نحوه محاسبه نرخ رشد اقتصادی/ استفاده از روش‌های استاندارد در بررسی آمارها
گروه اقتصاد: باقری به تشریح نحوه محاسبه نرخ رشد اقتصادی پرداخت و اظهار کرد: در ایران از روش‌های استاندارد در محاسبه آمارهای اقتصادی استفاده می‌شود.
مجتبی باقری‌تودِشکی، عضو هیئت‌علمی گروه اقتصاد دانشگاه مفید، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، با اشاره به برخی اظهارنظرها در زمینه نرخ رشد اقتصادی 4/6 درصدی در کشور، به بررسی نحوه محاسبه نرخ رشد اقتصادی پرداخت و اظهار کرد: برای تعیین میزان رشد، ابتدا تولید ناخالص ملی را در هر سال اندازه‌گیری می‌کنند که البته در بخش‌های مختلف سال هم می‌توانند این تولیدات را اندازه‌گیری کنند و هنگامی‌که تولیدات اندازه‌گیری شد، این میزان تولیدات را با سال قبل می‌سنجند که شامل تولید کالا و خدمات است؛ مثلا اگر تولید سال قبل، 100 بوده است و امسال به 120 درصد رسیده است، در این صورت به نرخ رشد 20 درصد رسیده‌ایم. البته می‌توان گفت که مثلا سه‌ماهه اول یا دوم این نرخ را داشته‌ایم که در این‌صورت به جای مقایسه یک سال، سه ماه را با هم مقایسه می‌کنند.
نحوه محاسبه نرخ رشد اقتصادی
باقری در پاسخ به این پرسش که تولید ناخالص داخلی (GDP) را به چه طُرُقی می‌توان اندازه‌گیری کرد؟ گفت: برای تعیین آن از سه روش تولید، تقاضا و روش دستمزد استفاده می‌کنند که معنای آنها هم روشن است مثلا ابتدا میزان تولید در یک کارخانه و دوم سنجش و اندازه‌گیری میزان خرید خریداران بعد از ورود اجناس به بازار و سوم بررسی این موضوع است که دستمزد و اجاره در قیمت این کالا نقش دارد؛ بنابراین بعد از اینکه تغییرات را از این سه راه اندازه گرفتیم، تغییر آنها نسبت به یک زمان دیگر را اندازه‌گیری می‌کنیم و از روی این اندازه تغییر، نرخ رشد به دست خواهد آمد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا این نرخ 4/6 درصد در شرایط فعلی اقتصاد کشور صحت دارد؟ عنوان کرد: این نرخ می‌تواند صحت داشته باشد و همانگونه که مشاهده کردیم، خود آقای نیلی هم در برنامه پایش تشبیه کردند و گفتند که این موضوع همانند خیابانی پر از ترافیک است و هنگامی‌که چراغ سبز می‌شود آنهایی که در عقب هستند، به این دلیل که با چهارراه فاصله زیادی دارند این تغییرات را حس نمی‌کنند و هیچ حرکتی هم نمی‌توانند انجام دهند. حال دلیل این تشبیه این است که اقتصاد ما به وسیله نفت اداره می‌شود و درآمدهای ارزی دولت وابسته به نفت است.
استفاده از روش‌های استاندارد در آمارگیری‌ها
عضو هیئت‌علمی دانشگاه مفید ادامه داد: وقتی‌که اقتصاد در رکود باشد صنعت و بخش‌های دیگر اقتصادی هم دچار رکود می‌شود و اگر رونق بگییرد بقیه بخش‌ها هم رونق خواهد گرفت. حال توضیح ایشان این بود که اکنون نشانه‌هایی از بهبود وضعیت در صنعت نفت ما قابل مشاهده است و این همانند همان چهارراه است اما اینکه حرکت در بخش نفت باعث حرکت در بقیه بخش‌ها شود، نیازمند گذر زمان است.
باقری در پاسخ به این پرسش که آیا در ایران در پردازش حساب‌های ملی از شیوه‌ها و استانداردهای متعارف و بین‌المللی استفاده می‌کنیم؟ اظهار کرد: از این روش‌ها استفاده می‌شود و اگر هم قرار باشد تغییراتی ایجاد شود باید به مردم اعلام شود. الان از روش‌های سابق استفاده می‌شود، مثلا در دولت قبل، تعریف بیکاری را عوض کردند و اعلام کردند بیکاری کم شده است، پس اگر چنین تغییراتی انجام شود باید اعلام شود، بنابراین با وجود اینکه این آمارگیری‌ها به روش‌های استاندارد صورت می‌گیرد اما اکنون نمی‌توانیم بگوئیم که چنین صحبت‌هایی در رابطه با نرخ رشد اقتصادی صحت دارد یا خیر؟ چراکه ما آمار و اطلاعات لازم را در اختیار نداریم و این اطلاعات در اختیار دولت است.
