قانون‌نویسی برای قانونی که وجود دارد لازم نیست/ سیاست یک بام و دو هوای بانک‌ها
گروه اقتصاد: عضو هیئت‌رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس به سیاست یک بام و دو هوای بانک‌ها در رعایت بانکداری اسلامی اشاره کرد و گفت: قانون‌نویسی برای قانون بانکداری بدون ربا که اگر اجرایی شود تأثیرگذار است ضرورتی ندارد.
ابراهیم نکو، عضو هیئت‌رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در پاسخ به پرسشی درباره دیدگاه خود در باره اصلاح قانون بانکداری بدون ربا اظهار کرد: اصلاح اگر در جهت تقویت قانون باشد اشکالی ندارد ولی گاهی ما در اجرای قانون دارای مشکل هستیم که در اینجا باید فکر دیگری کرد. من بارها گفته‌ام در رابطه با بانکداری اسلامی ایراد از قانون نیست بلکه ایراد در اجراست.
اصلاح قانون بانکداری بدون ربا ضرورتی ندارد
وی ادامه داد: قانونی که ما داریم قانون مناسبی است و از آموزه‌های دینی و مسائل شرعی اقتباس شده است و می‌تواند جوابگوی نیازهای ما باشد اما متأسفانه ادر هنگام اجراء مشاهده می‌کنیم که اشکالاتی وجود دارد؛ لذا بهتر است به جای اینکه وقت زیادی را برای قانون‌نویسی خرج کنیم زمان کمتری را برای نحوه اجرای آن قانون صرف کنیم که مُر قانون اجرایی شود. البته نکته‌ای که در اینجا می‌توانم به آن اشاره کنم رجوع به علمای اهل فن در موضوع ربا و بانکداری اسلامی است که با جلسات و با رجوع به آنها می‌توان حتی مشکلات اجرایی را هم برطرف کرد لذا بنده معتقدم قانون‌نویسی برای قانونی که وجود دارد و اگر اجراء شود تأثیرگذار است لزومی ندارد.
وی در پاسخ به پرسشی در باره دلایل اختلاف‌نظرها در زمینه شرایط کنونی نظام بانکداری ایران در بین مراجع و اقتصاددانان اظهار کرد: به نظرم چنین موضوعی قابل حل است. ما وقتی‌که اظهارنظر مراجع را مطالعه می‌کنیم اختلافات قابل مشاهده است اما به نظرم باید جمع‌بندی‌ها صورت گرفته و این اختلاف‌نظرها حل شود؛ مثلا وقتی‌که سودهای بانکی را در نظر می‌گیریم حتی اگر حکم بر این باشد که این سودها به لحاظ شرعی صحیح است یعنی اگر تکلیف مشخص شود هم برای مردم مشکل‌ساز نخواهد بود.
بانک‌ها سیاست یک بام و دو هوا در پیش گرفته‌اند
نکو ادامه داد: با این وجود، چون اکنون در این اختلاف‌نظرها اشکالاتی پیش می‌آید به همین دلیل است که ما در اجرا و اظهار نظرها به مشکل برمی‌خوریم و انتظارات مردم برآورده نمی‌شود. به نظرم باید نشستی صورت گرفته و نظر علما که خیلی برای مردم مهم است که مثلا سودهای بانکی باید ربا تلقی شود یا از لحاظ شرعی صحیح است و مانعی ندارد را مورد بررسی قرار داد. وقتی چنین موضوعی روشن شد، صحیح نبودنش مسلما نیاز به اصلاحات کوچکی دارد و صحیح بودنش هم می‌تواند باعث شود مردم در نهایت آن را بپذیرند و تکلیف بانک‌ها هم روشن شود.
