حمایت‌های بنیاد ملی نخبگان از قرآنیان در کدامین مرحله

مجید فقیه، قاری بین‌المللی و دارنده رتبه برتر مسابقات بین‌المللی قرآن دانشجویان مسلمان در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) ضمن گرامیداشت یاد و خاطره اساتید پیشکسوت از جمله استادان علی اربابی، شکوهنده و مروت درباره نقش اساتید پیشکسوت در پیشبرد فعالیت‌های قرآنی کشور بیان کرد: نقش اصلی در تربیت نسل جوان قرآنی بر عهده اساتید پیشکسوت بوده و تجربیات این اساتید موجب رشد و شکوفایی نسل جوان شده است، حمایت‌های این عزیزان موجب رشد مؤسسات، پیشرفت‌ فعالیت‌های قرآنی کشور و تأثیر در سیاست‌گذاری‌های قرآنی کشور است، اما به شرط این که از آنها استفاده شود. اساتید پیشکسوت، طلایه داران عرصه قرائت قرآن هستند علی الخصوص که شاگردان بنامی تربیت کرده‌اند و این شاگردان، اساتید نسل فعلی می‌شوند و به عبارت دیگر قاریان جدید مرهون زحمات این اساتید هستند.

این قاری بین‌المللی تصریح کرد: اساتید پیشکسوت از قاریان جوان در عرصه‌های قرآنی حمایت کرده‌اند و قاریان جوان مورد استقبال واقع شده‌اند، اما در مورد نهادهای قرآنی باید گفت استقبال خوبی صورت گرفته و برای نمونه در مؤسسات می‌بینیم که افراد زیادی جذب فعالیت‌های قرآنی شده‌اند، اما خروجی و دستاوردهای آن جای بحث دارد.

وی افزود: اولاً باید تعریف شود که کدام سازمان برای فعالیت‌های قرآنی تعریف شده و اگر نهادهای قرآنی داریم، آیا این نهادها برای فعالان قرآنی امتیازهایی در نظر گرفته اند یا خیر؟ نخبه قرآنی مانند سایر نخبگان تکریم می‌شوند یا خیر؟ و باید تعریف کرد که ملاک فعال بودن در عرصه قرآنی چیست، چراکه در حال حاضر ملاک برای تعیین نخبه قرآنی مسابقات است و باید بررسی کرد که آیا ملاک می‌تواند مسابقات باشد یا خیر؟

فقیه در ادامه افزود: نهادهای قرآنی زیادی داریم، اما اقدامات در خور شأنی انجام نشده است، برای مثال بنیاد ملی نخبگان چه تسهیلاتی برای یک نخبه قرآنی در نظر گرفته است؟ بسیاری از قاریان و حافظان به این بنیاد مدارکشان را ارسال کرده‌اند، اما اتفاق مثبتی را شاهد نبودیم و هیچ حمایتی از قراء و حفاظ به عمل نیامده است.

وی بیان کرد: در نتیجه باید مشخص شود که برای حمایت از قاریان و حافظان ممتاز نهاد مستقلی داریم یا نداریم؟ برنامه‌ها، اهداف و وظایف این نهادها باید مشخص شود و بعد از آن بگوییم که چه تسهیلاتی قرار است در نظر گرفته شود و ...

فقیه با اشاره به مشکلات پیش روی فعالیت‌های قرآنی تصریح کرد: یکی از مشکلاتی که نیاز به حمایت نهادهای قرآنی دارد، بحث تخصیص بودجه قرآنی است، وقتی بودجه‌ای برای فعالیت‌های قرآنی اختصاص پیدا نمی‌کند، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که برای قراء و حفاظ جوان فعالیت قرآنی انجام گیرد و بعد انتظار داشته باشیم، این فعالیت‌ها خروجی هم داشته باشد، آن هم در شرایطی که امکانات لازم برای انجام سایر فعالیت‌ها وجود دارد، اما چه بودجه‌ای در نظر گرفته شده که بتوانیم جوانان را در این راه نگه داریم؟

وی افزود: آیا اقتصاد مقاوتی فقط در بحث فعالیت‌های قرآنی جریان پیدا می‌کند یا این که مسئولان، اقتصاد مقاوتی را اشتباه فهمیده‌اند؟ آیا اقتصاد مقاوتی به معنای به صفر رساندن بودجه است؟ با این شرایط خروجی مطلوب تأمین نخواهد شد.

