها پیش میزبان قدوم پُر برکت حضرت رضا(علیه‌السلام) در دوران ولایتعهدی ایشان بود، اکنون با دیواره‌هایی به جا مانده از آن زمان، به محلی برای تجلی ارادت مردم منطقه به خاندان اهل بیت(علیهم السلام) تبدیل شده است. از زمان ورود حضرت رضا (علیه‌السلام) یعنی در سال 201 هجری قمری تا زمان شهادت ایشان در سال 203 هجری قمری، حوادث گوناگونی پیرامون امام روی داد که مناظره‌ها، گفت‌وگوهای امام و مأمون، كرامت‌هایی همچون نماز باران، نماز عید فطر و ماجرای ولایتعهدی ایشان در طی این مدت، بر اهمیت منطقه مرو افزود و در زمان حاضر نیز به لحاظ جایگاه والای امام رضا (علیه‌السلام) و اقامت بیش از دو سال در اواخر عمر پُر برکت ایشان همچنان مورد توجه مردم منطقه است.
آرامگاه امام‌زاده محمدبن زیدبن امام سجاد (ع)
آرامگاه محمدبن زید یا محمدبن محمدبن زیدبن امام سجاد(علیه السلام)، پنجمین نسل حضرت علی(علیه‌السلام)، جزو برجسته‌ترین بناهای سلطان قلعه مرو و در بین زائران ترکمنستان و دوستداران و علاقه‌مندان اهل بیت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) مشهور است. این آرامگاه دارای یك گنبد دو پوشه در روی تالار اصلی مدفن امام‌زاده و دو گنبد كوچك‌تر در روی محل ورودی است. شیوه و سبک معماری آرامگاه‌های قرن 12 میلادی در سادگی و خلوص و هماهنگی بسیار شگفت‌انگیز است.
در این محل، سردآب‌خانه باستانی و بزرگی وجود داردكه به بهترین نحو حفظ شده و نشان‌دهنده پذیرایی از زائران زیادی در این محل است. چنان‌که از نام بر میآید، وی نوه زیدبن امام سجاد(علیه‌السلام) بوده و اهالی مرو بیشتر وی را به نام محمدبن زید میشناسند. شهادت ایشان در مرو، در سال 200 هجری (815 میلادی) بر اثر زهر مأمون روی داده، و در حالی که حضرت رضا(علیه‌السلام) در سال 200 هجری (815 میلادی) وارد نیشابور شده، محمد مدتی قبل از ورود آن حضرت به خاک سپرده شده بود. بنای فعلی مقبره محمدبن زید در سده ششم هجری (12 میلادی) به امر سلطان سنجر سلجوقی ساخته شده است.
آرامگاه بریده بن حصیب اسلمی و حکم‌بن غفاری
در مجموعه مرو كهن مزار تعدادی از اصحاب پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله و سلم) وجود دارد كه در اینجا به دو مورد از آنها اشاره می‌شود؛ بریده‌بن حصیب اسلمی و حَکَم‌بن غفاری از اصحاب و یاران معروف پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) در سال 62 هجری قمری در اطراف مرو وفات یافتند و در شمال این منطقه تاریخی دفن شده‌اند که به علمداران دوقلوی اسلام در بین مردم مسلمان این مرز و بوم معروف هستند و یکی از مهمترین زیارتگاه‌های مرو قدیم است.
بریده اسلمی و حکم‌بن غفاری هنگام هجرت پیامبر اسلام، در چندین جنگ شرکت داشته و در فتح مکه نیز یکی از پرچمداران سپاه اسلام بوده‌اند. گفته می‌شود که پیامبر اسلام به این دو صحابه مژده داده بود که در این مناطق در راه اسلام وفات خواهند کرد.
آرامگاه خواجه یوسف همدانی
آرامگاه خواجه یوسف همدانی، دانشمند و عارف نامدار اسلامی (441-535) واقع در مجموعه باستانی و تاریخی مرو قدیم در جنوب تركمنستان، هم اكنون محل زیارت انبوه زائران محلی و خارجی است.
آرامگاه خواجه یوسف همدانی كه یكی از دانشمندان و عُرفای بزرگ اسلامی است خواجه یوسف همدانی در سال 440 هجری قمری در روستای بوزنجرد همدان دیده به جهان گشود و شاگردان زیادی را در مرو در زمینه عرفان تربیت کرد. خواجه یوسف همدانی در سال 535 هجری قمری در مسیر بازگشت از هرات به مرو در منطقه بادغیس درگذشت که ابتدا در همان مکان دفن شد و بعدها یکی از شاگردانش پیکر وی را به مرو منتقل کرد و در محل کنونی به خاک سپرد .
هر روز تركمن‌ها، زائران و توریست‌های زیادی از مناطق دور و نزدیك برای زیارت قبر این عارف بزرگ به این منطقه سفر می‌كنند.
