محمدحسن موحدی، قاری و نفر اول مسابقات بینالمللی دانشجویان مسلمان در گفتوگو با
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) با اشاره به پیشرفتهای حاصل شده در فعالیتهای بعد از انقلاب به بیان مشکلات و نیازهای آموزشی جامعه جوان قرآنی کشور پرداخت.
موحدی درباره پیشکسوتان بیان کرد: به برکت انقلاب اسلامی فعالیتهای قرآنی کشور رشد بیشتری داشته است و مردم توانستند بیشتر وارد این فضا شوند، نسلی هم که پیش از انقلاب فعالیت کرده بودند و در حال حاضر جزء پیشکسوتان قرآنی محسوب میشوند، با توجه به سطح معلومات و آنچه که در دست آنها بوده است تلاششان را کردهاند و نسل خوبی را پرورش دادهاند و اگر همین مقدار تلاش اساتید، نبود شاید در حال حاضر شاهد همین تعداد قاریان و حافظان ممتاز نبودیم، البته کاستیهای فراوانی وجود دارد، اما در جمعبندی، عملکرد خوب و مثبتی داشتهاند و اگر این همت از جانب مسئولان هم وجود داشت، پیشرفتها چشمگیرتر میشد.
جامعه قرآنی نیازمند تفکر قرآنی مسئولان استوی درباره حمایتها از نسل جوان قرآنی تصریح کرد: اولین چیزی که نیاز داریم تفکر صحیح و قرآنی مسئولان است. اگر تفکر مسئولان، قرآنی باشد آن وقت درک خواهند کرد که جامعه قرآنی به چه حمایتهایی نیازمند است و اصلاً نیازی نیست که بنده بخواهم در مورد این مطلب سخن بگویم. متأسفانه در حال حاضر به غیر از مقام معظم رهبری بقیه مسئولان دغدغه وضعیت قرآنی کشور را ندارند، ممکن است مطالبی را هم بیان کنند، اما پای عمل که میرسد کمترین توجهات را به قرآن و وضعیت قرآنی جامعه دارند.
موحدی بیان کرد: کار فرهنگی نیاز به هزینه کردن دارد وقتی مسئولی در یک کشور اعتقادی به کار فرهنگی نداشته باشد و یا هزینه در کارهای فرهنگی را اسراف بداند همین وضعیت را شاهد خواهیم بود که کمترین بودجهها به کار قرآنی اختصاص داده میشود.
برپایی مسابقات قرآن فقط جنبه سرگرمی داردقاری بینالمللی قرآن گفت: تفکر صحیح مسئولان حتی در چگونه صرف کردن هزینهها مؤثر است مثلاً در حال حاضر در وضعیت اقتصادی مناسبی نیستیم، چرا همه نهادها تا اسم کار قرآنی میآید اولین چیزی که به ذهنشان میرسد برگزاری مسابقه است؟ مگر مشکل اصلی قاریان و حافظان ما این است که بدانند و بفهمند که چه کسی از همه برتر است؟ برگزاری مسابقه فقط سرگرم شدن و فراموش کردن آن چیزی است که بر سر ما میرود.
وی در ادامه اظهار کرد: نمیخواهم در این جا در مورد مضرات مسابقات سخن به میان آورم و انشاءالله در مجالی دیگر این کار را خواهم کرد. همین مقدار بگویم که از پرداختن بیش از حد مسئولان به برگزاری مسابقات تعداد زیادی از استعدادهای قرآنی این کشور به هدر رفت و امروز از برخی از آنان اسمی هم به میان نیست و این همان چیزی است که بر سر ما میآید و ما خودمان را با برگزاری مسابقات سرگرم کردهایم و از برگزاری آن خوشحالی میکنیم و یادمان رفته است که ستارگانی در عالم قرائت این کشور درخشیدند و چون در عالم مسابقات نتوانستند خود را بروز دهند از یاد رفتند.
