حرکت جامعه به سمت سطحی‌نگری است/ چاپ سی و سومین جلد کتاب نوحه نواحی
گروه جامعه ــ نویسنده و پژوهشگر موسیقی اقوام ایران با اشاره به اینکه نوحه‌خوانان براساس ذائقه مردم ریتم تند را وارد نوحه‌ها کرده‌اند، گفت: براساس سابقه موجود در سایر کشورها مردم از سبک جدید خسته شده و به نوحه نواحی دوباره رجوع خواهند کرد.
متین رضوانی‌پور، نویسنده و پژوهشگر موسیقی اقوام ایران در گفت‌وگو با ایکنا؛ با اشاره به اینکه در سراسر ایران بحث نوحههای اصیل رو به فراموشی رفته است، گفت: در بیشتر مناطق کشور فقط افراد بالای 60 سال هستند که نوحههای اصیل را اجرا می‌کنند و جوانان سبک‌های روز را می‌خوانند.
وی با اشاره به اینکه هم اینک در گرمسار در حال ضبط نوحههای سنتی این شهر است، گفت: جوانان گرمساری هم در حال خواندن سبک‌های نو هستند و آن سبک‌های اصیل قدیمی که براساس معیارهای فرهنگی این منطقه بود، فقط توسط افراد مسن خوانده می‌شود.
جامعه در حال حرکت به سمت سطحی نگری و سطحی پسندی است
این پژوهشگر موسیقی اقوام ایران در پاسخ به این سؤال که چرا سبک‌های قدیمی نوحه‌خوانی کنار گذاشته شده‌اند ؟ آیا مردم دیگر استقبال نمی‌کنند؟ گفت: جامعه در حال حرکت به سمت سطحی نگری و سطحی پسندی است. در گذشته خواننده‌ای که می‌خواست خوب بخواند حداقل 10 تا 15 سال شاگردی می‌کرد و حنجره خود را توانمند می‌ساخت، بالاترین درس‌ها و سخت‌ترین ریتم‌ها را روزی چند ساعت تمرین می‌کرد و فقط پنج تا شش ساعت تمرین آواز می‌کرد تا بتواند اجرای درستی داشته باشد. در عرصه مداحی هم به همین صورت بود ولی اکنون همه به دنبال زود به نتیجه رسیدن هستند و کسی به دنبال تجربه سختی‌ها و پخته کردن کار خود نیست؛ نهایتاً دو هفته روی یک شعر کار می‌کنند و بدون تلاش بیشتری آن را اجرا می‌کنند.
رضوانی‌پور در پاسخ به این سؤال که روند بی‌توجهی به نوحههای قدیمی چه صدمه‌ای به مناسک محرم وارد می‌کند، گفت: کلیت جامعه به سمت مفرح بودن در حال حرکت است. حتی در موسیقی‌های سنتی هم مردم حوصله ندارند 10 دقیقه موسیقی گوش دهند تا به آواز برسند و از همان ابتدا ترجیح می‌دهند ترانه آغاز شود. اکنون حتی شاهدیم که اشعار عرفانی مولانا و حافظ نیز با سبک‌های موسیقی جدید خوانده می‌شود. در گذشته بین ترانه‌ها فاصله گذاشته می‌شد اکنون حتی فاصله بین موسیقی و کلام هم برداشته شده است و کلام بلافاصله شروع می‌شود و آمادگی روحی برای شنیدن کلام ایجاد نمی‌شود.
وی ادامه داد: اگر به دنبال راه‌حل هستیم که چگونه به سبک‌های سنتی بازگردیم من معتقدم باید زمان بگذرد تا مردم از این سبک‌های جدید خسته شوند.
مردم از سبک جدید و مدرن خسته خواهند شد
رضوانی‌پور در پاسخ به این پرسش که آیا مردم از این روند خسته می‌شوند اظهار کرد: زمان می‌برد؛ حداقل 30 سال باید بگذرد و مردم از این سبک جدید و مدرن خسته شوند و به نوحههای قدیمی بازگردند. در موسیقی آمریکا و اروپا این اتفاق افتاد و مردم از سبک‌های تند خسته شدند. اکنون وقتی یک کنسرت تک نوازی ایرانی در خارج از کشور برپا می‌شود مردم استقبال می‌کنند و سالن پر می‌شود. فکر می‌کنم همین روند برای ایران هم رخ دهد.
چاپ سی و سومین جلد کتاب نوحه نواحی
مؤلف مجموعه کتاب‌های «نوحه نواحی» با اظهار نگرانی از اینکه 30 سال بعد دیگر استادان نوحه نواحی را نخواهیم داشت، گفت: همین نگرانی موجب شد که به دنبال ضبط نوحههای مناطق کشور بروم تا حداقل این نوحه‌ها را به صورت ثبت شده داشته باشیم و تاکنون 32 جلد کتاب در این حوزه نوشته و در حال نگارش سی و سومین جلد کتاب نوحه های نواحی هستم. اکثر مناطق ایران را رفته ام اما من فقط یک نفر هستم و به تنهایی دارم کار می‌کنم، حامی چندانی هم ندارم و فقط گاهی از طرف برخی از ارگان‌ها کتاب‌هایم خریداری می‌شود.