مزار خواجه یوسف همدانی، دارای ایوان آجری و بلند است. این ایوان كه سبك و سیاق بناهای ایلخانی و تیموری دارد، احتمال داده می‌شود که مصلای مرو بوده باشد، اما آرامگاهی كه اخیراً در جلوی آن ساخته شده، آن را از حالت مُصلی خارج كرده است. آرامگاه، شامل بناهایی نظیر بُرج، مكان‌های چله‌نشینی عُرفا و مسجدی بزرگ است. آرامگاه خواجه یوسف همدانی از مجهزترین مراكز تاریخی و فرهنگی مرو قدیم است كه در این محل علاوه بر ایجاد منطقه سبز، فعالیت‌های عمرانی و رفاهی، ساخت مسجد بزرگ، سالن غذاخوری حدود 1000 نفری، خوابگاه زائران و سایر امكانات از سوی دولت و خیرین فراهم شده است.
مقبره سلطان سنجر
مقبره پادشاه سلجوقی شاخص ترین و عظیم ترین بنای فعلی مرو قدیم است. بنا به نوشته های تابلو راهنما این بنا در قرن ششم هجری بنا شده و ارتفاع کل بنا در حدود 40 متر است. این آرامگاه به مرور زمان دچار آسیب هایی شده بود اما در سال‌های اخیر توسط ترکیه مرمت شده است.
در ورودی آرامگاه سلطان سنجر سلجوقی سنگ نوشته بزرگی نصب شده و بر روی آن به همراه عکس پرچم ملی ترکمنستان و ترکیه نوشته هایی نیز ضرب شده است که در آن آمده است سازمان دولتی «تیکا»ی ترکیه در سال های 2002 الی 2004 میلادی این آرامگاه را به عنوان هدیه به ملت ترکمنستان بازسازی و مرمت کرده است (این بنا در فهرست سازمان فرهنگی ملل متحد (یونسکو) به ثبت رسیده است).
مرو قدیم و آثار فرهنگی و تاریخی
شایان ذكر است كه ؛ مرو یکی از چهار شهر قدیمی خراسان بزرگ است که به همراه شهرهای نیشابور، بلخ و هرات، قدمتی بسیار کهن داشته اما ناشناخته باقی مانده است.
از نظر اقتصادی، این شهر بر سر راه جاده ابریشم بوده و از نظر فرهنگی نیز در دوره اسلامی، دارای کتابخانه‌هایی بوده که مورد استفاده دانشمندان قرار می‌گرفته که از نقاط مختلف به این شهر روی می‌آوردند.
شهر مرو به واسطه نزدیکی به خوارزم و ماوراء النهر از یک‌طرف، و اتصال آن به سرخس و نیشابور از طرف دیگر، از نظر نظامی و تجاری و تا زمان مأمون همیشه دارالملک خراسان بوده است.
مجموعه تاریخی فرهنگی مرو قدیم با وسعتی بیش از دو هزار هکتار، در حومه شهر بایرام‌علی در بیست کیلومتری شهر کنونی مرو جدید و حدود 450 کیلومتری جنوب شرقی عشقآباد، پایتخت ترکمنستان واقع شده و آثار تمدنی دوران‌های مختلف تاریخی و باستانی از شش قرن قبل از میلاد و دوران اسلامی را در خود جای داده که آن را به مروارید شرق آسیا تبدیل کرده است.
در كتیبه داریوش در بیستون، از شهر مرو با نام مرگوش نام برده شده و در كتیبه‌های موزه تازیه شهر مرو، از وقایع دوران هخامنشی در این شهر یاد شده است. به طور کلی مرو مجموعهای از چندین شهر و سایت باستانی در دورههای مختلف است.
مهمترین آثار و سایتهای باستانی مرو عبارتند از ارگ قلعه مربوط به دوره هخامنشی قرن ششم قبل از میلاد، گبر قلعه و یا گیور قلعه مربوط به سه قرن قبل از میلاد و به روایتی 1000 سال پیش از میلاد، قز قلعه بزرگ مربوط به قرن ششم میلادی، قز قلعه کوچک مربوط به قرن هفتم میلادی، سلطان قلعه مربوط به قرن دهم تا سیزدهم میلادی، عبدالله خان قلعه مربوط به قرن پانزدهم میلادی، بایرام‌علی قلعه مربوط به قرن هجدهم میلادی و ویرانههایی از معابد مسیحی و صومعههای بودایی در گرکالاو در داخل گیور قلعه، که همگی نشان‌دهنده حیات و وجود تمدن در این شهر طی دورههای مختلف هستند.
مرو از شهرهای قدیمی خراسان قدیم بوده که در سال 22 هجری قمری توسط «احنف بن قیس» فتح شد. این شهر در دوره خُلفای اموی به دلیل اسلام‌ستیزی و سیاست‌های نژادپرستانه به پایگاهی علیه امویان تبدیل و قیام بنی‌عباس از مرو آغاز شد تا اینکه با روی کار آمدن مأمون مرکز خلافت عباسی به مرو منتقل شد.
• بخش عمده تصاویر از پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری اسلامی ایران انتخاب شده است.
محمد جواد ابوالقاسمی
رایزن فرهنگی ایران در ترکمنستان
1397/2/5
انتهای پیام