موحدی درخصوص تفکر مسئولان در مورد جذب نیروهای قرآنی تصریح کرد: تفکر صحیح مسئولان حتی در جذب نیروها هم مؤثر است اگر واقعاً تفکر صحیح حاکم باشد افراد متخصص بیشتر مورد توجه قرار میگیرند و یا اگر افراد غیرمتخصص هم به کار گرفته شدند حداقل از نظرات افراد متخصص استفاده میشود تا کارها و هزینهها درست و به جا انجام گیرد. از سوی دیگر افرادی که در رأس امور فرهنگی و قرآنی قرار میگیرند هم بایستی حمایت شوند، حمایتها میتواند از حمایتهای مالی شروع شود تا این که به جایی برسیم که تفکر مسئولان یک تفکر قرآنی باشد.
وی در ادامه افزود: وقتی نکته اول که مطرح کردم اتفاق بیفتد دیگر نیاز نمیشود بنده بگویم امروز قاریان و حافظان به حمایتهای مالی نیاز دارند. بسیاری از قاریان از لحاظ معیشت، وضعیت مطلوبی ندارند و مسئولان هم توجهی نمیکنند، در زمان برگزاری مسابقات المپیک ریو خبری پخش شد که فلان کشتیگیر میگفت ما عمرمان را برای کشتی گذاشتهایم و فعالیت دیگری نداشتهایم و انتظارمان این است که از ما حمایت شود، آنها حمایت میشوند اما قاری چه گناهی کرده که عمرش را برای قرآن گذاشته هنوز باید برای تأمین مسکن و ... مشکل داشته باشند؟
قرائت قرآن مورد بیمهری قرار گرفته استموحدی بیان کرد: چون این تفکر وجود ندارد باید بگویم قاریان و حافظان قرآن بسیار مظلوم واقع شدهاند، در ایران به بسیاری از فعالیتهای هنری پرداخته میشود و به آنها بها میدهند برای آن وقت صرف میکنند، اما به قرائت قرآن توجه نمیشود و این هنر معنوی مهجور است. تلاوت قرآن در اکثر مجالس فقط به اقدام تزئینی و تشریفاتی تبدیل شده است.
قاری ممتاز قرآن درخصوص قرائت قرآن سختیهای آن بیان کرد: سختترین نوع خوانندگی قرائت قرآن کریم است چون باید کاملاً بصورت زنده و با دقت فراوان در نحوه تولید صوت و الحان اجرا شود کاری که بسیاری از خوانندگان از آن ابا دارند و سعی میکنند بصورت غیر زنده اجرا کنند و صدای آنها در استودیوهای مجهز بارها و بارها ترمیم میشود. اما از آن طرف کمترین حمایت مالی هم از آن انجام میشود.
موحدی گفت: علاوه بر حمایت مالی که بدان احتیاج است، حمایت دیگری که این جامعه بدان نیازمند است آن است که به آنها اجازه داده شود که شناخته شوند. یک خواننده به راحتی بعد از چند ماه فعالیت، در رادیو و تلویزیون برنامه اجرا میکند و مطرح میشود اما افراد قرآنی ممکن است سالیان متمادی فعالیت کرده باشند، اما هنوز مردم آنها نمیشناسند.
قاری ممتاز کشور در خصوص میزان استقبال از نسل جوان قرآنی بیان کرد: حمایت از جوانان توسط پیشکسوتان و نهادها نسبی است، اساتید عموماً از حضور نسل جوان استقبال میکنند اما مشکلی که هست این است که فضای استفاده از قرآنیان در جامعه خیلی کم است و تا برخی از پیشکسوتها در عرصه هستند و تا جایی که نشود دیگر از آنها استفاده کرد آنها عرصه را خالی نمیکنند و با این وضعیت نوبت به حضور جوانها در عرصه نمیرسد.