وی در پاسخ به این سؤال که نوحه‌ها و موسیقی نواحی کدام منطقه شرایط بهتری دارد؟ عنوان کرد: در خراسان جوانانی دیدم که کار می‌کنند و نسل جدید در حال تربیت است. در مازندران هم جوانان فعال هستند اما کمی مدرن‌تر شده‌اند و به گروه نوازی و کارهای تنظیمی روی آورده‌اند. یعنی در نوحه‌ها و موسیقی نواحی نوآوری‌هایی شده اما این نوحه‌ها ارتقا داده نشده است ضمن اینکه در حال فاصله گرفتن از اصالت‌ها هم هستند. من معتقد نیستم همان موسیقی و نوحه‌ها باید باقی بماند اما آموزش‌ها باید آموزش‌های صحیحی باشد و مجریان با مبانی اصیل آشنا شوند سپس به دنبال نوآوری و تغییر بروند.
نوحه‌خوانان بر اساس ذائقه مردم ریتم تند را وارد نوحه‌ها کرده‌اند
این پژوهشگر موسیقی‌های مذهبی شیعیان در مناسبت‌ها، با اشاره به اینکه در گیلان جوان‌ترها مثل قدیمی‌ها خوب کار نمی‌کنند، اما تُرک‌ها خوب عمل می‌کنند، وضعیت قوم لر هم بد نیست، در بوشهر هم نوآوری‌هایی در حال وارد شدن به سنت‌ها است، گفت: بسیاری از افرادی که در حال کار بر روی موسیقی نواحی هستند دغدغه مالی دارند و همین مسئله موجب شده مجبور باشند کارشان را بر اساس ذائقه مردم تغییر دهند. بر همین اساس در نوحه خوانی‌ها هم ریتم‌های تند وارد شده است که تغییر حال مردم را ایجاد و موجب جلب مردم شود.
ظرفیت بزرگ موسیقی مذهبی ایران برای معرفی به جهانیان
وی در پاسخ به این سؤال که چه قدر موسیقی مذهبی ایران ظرفیت معرفی شدن به دنیا به عنوان یک موسیقی اصیل را دارد؟ گفت: در بحث نوحه خوانی این ظرفیت بسیار زیاد است چون هر منطقه شاخص‌ها و ویژگی‌های خاص خود را دارد. از سوی دیگر بحث مناجات خوانی، تعذیه خوانی و ... نیز هست اما باید دید چه کسانی می‌توانند این ظرفیت را ارائه دهند.
رضوانی پور ضمن انتقاد شدید از اینکه همگرایی و همکاری در جهت نجات موسیقی سنتی و نوحههای ایرانی وجود ندارد، گفت: در تمام دنیا برای نگه داری و احیای سنت‌ها و هنرهای قومی و ملی تلاش می‌کنند اما در ایران دو پژوهشگر و استاد نمی‌توانید پیدا کنید که همدل باشند و تلاش کنند فرهنگ را به دنیا معرفی کنند.
وی با ابراز تأسف شدید از اینکه عموماً همدیگر را قبول نداریم و همین موجب می‌شود وقتی کسی برای انجام کاری اقدام می‌کند، دیگران برای ناکام گذاشتن وی تلاش کنند، گفت: 20 سال است با این مشکل درگیر هستم. اخیراً برای ضبط نوحههای یک منطقه وارد شهری شدم یکی از موسیقیدانان آن منطقه به مداحان آن منطقه گفت که این فرد نوحههای شما را ضبط می‌کند و می‌برد نزدیک به یک میلیارد تومان کارهای شما را می‌فروشد! و کاری کرد که هیچکس با من همکاری نکرد؛ حتی نزدیک بود درگیری ایجاد کنند. این واقعاً تأسف بار است که خودشان هیچ کاری نمی‌کنند و مانع کسانی می‌شوند که دارند تلاش می‌کنند.
رضوانی پور از سازمان میراث فرهنگی و بخش ثبت میراث ناملموس این سازمان هم انتقاد کرد و گفت: می‌خواستیم در سازمان میراث فرهنگی نواهای سنتی را ثبت ملی کنیم، مسئول ثبت میراث ناملموس از من خواست در چند جشنواره قرآن سنتی نواحی مختلف را بخوانم، من این کار را کردم اما بعد از جشنواره حتی جواب تلفن من را هم ندادند. همین روندها هست که پژوهشگران را فرسوده می‌کند.
گفت‌وگو از زهرا ایرجی
انتهای پیام