نماینده رباط‌کریم در خانه ملت تأکید کرد: اما متأسفانه در شرایط کنونی، سیاست‌های یک بام و دو هوای بانک‌ها برخلاف نظرات مختلف علماست. امروزه مشاهده می‌کنیم که بانک‌ها، خودشان هم در اجرای سیاست‌های بانکی با هم تفاوت‌هایی دارند که این موضوع می‌تواند بشتر به تشکیک در افکار افراد دامن بزند که آیا این اقدامات رباست یا خیر؟ و وقتی تکلیف از جانب عالمان دینی روش شد و یک رویه در پیش گرفته شود به نظرم مشکلات حل خواهد شد.
قانون جدیدی بانکداری بدون ربا قانون قبلی را مخدوش نکند
وی در پاسخ به پرسشی درباره مکانیزم‌هایی که باید برای تحقق بانکداری اسلامی در قانون جدید بانکداری بدون ربا در نظر گرفته شود اظهار کرد: البته بنده معتقدم تغییر قانون نیاز نبود اما حال که چنین اقدامی در دست اجراست و در کمیسیون اقتصادی هم مسائلی در این‌باره پیگیری خواهد شد اما من امیدوارم این قانون بتواند قانون قبلی را به اجرای صحیح بانکداری اسلامی وادار کند که اگر وادا کند ما دیگر شاهد مشکلات نخواهیم بود و همانگونه که عرض کردم بدون نظر عالمان دینی در احکام اسلامی، مخصوصا در بخش ربا اگر قانون جدیدی هم تصویب شود موفق نخواهد بود.
عضو هیئت‌رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس خاطرنشان کرد: دلیل این امر این است که در مسائل اسلامی مرجعی که می‌تواند مورد وثوق مردم باشد مراجع دینی است و در اینجا هم اگر نظر آنها گرفته نشود که قطعا نظر آنا اخذ خواهد شد در اینصوت است که می‌توانیم قانون کارآمدی داشته باشیم و اگر قصوری صورت گیرد باید مجازاتی برای عاملان در نظر گرفته شود. در هر صورت توصیه بنده این است که قانون جدیدی که نوشته می‌شود به گونه‌ای باشد که قانون قبلی را مخدوش نکند بلکه در راستای تکمیل آن گام بردارد و در بخش اجراء، روش‌هایی پیشنهاد دهد که بتواند به چالش کشیده نشود.
دغدغه مردم برای بانکداری اسلامی بیش از مسئولین است
در پاسخ به این پرسش که بانکداری اسلامی تا چه اندازه دغدغه مجلس و مخصوصا کمیسیون اقتصادی است؟ اظهار کرد: بانکداری اسلامی در درجه اول دغدغه مردم است؛ چون مردم از بانک‌های اسلامی کشور، بانکداری اسلامی را می‌خواهند. هنگامی‌که بانک‌های ما شیوه‌های غیراسلامی را در پیش می‌گیرند یا این ذهنیت در مردم به وجود آمده است که بانکداری ما شیوه‌های اسلامی را به‌کار نمی‌گیرد یا به سبک اسلامی عمل نمی‌کنند، می‌تواند آفت باشد.
نکو در پایان اظهار کرد: به نظرم ابتدا باید ذهنیت مردم درست شود که برای این منظور لازم است که کمیسیون‌های مجلس، دولت و علمای دینی ورود پیدا کنند تا بتوانند از بالا نظام بانکی را اصلاح کنند تا مردم را توجیه کنند که قانون اصلاح‌شده، اسلامی و لازم‌الاجراء است و کسی نباید تخطی کند. به نظرم امروز در زمینه بانکداری اسلامی، دغدغه مردم بیش از مسئولین است و کمیسیون اقتصادی مجلس هم این دغدغه را دارد و به همین دلیل، ماه‌های قبل این موضوع را مورد بحث و بررسی قرار داده و از مسئولان بانکی دعوت کرده و تذکرات لازم را دادیم؛ برای اینکه بتوانیم آنها را وادار به رعایت شیوه‌های صحیح اسلامی کنیم.
