طراحی و اصلاح آئین‌نامه اجرایی قانون کارشناسی حفظ از اختیارات وزارت علوم است
گروه دانشگاه: معاون آموزش و پژوهش سازمان دارالقرآن اظهار کرد: وزارت علوم در حد آیین‌نامه می‌تواند روی مصوبه مجلس در باب اعطای مدرک کارشناسی به حافظان دخل و تصرف داشته باشد و می‌تواند آئین‌نامه اجرایی را طراحی کند.
محمدمهدی بحرالعلوم، معاون آموزش و پژوهش سازمان دارالقرآن در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در رابطه با قانون اعطای مدرک لیسانس علوم قرآن و حدیث به حافظان قرآن، گفت: دو مدرک حفظ ویژه حافظان قرآن تعریف شده است، متولی یکی از آنها سازمان سنجش و متولی دیگری سازمان تبلیغات اسلامی است.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا این قانون آسیب‌هایی داشته است؟ افزود: قانونی را مجلس برای ساماندهی و حمایت‌های بالاتر از حافظان قرآن در سال 75 تصویب کرد. در آن زمان مدرک دیگری نبود و به نظر می‌رسید برای ایجاد تحرک در زمینه حفظ قرآن در کشور در زمان خودش خوب بود.
بحرالعلوم در ادامه گفت: بعد از اجرای بیش از 10 سال بعضی وقت‌ها به مشکلاتی برخورد می‌کنیم و به نظر می‌رسد خوب است جمعی از نخبگان حافظ قرآن و همچنین اساتید دانشگاهی نسبت به بازنگری این مدرک اقدام کنند. همچنین لزومی ندارد که به این مباحث در رسانه‌ها پرداخته شود. بیشتر باید در جلسات کارشناسی به آن پرداخته شود.
برای نزدیک شدن دیدگاهها نیاز به کار کارشناسی است
معاون آموزش و پژوهش سازمان دارالقرآن در رابطه با نظرات مطرح شده در رابطه با این قانون، اظهار کرد: نظرات و مصاحبه‌های اساتید دانشگاه و همچنین دیگر مسئولان قرآنی را دیده‌ام و به نظر می‌رسد که همه اینها نیت خوبی دارند و نگاهشان به موضوع در راستای ارتقای وضعیت حفظ در کشور است؛ اما دیدگاهها متفاوت است و هر کدام از جایگاهی که هستند به موضوع نگاه می‌کنند. برای همین اختلاف نظراتی هست. برای اینکه این دیدگاهها به هم نزدیک شود و به یک راه صواب نزدیک شویم، نیاز است که کار کارشناسی انجام شود.
وی افزود: طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی در سال 75 در واقع آیین‌نامه اجرایی این مصوبه باید توسط وزارت علوم طراحی و تصویب شود؛ بنابراین خود وزارت علوم به نظر می‌رسد که باید این گروه کارشناسی را تشکیل بدهد و ان‌شاء‌الله بازنگری داشته باشد.
بحرالعلوم در پاسخ به این سؤال که آیا وزارت علوم می‌تواند روی مصوبه مجلس دخل و تصرفی داشته باشد؟ گفت: در اصل مصوبه خیر، اما در حد آیین نامه می‌تواند. در خود مصوبه مجلس آمده است که آئین‌نامه اجرایی این موضوع را وزارت علوم بنویسد؛ بنابراین وزارت علوم در این زمینه جایگاه دارد و می‌تواند آئین‌نامه اجرایی را طراحی کند.
معاون آموزش و پژوهش سازمان دارالقرآن به این پرسش که آیا با این قانون ایجاد تحرک در حفظ قرآن صورت گرفته است؟ اینگونه پاسخ داد: تا حدی بله، البته بعداً مدرک دیگری نیز تصویب شد که آن مدرک مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی هست که به حافظان قرآن در پنج درجه، مدرک تخصصی اعطا می‌شود که سازمان تبلیغات اسلامی مسئول برگزاری آن است. بعداً برای هماهنگ کردن این دو مدرک اقداماتی انجام شد که نسبتاً خوب بود. کسانی که این مدرک را دارند از آن آزمون‌ها معاف می‌شوند و بالعکس البته از یک بخشی از آزمون‌ها. مثلاً کسانی که مدرک درجه یک، دو، سه دارالقرآن را دارند از قسمت آزمون شفاهی آن مدرک لیسانس علوم قرآن و حدیث معاف می‌شوند. آن مدرک، یک آزمون کتبی و یک آزمون شفاهی دارد و کسانی که آن قسمت را قبول می‌شوند از بخشی از آزمون‌های ما هم معاف می‌شوند. اینها را یک مقدار با هم هماهنگ کردیم؛ اما این باید بیشتر از این هماهنگ بشود.