موحدی افزود: جوان نیاز به این دارد که دیده شود و باید اجازه پیدا کند که خودش را نشان دهد، اما وقتی این فضا نیست چه میشود این کار را انجام داد؟ آن چه پیشتر بیان کردم که نیاز نسل ما این نیست که بدانیم و بفهمیم که چه کسی برتر است یعنی همین... خلأ موجود در فعالیتهای قرآنی نبود تلاوت زنده قبل از اذان در مساجد توسط قاریان خوشخوان است و این مطلب هم برای پیشکسوتان و هم برای جوانان مؤثر خواهد بود دراین راه نیاز به برخی هزینهها هست که ممکن است مسئولان حاضر به انجام آن نباشند، اما پیشنهاد من به سرمایهگذاران متدین که دوست دارند مالشان را در راه قرآن و اهل بیت(ع) خرج کنند، آن است که به جای هزینه کردن در برگزاری مسابقات می توانند بیایند و این خلأ را پر کنند و مساجد را با تلاوت زنده قرآن کریم، احیا کنیم و از سوی دیگر الگوی مناسبی برای جوانان هر محله ایجاد کنیم، یعنی در جوانان این احساس را ایجاد کنیم که آن ها هم میتوانند با به کار گرفتن استعداد خود در زمینه هنر معنوی قرائت با قرآن مأنوس شوند.
وی در ادامه افزود: شاید نهادها بترسند که در این زمینه ورود کنند، اما میشود با سرمایهگذاران متدین که دوست دارند مالشان را در این زمینه خرج کنند این حداقل سرمایه اولیه را در اختیار نهادهای قرآنی قرار دهند، حتی سرمایههایی که حالت وقف داشته باشد. لذا تلاوت زنده قبل از اذان در تهران و برخی از شهرستانها باید اجرا شود، این پتانسیل در ایران وجود دارد و میشود از آن استفاده کرد، یکی از حمایتها از جوانان قرآنی همین اقدام است.
تکلیف قاریان روشن نیست قاری ممتاز کشور تصریح کرد: تکلیف قاریان روشن نیست که آیا باید از طرح ارزیابی شورای عالی قرآن عبور کنند یا مسابقات، برخی قاریان از همه فیلترها رد میشوند در اوقاف هم رتبه عالی کسب میکنند اما خیلی تحویل گرفته نمیشوند و باید مشخص شود که اگر قاری مثلاً عنوان درجه دو را کسب کرد دیگر مورد قبول است و حتی نیازی به شرکت در مسابقات ندارد. مقام معظم رهبری شاید بیست سال پیش فرمودند قاریان درجهبندی شوند، امروز میبینیم که این کار صورت گرفته اما هنوز مسئولان محترم خود این کار را قبول ندارند و هم چنان قاری که توانسته در درجهبندی عنوانی را کسب کند باز به سمت مسابقات سوق میدهند و این عبث بودن ارزیابی قاریان و حافظان را نشان میدهد.
موحدی در ادامه افزود: چیزی که برای نسل ما و بعد از ما مطرح است یک بعدش مربوط به مباحث معنوی و اخلاقی است که روی آن باید کار و فکر شود، در واقع باید به این فکر شود و یک سند فرهنگی برای جامعه قرآنی تنظیم شود که مثلا برای مدت بیست سال و در آن مشخص شود که تا بیست سال آینده باید به کدام نقطه برسیم و چه ارزش هایی باید در جامعه قرآنی ما حاکم شود؟ چه باید بکنیم که قاریان و حافظان به لحاظ اخلاقی و اعتقادی رشد کنند و اگر در کشور شناخته شدند بتوانند پاسخگو باشند و بشود به آنها بهعنوان آئینه تمام نمای قرآنی نگاه کرد؟
وی در خصوص پیشرفتها در زمینه فنی تلاوت قرآن بیان کرد: در بحثهای فنی در حال حاضر مباحث خوبی مطرح و پیگیری میشود، البته از آنجا که قاریان ما که به کشورهای مختلف اعزام میشوند و باید بتوانند نمایش خوبی ارائه کنند، یکی از مواردی که میتواند ارائه قاری را به لحاظ کیفی بالا ببرد آموزش اختلاف قرائات است. هم چنین آموزش الحان و مقامات به طور کامل به این نسل ضروری است و نهادهای فعال در این زمینه باید حمایت لازم را انجام دهند. آموزش مسائل مربوط به صداسازی هم مهم است شاید در گذشته این آموزشها تجربی بود اما به زودی نیاز داریم که همه آموزشها علمی بشوند.