فقیه بیان کرد: با این شرایط مشخص نیست که نهادی مانند بنیاد ملی نخبگان چه حمایتی قرار است از قاریان نخبه و بین‌المللی به عمل بیاورد، یک قاری و حافظ ممتاز قرآن باید پرونده‌اش سال‌ها در بنیاد نخبگان مسکوت بماند؟ آیا باید یکسان‌سازی اینقدر تفاوت داشته باشد که یک نخبه قرآنی با یک نخبه ورزشی با یکدیگر تفاوت داشته باشند؟ نخبه ورزشی باید تکریم شود و در این موضوع شکی نیست، اما چه تکریمی از سوی نهادهای قرآنی برای نخبگان قرآنی در نظر گرفته شده است؟

قاری ممتاز قرآن تصریح کرد: یکی دیگر از خلأهای موجود در عرصه فعالیت‌های قرآنی این است که مؤسسات به دلیل عدم تمکن مالی و نبود بودجه شرایط کار برایشان سخت است و نمی‌توانند نخبه‌پروری داشته باشند و این هم طبیعی است، به هر حال وقتی امکانات نباشد خروجی پایین می‌آید.

وی افزود: یکی از مشکلات اصلی در فعالیت‌های قرآنی عدم ارزش‌گذاری به قرآن و فعالیت‌های قرآنی از سوی نهادهای قرآنی است، قاری قرآن هنوز از ارزش بالایی برخوردار نیست و قاری قرآن را به عنوان یک هنرمند حرفه‌ای نگاه نمی‌کنند و با این دید به او نگاه می‌کنند که چند دقیقه قرآن بخواند. یک قاری بین‌المللی حداقل 15 سال تلاش کرده تا بتواند 10 دقیقه قرآن بخواند، اما این مسائل خیلی راحت نادیده گرفته می‌شوند.

فقیه بیان کرد: مشکل دیگر فعالیت‌های قرآنی این است که ملاک انتخاب نخبگان قرآنی در کشور ما مسابقات شده است و خروجی‌های مسابقات با شرایط مطلوبی همراه نیست، مسأله بعدی این است که سیستم آموزشی ما بر مبنای مسابقات شده است، ملاک‌هایی را به قرآن آموزان آموزش می‌دهند که بر مبنای مسابقات است و این مسأله صحیح نیست، اصلاح این مشکلات نیز نیازمند خرد جمعی است و باید نخبگان قرآنی به آسیب شناسی این مشکل بپردازند.

قاری ممتاز قرآن تصریح کرد: اگر قرار است، مسابقات ملاک تعیین‌کننده قاریان نخبه باشد، نحوه اجرای آن نیز باید تغییر کند، در حال حاضر مسابقات به تنور استرس و قاری‌سوزی تبدیل شده است، قاری زمانی که در جایگاه قرار می‌گیرد، دچار استرس می‌شود؛ چرا که شریط مسابقات مناسب نیست، مسابقات و شرایط و نحوه برگزاری آن باید به صورت ویژه مورد بررسی قرار بگیرد، کسانی که می‌گویند، مسابقات ملاک انتخاب است چند قاری بین‌المللی داشتیم که در مسابقات رتبه اول را کسب کرده‌اند و در حال حاضر اسمشان مطرح است؟

وی افزود: آیا غیر از این است که تعداد محدودی قاری بین‌المللی داریم، اما آیا همه اینها شاخص هستند و خوب می‌خوانند؟ پس مسابقات ملاک خیلی خوبی برای تعیین قاریان ممتاز نیست، چنان که بسیاری از قاریان بین‌المللی را داریم که افول کرده‌اند.

فقیه در ادامه بیان کرد: نهاد قرآنی مستقل که به ساماندهی امور قرآنی اعم از تسهیلات و ... بپردازد، نداریم، در بسیاری از نهادهای قرآنی، موازی‌کاری می‌شود، چنان که یک نهاد مسابقات را برگزار می‌کند، نهاد دیگر تسهیلات را اختصاص می‌دهد و ... این کار هم با موانعی همراه است، اما اگر وزارتخانه یا نهاد مستقل قرآنی به وجود بیاید که بودجه مستقلی برای آن تخصیص دهند و همه فعالیت‌های قرآنی تحت پوشش همین نهاد مستقل قرار بگیرد، مشکلات حل می‌شود چنان که اگر این نهاد تشخیص داد که یک قاری از سطح بالایی برخوردار است، باید از او حمایت کند.