مزایای مدرک حفظ سازمان تبلیغات برای حافظان قرآن
وی افزود: مدرکی که سازمان تبلیغات می‌دهد البته با مصوبه شورای انقلاب فرهنگی در واقع مزایایی را برای حفاظ تعریف می‌کند. به‌طور مثال کسی که این مدرک را دارد از تحصیلات رایگان برخوردار می‌شود یا موارد دیگر. ولی آن مدرکی که وزارت علوم متولی آن است، در واقع مدرک علمی است که اعطا می‌شود. اساتیدی که مخالف هستند حرفشان این است که این بخش علمی است و می‌گویند هر مزیتی که به حافظ قرآن بدهیم خوب است ولی این مدرک اگر علمیت داشته باشد نیازمند اطلاعات دیگری هم در حافظ قرآن هست. از یک دیدگاهی هم این حرف قابل تأمل است. در حال حاضر نمی‌خواهم قضاوت کنم ولی بازنگری را لازم می‌دانم.
بحرالعلوم در پاسخ به این سؤال که آیا با این قانون عدالت آموزشی نقض نمی‌شود؟ اظهار کرد: کسی که حافظ کل قرآن می‌شود اگر ساعاتی را که برای حفظ قرآن وقت می‌گذارد را محاسبه کنیم همان ساعات در نظر گرفته شده برای دوره کارشناسی می‌شود. به‌طور معمول یک حفظ متوسط قرآن به لحاظ زمانی که نه فشرده باشد و نه خیلی طولانی حدود چهار سال زمان می‌برد. این زمان در مورد کسی است که بخواهد حفظ قرآن انجام بدهد و خیلی هم تعجیل نداشته باشد از آن طرف تأخیر نیز نداشته باشد. آنگونه نیست که هیچ کاری انجام نداده باشد. این جزئیات باید سنجیده شود.
معاون آموزش و پژوهش سازمان دارالقرآن عنوان کرد: مواردی نظیر ساعات آموزشی و... به لحاظ موضوع باید سنجش شود. وقتی به یک حافظ قرآن مدرک علوم قرآن و حدیث می‌دهید یعنی او باید اطلاعات حدیثی داشته باشد و هم اینکه اطلاعاتی در علوم قرآنی داشته باشد. همان اساتیدی که مخالفت کرده بودند با این قانون، بعضاً پیشنهاد داده بودند که مدرکی به‌عنوان حفظ قرآن تصویب شود یا اینکه به حافظان قرآن مزایایی بدهند که معادل مزایای مرتبط با لیسانس، فوق لیسانس و دکترا باشد که در واقع شبیه همان مدرکی است که ما می‌دهیم.
وی در پاسخ به این پرسش که چه دلیلی دارد چند جای مختلف مدرک‌های مختلف به حافظان قرآن بدهند؟ گفت: سال 75 چنین مدرکی در کشور نبود و الان نیازمند یک بازنگری است. مرجع مدارک وزارت علوم و سازمان تبلیغات است. آن مدرکی که مجلس شورای اسلامی تصویب کرده را وزارت علوم مسئول آن است و سازمان تبلیغات اسلامی نیز متولی آن مدرکی است که شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب کرده است. مصوبه مدرکی که سازمان تبلیغات اسلامی به حافظان قرآن اعطا می‌کند مربوط به سال 84 است و از سال 85 نیز اعطای آن شروع شده است؛ البته مزایای دیگری هم برای حفاظ داریم که مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده است. به نظر می‌رسد کلاً این مزایا باید یکپارچه بشوند. این پیشنهاد را در جلسه‌ای داده‌ام اما هنوز عملی نشده است.
وی در رابطه با اینکه حفظ قرآن باید مقدمه ورود به دانشگاه باشد یا خیر، عنوان کرد: اینها نیازمند به کار کارشناسی است. اگر واقعاً بخواهیم دنبال این مورد باشیم پس باید در نظام آموزش و پرورشمان نیز مقدماتی برای این کار آماده شود تا مثلاً فردی که دیپلم می‌گیرد حافظ مقداری از قرآن نیز باشد. یا اینکه در کنکور تغییراتی بدهیم، اینها در نظر اول ایده‌های خوبی به نظر می‌رسد ولی باید کارشناسی شود، اهل فن بیایند و هر کسی از نگاه خودش مسئله را ارزیابی کند تا بعد به یک نتیجه‌‌ای برسند.
بحرالعلوم در رابطه با افرادی که در سن نوجوانی توانسته‌اند کنکور را قبول شوند و بدون طی دوره دیپلم و لیسانس موفق به اخذ مدرک کارشناسی علوم قرآن و حدیث شده‌اند، گفت: دیوان عالی عدالت اداری رأی داده است که بدون دیپلم نیز حفاظ می‌توانند این مدرک را بگیرند. داشتن سن کم فی نفسه نقیصه نیست. گاهی در اخبار نیز می‌بینیم که افراد با سن‌های پایین در مقاطع دکترای رشته‌های دیگر نیز پذیرش می‌شوند. رشته علوم قرآن و حدیث شامل اجزا و جزئیاتی است که فرد باید آنها را احراز کند و اینها با یک کنکور احراز نمی‌شود. باید فکری برای این قضیه شود. بازنگری انجام شود و اینها را وزارت علوم باید انجام بدهد و تصمیم بگیرد.
