بانکداری اسلامی در هیچ جای دنیا براساس مطالبه عمومی شکل نگرفته است
گروه اقتصاد: عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) تأکید کرد: بانکداری اسلامی در هیچ کشور دنیا براساس یک مطالبه عمومی شکل نگرفته است بلکه این اقدام توسط حاکمیت صورت گرفته است.
کامران ندری، عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع)، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به سخنان اخیر رئیس‌کل بانک مرکزی مبنی بر لزوم تبدیل بانکداری اسلامی به مطالبه عمومی اظهار کرد: نه تنها در ایران بلکه در هیچ جای دنیا مطالبه عمومی برای بانکداری اسلامی وجود نداشته است و هیچ کشوری را نمی‌یابید که بانکداری اسلامی در آن به دنبال یک مطالبه عمومی ایجاد شده باشد.
توسعه بانکداری اسلامی از جانب حاکمیت
وی افزود: اصطلاحا گفته می‌شود که بانکداری اسلامی به صورت «تاپ دان» رشد کرده است؛ به این معنا که حاکمیت بوده است که این مطالبه را ایجاد کرده و خودش هم از آن حمایت کرده است.
ندری تأکید کرد: در همه کشورهای اسلامی از مالزی گرفته تا کشورهای دیگر که سیستم بانکداری اسلامی دوگانه را ایجاد کرده‌اند، توسعه آن از بالا و توسط حاکمیت صورت گرفته است؛ لذا نباید منتظر مطالبه بانکداری اسلامی از جانب عموم مردم بود.
انقلاب اسلامی بانکداری اسلامی را تبدیل به مطالبه در سطح حاکمیت کرد
وی افزود: حاکمیت و نظام حکومتی جدیدی که با انقلاب اسلامی ایجاد کردیم، سیستم بانکداری اسلامی را تبدیل به یک مطالبه در سطح حکومت کرده و بانک‌ها را ملزم کرد که ربا را از عملیات خود حذف کنند و تا آنجا که بنده اطلاع دارم بانکداری اسلامی در هیچ کشور دنیا براساس یک مطالبه عمومی شکل نگرفته است که بعد بانک‌ها رفتار خود را تغییرداده و به سمت ابداع نوعی از عملیات بانکی منطبق با شریعت رفته باشند.
مفهوم مطالبه عمومی برای بانکداری اسلامی
عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) ادامه داد: در کشور ما هم قانون عملیات بانکی بدون ربا را حاکمیت به تصویب رساند و بعد بانک‌ها را مکلف و ملزم کرد که عملیات خود را مطابق با این قانون انجام دهند؛ بنابراین بنده گمان نمی‌کنم این مطالبه از پائین نضج گرفته و نطفه آن در بین مردم شکل گرفته باشد و بانک‌ها به سمت حذف ربا بروند چراکه مردم خواهان آن هستند.
ندری در پاسخ به این پرسش که آیا حرکت حاکمیت به این سمت، بازتاب مطالبات مردم نبوده است؟ تأکید کرد: نمی‌توان چنین موردی را تأیید کرد و در ادبیات اقتصادی به این امر «تاپ دان» و حرکت حاکمیت به این سمت گفته می‌شود و البته گاهی مردم تصمیم می‌گیرند هیچ رابطه‌ای با بانک نداشته باشند به این دلیل ربوی عمل می‌کنند و به این امر مطالبه عمومی گفته می‌شود.
مزایای مطالبه عمومی برای بانکداری اسلامی
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) ادامه داد: ممکن است بخشی از متدینین و معتقدین، به بانک‌ها مراجعه نکنند چون معتقدند که نظام بانکی به شکل ربوی عمل می‌کند اما این به معنای مطالبه عمومی نیست که اکثریت مردم به دنبال آن باشند.
وی در پایان گفت: گفته جناب آقای سیف کاملا درست است که تبدیل بانکداری اسلامی به مطالبه عمومی، آثار مثبتی در پی دارد و بنده هم معتقدم که اگر این مطالبه عمومی به وجود بیاید بسیار خوب است؛ چراکه فشار مردم از فشار حاکمیت مؤثرتر است اما واقعیت این است که همه مطالباتی که در حوزه بانکداری اسلامی انجام شده است نشان می‌دهد توسعه بانکداری اسلامی به صورت «تاپ دان» و توسط حاکمیت انجام شده است.
اکبر ابراهیمی