قاری ممتاز کشور در خصوص لزوم یادگیری مباحث علوم قرآنی افزود: نکته بعدی در مسائل آموزشی، آموزشهای علوم قرآنی از جمله تفسیر و صرف و نحو و ... است که بسیار در بالا بردن سطح تلاوت مؤثر است، اینها چیزهایی است که یک قاری نیاز دارد و چون افراد ناآشنا با این هنر نمیدانند قاری باید با چه موضوعاتی همزمان درگیر باشد نسبت به قاریان با بیمهری و بدسلیقگی برخورد میشود.
دعوت از قاریان دیگر کشورها به شکل افراطی خیلی ضروری نیستوی درخصوص دعوت از قاریان سایر کشورها تصریح کرد: در حال حاضر با توجه به رشد قاریان جوان و خوشخوان در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران دعوت از قاریان دیگر کشورها به شکل افراطی خیلی ضروری نیست آن چیزی که بعد از انقلاب شاهد بودیم این بود که دو یا سه قاری مصری دعوت میشد و مؤثر هم بود و خیلی از پیشرفتهای قرآنی امروز مدیون حضور آنها است اما در این چند سال اخیر میبینیم بیش از 10 قاری مصری در ایران حضور پیدا میکنند که این کار هزینه هنگفتی را دارد، چرا باید این هزینه کلان به کشور تحمیل شود، قاریانی را داریم که ممتاز هستند، همه قاریان مصری که به ایران میآیند ممتاز نیستند و به این تعداد نیازی نداریم و دو یا سه قاری کافی است، از پتانسیلهای موجود در ایران بیشتر باید استفاده کنیم، بین 100 تا 200 قاری خوشخوان داریم، چرا از اینها در ماه مبارک و ... استفاده نمیشود و به شهرهای مختلف اعزام نمیشوند؟
وی در ادامه بیان کرد: یکی از کارهای دیگر که میشود در زمینه قرآنی انجام داده این است که اعزام قاری حتماً نباید به خارج از کشور باشد، قاریانی که در تلاوت قرآن رشد کردهاند اینها به شهرهای مختلف اعزام شوند و برخی شهرها هستند که تلاوت زنده از یک قاری ندیدهاند و جاهای محرومی وجود دارد که استاد ندارند، این قاری به عنوان استاد و قاری به یک منطقه اعزام شود و قاری پرورش دهد.
موحدی در خصوص حضور مصریان در ایران برای آموزش گفت: اگر از اساتید درجه یک مصری برای آموزش استفاده شود خوب است، به خصوص این که برخی از مناطق اختلاف قرائات را منوط به اجازه میدانند و باید قاری اجازه داشته باشد تا بتواند به یک طریق تلاوت کند، الآن میتوانند آموزشهایی برای قاریان ایرانی داشته باشند و بعد از این که قاریان ما توانستند اختلاف را یاد بگیرند از اساتید مصری بخواهیم که اجازهها را بدهند.
وی در ادامه افزود: باید بزرگان و پیشکسوتان تصمیم بگیرند که چه کسی قرار است مسئولیت اصلی کار قرآنی را بر عهده بگیرد، 10 سال پیش وقتی سخن از این تشتتها میشنیدم متوجه ضرر آن نبودم اما در حال حاضر می فهمم مراد از آن تشتت چیست؟ و چگونه موجبات تضعیف جامعه قرآنی را در کشور فراهم آورده است. در حال حاضر ارگان ها و سازمانهای مختلفی هستند که هر کدام دارند جداگانه فعالیت میکنند، اما با توجه مشکلاتی که در جامعه قرآنی شاهد آن هستیم و تا زمانی که حل نشود نمیتوانیم در جامعه حضور چشمگیر داشته باشیم، نیاز است همه بزرگان بنشینند تصمیم بگیرند، شاید حتی در حد وزارتخانه قرآن نیاز باشد، اقدام شود و حیف است که این اقدام تا بزرگان در بین ما هستند انجام نشود. متاسفانه خیلی زود دیر میشود...