وی تصریح کرد: مشکل دیگر، عدم استفاده از نیروی متخصص در بدنه قرآنی کشور در نهادهای قرآنی است، نهادهای قرآنی زیادی داریم، اما متخصص قرآنی که چندین سال زحمت کشیده‌اند در این بدنه کم وجود دارند و اگر هم حضور داشته باشند شرایط کاری آنها بسیار سخت است. هم چنین نحوه آموزش باید طوری باشد که قاری هم بتواند مجلسی قرآن بخواند و هم در مسابقه نه اینکه فقط آموزش مختص به مسابقات باشد.

قاری ممتاز قرآن بیان کرد: یکی از اهداف قرآن خواندن این شده که قاری در مسابقات بتواند بدرخشد، اما آیا همه هدف از قرائت قرآن همین است؟ باید قاری طوری تربیت شود که بتواند بر مخاطب خودش هم اثر بگذارد و قرآن را باید به بدنه مردم رساند.

وی افزود: نکته دیگر این است که تقلیدمان درست و اصولی نیست، یک قاری زمانی که دو یا سه قرائت را تقلید کرد، سراغ قرائت تطبیقی می‌رود و این مسأله بالاخره خودش را نشان می‌شود و قاری در ادامه کمبود لحن پیدا می‌کند، اما در زمان گذشته استاد به قاری بعد از دو سال تقلید، اجازه تطبیقی خواندن را می‌داد، قاری حرفه‌ای شدن نیازمند، تلاش زیاد و حوصله است.

فقیه بیان کرد: برخی از قاریان چون پایه تلاوتشان ضعیف است در ادامه راه به مشکل برخورد می‌کنند، تلاوت‌های مصری باید استخراج شود و باید قاری را در جهت یادگیری تکنیک‌های صداسازی، بهداشت صوتی، ترغیب قرآنیان به مسأله حفظ قرآن و از حفظ خواندن آن سوق داد، صرف آموزش صوت و لحن و ... کافی نیست و باید در مباحث مفاهیم و ... هم آموزش‌های لازم داده شود.

قاری ممتاز قرآن گفت: بسیاری از قاریان را داریم که چون در مسابقات شرکت نکرده‌اند، دیده نمی‌شوند در حالی که همین قاری وقتی بین مردم تلاوت می‌کند، مورد استقبال قرار می‌گیرد، باید برای این مسأله هم مسئولان قرآنی تدابیری بیندیشند، هم‌چنین لازم است که کارشناسان و تحلیلگران ما حلقه‌های گم شده در تلاوت قاریان داخلی را که بین قراء مصری وجود ندارد، کشف و برطرف کنند.

وی در مورد دعوت قاریان مصری به ایران برای اجرای برنامه بیان کرد: دعوت قاریانی که از لحاظ سطح تلاوت قوی‌‌تر از قاریان داخلی هستند، مفید است، این که هرکسی به صرف دارا بودن عنوان مصری بخواهد، دعوت شود، صحیح نیست، در نتیجه لزومی به دعوت قاریان هم سطح یا قاریانی که سطح تلاوتشان پایین‌تر از قاریان داخلی است، وجود ندارد.

فقیه بیان کرد: در کشور مصر هنوز اساتیدی هستند که بتوانند در امر آموزش به ما کمک کنند، اگر قاریان درجه یک مصری در ایران دعوت شوند و فضای مصر با فضای ایران تحلیل شود، می‌توانیم از این طریق کمبودهای موجود را به دست آوریم و باید بررسی شود که چرا قاریان مصری سالم‌تر می‌خوانند و پس از سالها تلاوت قرآن، هنوز از صدای سالمی برخوردارند؟

وی افزود: اگر قرار شد که نهادهای قرآنی یکسان‌سازی شوند، باید همه نهادها حضور داشته باشند و نظراتشان گرفته شود و بعد از آن اقدام به یکسان‌سازی نهادهای قرآنی شود، این که نظرات و مصوبات این نهادها اجرایی شود و خروجی داشته باشند و چند نهاد قرآنی نظر بدهند تا یک نهاد واحدی انتخاب شود و در نهایت منجر به حل مشکلات در عرصه فعالیت‌های قرآنی شود.